Сээн, кэпсээннэр

Бу бойобуой сорудаы толоруу Тимофей Сметанин фроннааы олоун трдттэн уларыппыта. Кини, дьиэр, связист этэ, ону баара разведкаа сылдьарга анаабыттара. Бу сырыыга Тимофей Егоровиы урууйдьут дьоурдааа рйбтэ, стх бргтнтн стереотруба кмтнэн стх тыылыгар киирэн устан, бэлиэтээн ылыы улахан сатабылы эрэйэр. Биир оннук тгээ стх минометтара турар сирдэрин ыйан биэрэн, улахан хоромньуну стхтрг оорбуттара. «Бойобуой тлэрин иин» уонна «Хорсунун иин» медалынан Тимофей Сметанин наараадаламмыта кини хорсуннук сэриилэспитин кэрэилиир. Тимофей Сметанин фроннааы олоун туунан бастакы очерканы суруйбут киинэн суруйааччы Дмитрий Таас буолар, кини бу дьоуннаах бэлиэтээинин «Кыым» хаыакка 1944 сыллааы от ыйын 4 кнгэр бэчээттэппитэ.

Фронтовик Т.Е. Сметанин атырдьах ыйын 28 кнгэр 1944 сыллаахха дойдутугар эргиллибитэ. Баара-суоа 25 саастаах эдэркээн кии т да фронтан бааыран кэллэр, Дьокуускайдааы пединститут историческай отделениетыгар рэнэ киирбитэ. Иккис курсу бтэрбитэ. Салгыы рэммэтээ. Сэриигэ ылбыт бааырыыта кбн, Тимофей Егорович Сметанин 1947 сыллаахха атырдьах ыйыгар ыалдьан лбтэ. Ууоа Покровскай куорат чугаынааы кылабыыаа хараллыбыта. Итини мин оолорго фронтовик туунан биллиннэр диэн суруйдум. Трппт кыыын оолоро кини хаанын билигин салгыыллар.

Ким долгуйа аахпатаай Тимофей Сметанин «Саллаат срээ» диэн 1945 сыллаахха тааартарбыт кинигэтигэр «Саллаат ахтылана» диэн фроннааы бэлиэтээинин, хоооннорун, онно баар «чгэйин да тыыннаах буолар» диэн хооонун. «Крдьс кн» диэн 1947 сыллаахха тахсыбыт кинигэтин сорох хоооннорун мин билигин дааны йбттэн ааабын, ол курдук чгэйдэр.

1951 сылтан саалаан Тимофей Сметанин «Талыллыбыт айымньылара» тахсаллар. Ол кинигэлэргэ ртн кини басты суруйуулара «Егор Чээрин» уонна «Мэхээлэчээн булчут кэпсээннэрэ», «Лоокуут уонна Ньургуун» драмата баар буолаллар. Бииги клнэ Тимофей Сметанин айымньыларыгар иитиллибиппит.

Кэлии кэмэ фронтовик, поэт, кэпсээнньит, публицист, драматург Тимофей Егорович Сметанин айымньыларын Афанасий Иванович Аржаков диэн эмиэ фронтовик, саха литературатын ис срэиттэн сблр энтузиаст кии кэккэ сылларга кини кинигэлэрин тааартарбыта, кини туунан ыстатыйалары суруйталаабыта.

Тапталлаах суруйааччыбыт Тимофей Егорович Сметанин лбт-сппэт, кн-дьыл ааан истэин аайытын сс тупсан, йдблэ кэээн иэр айымньылара дьэ «Саха суруйааччылара – оолорго» диэн серияа тахсар буоллулар. Фронтовик-суруйааччы ткэннээх айымньыларын кинигэнэн илиигитигэр ылан ааар буолбуккутунан, кнд оолор, эигини ээрдэлиибин!

Сэмэн Тумат,

Саха Республикатын П.А. Ойуунускай аатынан

Государственнай бириэмийэтин лауреата