Срэх кистэлээ

Кн быа т хайдах киирэрин, оолорун хайдах аан бастаан крбттэрин, хайдах эмтэрбиттэрин, кэргэннэрэ хайдах рбтн, туох бэлэи ооруохтааын кэпсэтэн тахсар бииргэ сытар дьахталлара утуйбуттара ырааппыт. Кини диэки аыммыт, ардыгар ааастык сэтэрээбит да курдук крдллр, оо, атыттар, олох атыттар, киниттэн атын-атын кытыл н-мааа тураллар. Кинилэр дьоллоохтор, оттон кини – сордоох. Дьоллоох сордооу кытта аргыстаспат, тоо диэтэр, биирин дьол э р кттэр, тулатын барытын сырдатар, иккиин сор аллара умса баттыыр, хараын бл тэн, кн сырдыгын дааны крдрбт.

Тн н лаппа ааыыта туолбут ый албын сирэйэ ньаларыйан кэлэн, тннгнэн йн крр. «Хайа, бу эн утуйбакка сытар эбиккин дуу?» диэбиттии ымайар, уолан хаалбыт кмскэтин тгэиттэн ууннук одуулуур, ол кэннэ бэйэтин былааын билиммиттии, тгрк бэйэтэ сабыыта суох тннк ортотугар бтнн ньаларыс гына тэр. Кырдьык, бу ыйтан куотар кыах суох, онон бэринэригэр эрэ тиийэр. Тунаархай уота тыгарын абааы крн, Аанчык сирэйин куоттара сатыыр да, син биир ситэн кэлэн арыылаах тылынан сирэйин салыыр курдук.

Тоо?! Туох аньыым-харам иин? Атын дьон оолоро чгэйдэр дии. Оо, хайа эрэ дьоллоохтор!.. Тоо миэхэ манныгый? Бу сааты-сууту! Атын дьахталлар рэн-ктн дьоллонон тахсан, аймахтарыгар оо сууйуутун тэрийэллэр, рлээх тбккэ ыллараллар. Оттон мин? Сууйуу буолуохтааар, дьоо да крдрр кыбыстыылаах. Кэргэним дьоно булгу миитин буруйдуохтара. Араас саа-иэ тараныа… Кн дуо? Эмтэнэн, кии кии курдук буолуо дуо? Хайыыбыный? Арай, кырдьык, аккаастанан кэбистэххэ? Умнуохха, барытын умнуохха! Туох да буолбатаын курдук. лбт оо трбт дэттэриэххэ. Оччоо олох уларыйбакка, урукку дьаалатынан устан ииэ этэ. Ол эрээри… Ханна эрэ кини сорото, сордоох дууа, таптатар диэни билбэккэ эрэйи кр сырыттаына, барытын умнуо дуо? Санаа чэпчэки, суобаы ыраас буолуо дуо? Таара рэинэн маннык тгээ хайдах сп буолуой?

Бу ыйытыыларга хоруй була сатыыр да – кстбэт.

Кэргэнэ быраастартан ыйыталаан билэн баран, аыйах тыллаах сурук ыыппыт:

«Аккаастан. Кыайан эмтэммэт . Дьонум нааа соуйдулар. Кинилэр да инньэ дииллэр. сс да оолонуохпут буоллаа дии. Чэ, кытаатан тулуйа сатаа, чыычаах. Сыллыыбын, Стас».

Дьэ, ити. Дьонун тылыттан тахсыбат. Бэйэтэ тбт суох кии курдук. Эттэххэ дб ээ бтн киини ылан быраар. Тоус ыйы быа илдьэ сылдьыбыт бэйэ сороун! Илиигин ылан быан бырах диэбит курдук!.. Хайдах дьылаланыай оо эрэйдээх? Чугас кии таптала диэни билбэккэ, рэммэккэ, сайдыбакка, ллэ-рллэ сылдьаахтыа буоллаа… Ол кэмэ, ону билэ-билэ, эн т дьоллоох буолуоххунуй?

Аанчык суруктан ньиэрбинэйдээн, бопторо-бопторо сылайыар диэри ытаабыта. Хата, кэнники кннэргэ ньиэрбэтэ крбтэ, срээ ыалдьыбыта ааарга дылы гыммыта.

Туох аанньа буолуой? Аанчык бэйэтин буруйдана саныыр. Кэргэнин кытары бастаан хоонньооллоругар кыыл арыгы, сампааныскай иэн, холуочуйан баран утуйбуттара. Ол арыгы содула буолуо дуо? Ситэ эмтэммэтэх, биллибэккэ сылдьан кэрбээн сиир инфекционнай ыарыытыттан трттээх дуу? Кэргэнигэр да баар эбит этэ. Кэлин иккиэн эмтэммиттэрэ. Киниэнэ киниэнин курдук, бастакы тнтэн ыарахан буолан, ол иннинэ холбоор туунан санаабакка сылдьыбыт дьон ыксалынан сыбаайбалыырга кэллибиттэрэ. Онтулара, дьэ, бу…

Онтон аны оотун хайдах ылан тааарарын, хайдах эмтэтэрин, туох ыарахаттар ктэллэрин тобула сатаата.

Кэргэнин дьоно кмлхтэрэ суоа, ол чахчы. Ону ааан, туора кр, кынчарыйыы, кии кэннигэр хобугунаыы, саарсыы баар буолуо. Хотуна кинини уолугар тэнээбэтин билэр. Аан бастааыттан тоо эрэ сблээбэтэх сурахтааа. Баар, уолуттан трт сыл аатын иин буолуо? Бэйэтэ бас билэр дьиэтэ-уота суох диэн дуу?! Дьиэр, икки рдк рэхтээх, кии мыыммат лэлээх, эр дьон уулуссаа эргиллэн крр, хоп курдук дьахтар эбээт кини… Билэр дьонун ортотугар эмиэ хобугунаыы, аыммыта буолуу, рбт курдук сонун оостон атын дьоо кэпсээин, ырытыыы сааланыа… Оону дьоо крдрр да кыбыстыылаах, дьэ иэдээн.

Араас санааларга баттатан, тулуйан-тэийэн сытыа суох буолан, оронун курууунатын кыычыраппакка гына сатыы-сатыы, ыараханнык тайанан турда. Палаататыгар сс с дьахтар сытар. Крдр уотун умуруорбуттар, тгэххэ биир эрэ лаампа симик уота кыламныыр. Ол диэки дьууурунай сиэстэрэлэр баар буолуохтара. Кини эргиллэн, уота суох, хараа тгэх диэки хааман салбырдаата. Тннккэ тиийэн, утуйбут куораты эттэн одуулуу турда.

Чаылынас уоттар, харах ыларынан, ыраахха диэри киирэн бара тураллар. Кымырдаас уйатын курдук кыараас дьиэлэргэ араас да дьылалаах, олохтоох дьон утуйа сыттахтара. Дьол дааны, сор дааны, быстахха былдьаныы, харчыга харбыалаыы, бэйэ кнэн олоу оостуу – барыта баар эбээт дьоллоох аатырбыт Дьокуускай куоракка!

Ол онтон биир сордоох олох киниэхэ тигистээ. Баар буолуо дуо кини инники олоор дьол кыыма? Таара кинини тоо маннык накаастаата?! Туох буруйун иин?..

Ыар санаалары тулуйар кыаыттан тахсан, Аанчык бопторон ытыы турда. Тымныы тннккэ соотох дьахтар клгэ харааран кннэ.

* * *