Стэфанія

I вось табе два чалавекі: Філіповіч, які нарадзіўся ў Мінску, жывапісец, з сям’і былога селяніна Барысаўскага павета; і Галіна, актрыса, з Лідскага мястэчка Жалудок. Болып непадобнае цяжка ўявіць, асабліва знешне. Аднаго заўсёды хацелася неяк выправіць — і падлячыць, і трохі падсілкаваць, і неяк асвяжыць, хоць бы прычасаць. А побач з другой ты ужо сам міжволі аглядаўся на сябе — як ты сядзіш, як апрануты, як гаворыш ці паводзіш сябе за сталом. I абодва яны ў той жа час былі беларускімі мастакамі, творчымі натурамі, асобамі. Вось на прыкладзе таго, што і як яны рабілі ў мастацтве, можна бачыць, я так думаю, і самую сутнасць беларускай мастацкасці, і тое, пра што мы не заўсёды памятаем, — менавіта шырыню яе, «дыяпазон», як кажуць. Ці разнастайнасць, багацце палітры. Міхась Філіповіч, гэты «стары беларус з люлькай», як ён назваў адну сваю карціну. I Вольга Галіна, якая пачынала Ганнай у «Машэке» Міровіча, а потым найбольш выявіла сябе ў Соф’і з «Апошніх» Горкага і ў чэхаўскіх гераінях...

Што б я хацела яшчэ сказаць у сувязі з гэтым? Атрымоўваецца неяк ураздроб, але што зробіш... Яна, Галіна, магла выглядаць для некаторых — і выглядала — гэткай «нетыповай» фігурай у беларускім тэатры: няма такой сялянскай каржакаватасці, нешта арыстакратычнае, высакароднае. Тое, што было «не нашым» на працягу ўсяго — нашага — жыцця ў мастацтве... Не, сапраўды, ты толькі задумайся: пражыць цэлае жыццё на сцэне — і самую сваю сутнасць выяўляць адно ў вобразах «нетыповых» для савецкай эпохі людзей, усіх гэтых «варожых», «апошніх» ці там «буржуазных». Я нават не ведаю, як у тыя праклятыя трыццатыя не зацікавіліся з пэўнага боку гэтым яе «падазроным амплуа»... Аднойчы мы з ёй ігралі маленькія ролі ў адным спектаклі, у «Анне Карэні най»: яна — маці Вронскага, я — Доллі...

Я заўважала яе самакрытычнасць. Яна ў пажылым узросце, бывала, паглядзіць на свае рукі і скажа: «Ну хіба ж можна з такімі страшэннымі рукамі іграць жанчын, якіх я іграю!» I на спектаклі накладвала на рукі насоўку. Яна і з тэатра пайшла значна раней, чым магла. Казала: «Я ж так рэдка занятая — і на поўным заробку, а што нашым маладым плацяць? Не магу я ім замінаць». Мела званне народнай артысткі рэспублікі. I ніколі не падраблялася пад простанародную ў жыцці, нават жартуючы, як тэта нярэдка робяць. Да ўсіх ставілася роўна, добра, са шчырай павагай, з цярплівасцю. І нейкая дыстанцыя адначасова адчувалася паміж ёю і іншымі. Тут давала сябе зведаць выхаванасць, зноў-такі пачуццё годнасці і ветлівасць, а не панібрацтва ці наадварот, клопат пра ўласную адметнасць, — пра гэта яна ніколі не думала.