Тарэадоры з Васюкоўкі

Торе-гадор, смеле-ге-е в бой,
торе-гадор, торе-гадор...
Там ждет тебя-га любовь,
там ждет тебя-га-га любовь.

Мы спявалі і не ведалі, што нас чакае. Неба было сіняе-сіняе — сапраўднае іспанскае неба.

Надвор'е — самае адпаведнае для бою быкоў.

Мы пагналі кароў аж на самы край выгану, туды, дзе ставок — падалей ад людскога вока.

— Адгані сваю Маньку ўбок, каб не перашкаджала, — сказаў Ява, — і давай пачынаць.

Я не стаў пярэчыць. Тым больш што Манька ў нас дужа нервовая, ёй лепш не бачыць бою быкоў.

Ява паправіў на галаве капялюшык, падцягнуў нагавіцы і, падтанцоўваючы, стаў набліжацца да Кантрыбуцыі. Падышоў да саменькай морды і пачаў махаць кілімком перад вачамі. Я затаіў дыханне — зараз пачнецца...

Ява замахаў кілімком яшчэ мацней.

Кантрыбуцыя — анігадкі!

Спакайнюсенька шчыпле сабе траву.

Ява мазнуў яе кілімком па храпе. Кантрыбуцыя толькі адвярнулася.

Ява разнервавана піскнуў і з усіх сіл хлёснуў карову кілімком. Кантрыбуцыя, ляніва пераступаючы нагамі, павярнулася да Явы хвастом.

Ява зноў забег наперад і пачаў вытанцоўваць...

Праз паўгадзіны ён сказаў.

— Яна да мяне проста прывыкла, яна мяне любіць і таму не хоча... Ану, давай ты!

Праз гадзіну, захекаўшыся, я сказаў:

— Палена нейкае, а не карова. Шкада, што ў Манькі адбіты рог, а то я паказаў бы, што такое сапраўдная тарэадорская карова.

Ява зноў замяніў мяне. Ён штораз мяняў тактыку: то падыходзіў да каровы паціхеньку і неспадзеўкі біў кілімком, то падскокваў з разгону, то налятаў збоку. Кантрыбуцыя не прымала бою. Чубы ў нас узмакрэлі, кілімок адчайна матляўся ў руках — здавалася, што Цюця, Гава і Рэва вось-вось загаўкаюць.

А Кантрыбуцыя — хоць бы што, не звяртала на нас аніякенькай увагі.

Адзін раз, калі Ява схапіў Кантрыбуцыю за вуха, яна з дакорам глянула на яго сваімі сумнымі вачамі і сказала:

— Му-у!

У перакладзе з каровінага гэта, мабыць, азначала: «Ідзіце, хлопцы, адсюль. Не чапайце мяне».

Але мы ўчасна не зразумелі папярэджання.

Хэкаючы, мы скакалі навокал яе, выклікаючы на двайны бой. Ява саромеўся за сваю Кантрыбуцыю — я гэта бачыў. Нарэшце, раззлаваны дарэшты, Ява крыкнуў:

— Ану, удар яе, Паўлуша, добра! Што — баішся?.. Ну, дык я сам!

Ён размахнуўся і ткнуў Кантрыбуцыю нагою па губе.

І раптам... Раптам я ўбачыў Яву дзесьці высока ў небе. І адтуль, з неба, пачуў яго адчайны лямант:

— Вва-вай!

Ён пачаў бегчы, па-мойму, яшчэ ў небе. Бо калі яго ногі дакрануліся да зямлі, то ён ужо штосілы імчаў да стаўка. Я рвануўся за ім. Гэта быў наш адзіны паратунак. Мы з разгону ўляцелі ў ставок, уздымаючы цэлыя гейзеры вады і гразюкі. Спыніліся ажно на сярэдзіне. Тое, куды мы ўляцелі, па праўдзе кажучы, стаўком можна было назваць толькі ўмоўна. Калісьці сапраўды тут быў вялізны ставок-копанка. Але ён даўно ўжо перасох, абмялеў і ператварыўся ў звычайную сажалку. На самым глыбокім месцы нам было па шыю. Менавіта тут мы зараз і стаялі, адсопваючыся.

Кантрыбуцыя бегала вакол канавы і мукала ў наш адрас свае каровіныя праклёны. У сажалку лезці яна не хацела. Гэта была гідлівая, акуратная карова.

Мы стаялі і маўчалі.

Дно сажалкі было гразкае, мулкае. Мы па саменькі пуп стаялі ў слізкай твані.

А вышэй, да самай шыі, была вада — каламутная і смярдзючая. Сапраўдныя памыі. Доўга мы тады прастаялі з Явам у тых памыях. Паўгадзіны, не меней. Аж пакуль Кантрыбуцыя не супакоілася і не адышлася. Яна была яшчэ вельмі гуманная і высакародная, карова гэтая — Кантрыбуцыя. Бо яна падкінула тарэадора Яву не рагамі, проста мордай. І калі мы нарэшце вылезлі з сажалкі, няшчасныя і завэдзганыя, як парсюкі (не мы, а сам бруд), яна і словам не напомніла нам пра нашы нядаўнія адносіны. Мы засталіся сябрамі. Ява пасля ўсяго не толькі ніколі больш не біў яе, але заўсёды частаваў цукеркамі, якія давала яму маці.

І цяпер, калі мы, журботна ўздыхаючы, засыпаем наша няўдалае метро, Кантрыбуцыя выглядвае з кароўніка і спачувальна пазірае на нас. Дарагая Кантрыбуцыя! Якое ў цябе вялікае і пяшчотнае сэрца. Ты адзіная разумееш і шкадуеш нас. Дзякуй табе, карова!

— Яшчэ не закончылі, антыхрысты! — так неспадзявана грымнуў ззаду дзед Варава, аж мы папрысядалі. Мы страцілі пільнасць, не заўважаючы, што ж у нас за спіной робіцца. Папаліся-такі.

Наперадзе сцяна свінарніка, з бакоў — густы бур'ян, ззаду дзед Варава. Уцякаць няма куды. Так і здранцвелі мы, прысеўшы, як кураняты перад каршуком.

— Не бойся, не крану!

Гэтыя словы нібыта паднялі нас, разагнулі нам ногі. І як быццам хтосьці роварнай помпай качнуў — так мы ўздыхнулі! І дрыготкія нашы вусны самі па сабе расцягнуліся ў агідную ліслівую ўсмешку. Але дзед на нашу ўсмешку не паддаўся. Не любіў дзед такіх усмешак. Суровы быў дзед Варава.

Яго твар быў шэры і плямісты, як залеташняе лісце. Вусны тонкія і моцна стуленыя, быццам у роце вада. Вочы без павек, круглыя і нерухомыя, як у пеўня. Здавалася, што дзед заўсёды нечым здзіўлены. Але так толькі здавалася. Мабыць, не было ўжо на свеце нічога, што магло б здзівіць дзеда Вараву. Яму пайшоў восемдзесят трэці.