Цытадэль неба

— Гаворыць Масква! Слухайце экстранае паведамленне ўрада Саюза ССР. 25 чэрвеня з спецыяльнага касмадрома ў 12.00 адбудзецца старт ракеты «Вулкан», якая возьме курс на Месяц. Мэта палёту — вывучыць прыроду Месяца, даведацца аб магчымасцях арганізацыі там навукова-даследчага гарадка, заснаваць рэтрансляцыйную тэлевізійную станцыю, апрача ўсяго, — выратаваць членаў экіпажа ракеты «Анаконда», якая пацярпела аварыю ў космасе.

Малінавыя водсветы зары палалі ў шыбах вокнаў, у шырокім люстры басейна, што быў непадалёк ад ракетапорта, на вільготных стужках асфальтавых дарог. Дзянісаў глядзеў у сіняваты купал неба прагна, зачаравана, як быццам у ім ён бачыў найвялікшую ў свеце прыгажосць.

***

Члены экіпажа «Вулкан» прыляцелі з Масквы на касмадром на паветраным аўтамабілі. Узыходзіла сонца. Дыміўся, зіхацеў ранішнімі росамі шырокі стэп. Хоць воблакі ў небе стаялі амаль на месцы, няцяжка было прыкмеціць, як яны паступова раставалі. Свежыя патокі паветра цяклі не ўздоўж па стэпу, а ад зямлі ў неба.

На касмадроме іх сустрэлі члены ўрадавай камісіі і карэспандэнты розных газет свету. Праважаючых было вельмі мала, бо раён касмадрома з’яўляўся небяспечнай зонай. Старт павінен перадавацца тэлецэнтрамі буйнейшых гарадоў краіны, і яго ўбачаць мільёны людзей.

Дзянісаў, Віктар Машук і Алег Дрозд... Здавалася, гэта стаялі два сыны з бацькам, апранутыя па-дарожнаму. Успыхвалі агні «бліцаў», стракаталі кінокамеры. Такімі — гордымі, са стрыманымі ўсмешкамі — бачылі іх у гэтую хвіліну ў Маскве, Ленінградзе, Кіеве, Мінску...

Нарэшце да Дзянісава падышоў начальнік касмадрома.

— Прабачце, апошні раз турбуем. Вас просяць зайсці на санітарны пункт.

— Ах, гэтыя праверкі! Замучылі нас, — уздыхнуў прафесар і кіўнуў хлопцам, каб ішлі за ім.

Яны спусціліся па бетонных прыступках у падземны будынак. Віктар мала спаў гэтай ноччу. Надакучлівыя думкі былі неадчэпнымі. Прад вачыма мільгалі малюнкі карабля, пустога чорнага неба, уяўляліся нечаканыя сустрэчы з метэарытамі.

У санітарным пункце касмічных падарожнікаў акружыў цэлы натоўп урачоў.

— Ды выпусціце нас жывымі. Страўнік замучылі, — гаварыў Іван Іванавіч высокаму, ў акулярах прафесару. — Пульс, ціск, дыханне — усё ў норме.

— Не, галубок, не, мы яшчэ раз праверым,— адчуваючы сваю ўладу, жартаўліва адказваў той і старанна выстукваў грудзі.

Віктар Машук стаяў ля канапкі, апранаўся.

— У вас, малады чалавек, здароўя на пяць палётаў, — сказаў задаволена старшыня камісіі, аглядаючы яго мускулістае цела.

— Калі ў яго на пяць, у Алега на дзесяць, — у тон яму заўважыў Іван Іванавіч. — Мы з ім ужо старыя падарожнікі...

Але агляд Алега нешта зацягваўся. Рыжавалосая жанчына падазрона аглядала яго твар, некалькі разоў падлічыла пульс і, нарэшце, прапанавала змераць тэмпературу.

Алег незадаволена зморшчыўся. Падышоў Іван Іванавіч Дзянісаў і стаў нецярпліва чакаць выніку агляду.

— Ну, што? — пацікавіўся ён, калі доктар выцягнула з-пад пахі хлопца градуснік.

— 35,6 градуса, — абвясціла яна, здзіўлена ўскінуўшы вочы. — Ператамленне... Што з вамі здарылася?

— Нічога асаблівага, — адказаў Алег. — Малавата спаў — вось і ўсё.

— Усё-ж я вымушана затрымаць вас, — засмучана сказала яна i павярнулася да Дзянісава. — Іван Іванавіч, у вас ёсць запасныя людзі?

Дзянісаў незадаволена бліснуў вачыма.

— Наталля Сцяпанаўна, што-ж гэта атрымліваецца? Вы гвалтоўна адбіраеце ў мяне бывалага штурмана...

— Усё гэта правільна, але ў нас такі абавязак: дазваляць палёт толькі здаровым. Разумееце?

Дзянісаў захваляваўся.

— Наталля Сцяпанаўна, вы-ж самі ведаеце: Алег прайшоў усе трэніроўкі, паказаў найлепшыя вынікі. Я ўпэўнены за яго, спадзяюся...

Алег спалохаўся, аж збялеў. Якая непрыемная гісторыя! Не выканаў распарадак дня — і вось лыпай вачыма.

Віктар, пачуўшы ўзбуджаную размову Дзянісава з доктарам, падышоў да іх. Задаволенне мільганула ў яго ўсмешцы, якую ён адразу-ж паспяшаўся пагасіць. Нейкі момант Віктар стаяў нерухома, як-бы нешта абдумваючы. Потым штурхнуў у плячо Алега.

— Схітрыў? Так? — ціха, з несхаванай нянавісцю спытаў Віктар.— Але май на ўвазе: пераможца атрымлівае ўсё!

— Віктар, пра што ты? — спалохана зірнуў на таварыша Алег. Потым дакорліва пакруціў галавой і сказаў: — Нікчэмныя ў дябе думкі, Віктар. Я думаў, ты разумнейшы... — і адвярнуўся ў бок.

Урачы спрачаліся, даказвалі адзін аднаму. Алег зразумеў: у іх не было пэўнай цвёрдай думкі і рашэння. I вось Алегам зацікавіўся галоўны ўрач. Ён сам агледзеў яго, выслухаў.

— Галава не баліць?

— Не.

— Не адчуваеце стомы?

— Не.

— Жадаеце ляцець?

— Што за пытанне, доктар, — усхвалявана адказаў Алег. — Не толькі хачу, я жыву гэтым палётам!

— Бачу, бачу, таварыш Дрозд, — усміхнуўся галоўны ўрач. — Ваша шчасце, што я добра ведаю вас i ваш арганізм. А то давялося-б ля тэлевізафона сумаваць. Апранайцеся!

Алег быў рады. Калі падарожшкі пачалі развітвацца, хлопец шчыра, з удзячнасцю паціснуў руку галоўнаму ўрачу і жартаўліва сказаў:

— Я веру, доктар, прыдзе час, і вы будзеце спецыяльна пасылаць хворых на Месяц, дзе мы пабудуем санаторыі і лячэбніцы.

— Ляціце! Шчаслівай вам дарогі.