Цытадэль неба

Як вядома, старт з гэтай арбіты неабходна правесці строга з вызначанага пункта, каб у той час, калі ракета наблізіцца да Месяца, Зямля была павернута да яго якраз тым бокам, на якім размешчана станцыя радыё- і тэлекіравання.

Іван Іванавіч сеў побач з Віктарам, уключыў электронны лічыльны апарат. I вось атрыманы вынік. Пятнаццаць хвілін засталося да падачы каманды. Віктар паставіў штурвал на аўтаматычнае кіраванне і напружана сачыў за гадзіннікам.

Набліжаецца самы важны і адказны час палёту. Успыхнула сігнальная лямпачка — і адразу запрацавалі маторы. Але не надоўга — ракеце трэба павялічыць хуткасць усяго толькі на 1,02 кілометра ў секунду.

На экіпаж карабля навальваецца сіла цяжару. Алегу здаецца, ён трапляе да некага ў жорсткія, няласкавыя абдымкі. На шчасце, непрыемныя адчуванні цягнуцца нядоўга. Ракета набірае хуткасць — i нябачны цяжар як-бы звальваецца з плеч.

Зноў у караблі ўсё набывае касмічную незвычайнасць — знікае разуменне верху, нізу, напрамкаў. Калі-б прылады i розныя рэчы на караблі не былі як след прымацаваны, раптоўнае знікненне сілы цяжару выклікала-б сапраўдньі бунт. Усё сарвалася-б з сваіх месц, кружылася-б, ляцела, ламалася-б на часткі. Толькі тут, у ракеце, па-сапраўднаму адчуваеш i разумеет дзівосную ўладу Зямлі.

Іван Іванавіч устаў з свайго крэсла і задаволена абвясціў:

— А цяпер, саколікі, паабедаем!

Першы абед у космасе! Дзянісаў, Алег і Віктар накіраваліся да задняй сценкі ракеты, на якой віднеўся надпіс: «Сталовая». Пад надпісам была намалявана бліскучая каструля, з якой густа валіла пара. Дзянісаў уключыў маленькі рубільнік, у поўзмрочным кутку каюты, над галавой і па баках запаліліся бледнаблакітным агнём доўгія, падобныя на сігары, трубкі. Сцяна рассунулася — і павольна, нячутна аднекуль з глыбіні высунуўся невялікі стол і лёгкія плеценыя крэслы. Хвіліна — і ўсе ўжо сядзелі за сталом. Перад кожным членам экіпажа на стале была таблічка з пералікам рознастайных блюд.

Алег усміхнуўся. Што ні кажы, добра прыдумана. Ён націснуў пятую з трыццаці кнопак.

— Боршч беларускі заказаў? — весела спытаў Дзянісаў.

— Так. А вы што?

— Рыбную салянку.

Праз дзве хвіліны ў сцяне адкінуліся дзверцы, Алег працягнуў руку і паставіў перад сабой каструлю. Збоку яе тырчала мяккая і пругкая трубка, зробленая з белай пластмасы.

Хутка механічныя афіцыянты падалі заказаны абед Дзянісаву і Віктару. Крыху дзіўна было глядзець, як мужчыны зусім па-дзіцячаму цягнулі праз трубкі страву. Але што зробіш— ні ваду, ні малако, ні чай нельга тут утрымаць у простай шклянцы. Не дагледзіш — яны разальюцца і запоўняць ракету шарамі рознай велічыні. Бегай тады за імі, лаві. Калі датыкнешся да такога шара, цябе адразу абдасць з ног да галавы вадой, як быццам ты трапіў пад сапраўдны лівень.

Вось чаму для нябесных падарожнікаў кухня ў ракеце абсталявана па самаму апошняму слову тэхнікі. Яна працавала на акумулятарах цяпла, што ствараліся невялікімі атамнымі батарэйкамі.

Час за абедам прамільгнуў весела. Хлопцы шмат жартавалі, успаміналі цікавыя гісторыі і прыгоды. Дзянісаў не без гордасці глядзеў на сваіх штурманаў. Арлы — хлопцы! Адно толькі яму не падабалася — нейкая стрыманасць заўважалася ў адносінах паміж імі. Чаго яны не падзялілі?

Як звычайна, у час абеду хлопцам стала горача, яны ўспацелі. Дзянісаў уключыў вентылятар, і чыстае, халаднаватае паветра весела загуляла па каюце.

— А цяпер прагуляемся па лесе,— сказаў ён латуценна, з усмешкай.

Святло было выключана, запрацавалі апараты.

На Алега і Віктара дыхнула водарнай вільгаццю. Нават пачуўся шум дрэваў, мяккі, пяшчотны. Здавалася, яны сапраўды апынуліся ў лясным гушчары. Выразна адчуваўся пах маладога лісця, ранішняга туману, сонечных, усыпаных суніцамі пагоркаў. I ўрэшце за ўсёй гэтай казачнай, імітаванай спецыяльнымі прыборамі хвілінай—у каюце пачуўся тонкі птушыны посвіст.

Хлопцы сядзелі, не зварухнуўшыся, слухалі і не маглі наслухацца хвалюючых шэптаў, дзівосных гукаў.

Праз некаторы час Дзянісаў падаў каманду заняць свае месцы. Хлопцы не без жалю пакідалі ўтульны, поўны спакою і цішыні куток.

Цяпер на вахту ля пульта кіравання стаў Алег. Набраўшы разгон, ракета ляцела па інерцыі, як камета ці звычайны астэроід. На дзесятай гадзіне палёту трэба было ўключыць для выпрабавання фатонны рухавік. Да гэтага моманту заставалася яшчэ многа часу.

Алег агледзеў прылады, паказанні радыёлакатараў і застаўся задаволены. Дакладна працавалі ўсе механізмы складанай касмічнай машыны. «Вулкан» усё далей і далей імчаўся ад Зямлі, несучы ў космас трох смельчакоў. Хоць яны былі адны ў гэтым чорным, пустым акіяне, які праглынуў усё — зоркі, і Зямлю, і Месяц, і Сонца,— ды ўсё-ж не зауважалi адзіноцтва. Перад імі была мэта, далёкая і таямнічая, у іх была моцная, загартаваная воля. I гэта стварала настрой спакойнай разважлівасці і працавітасці.

Мінула гадзіна, другая. Выканаўшы свае заданні па назіранню за небам, Дзянісаў і Алег леглі адпачыць.