Цытадэль неба

Непадалёку цясніна, крутая, стромкая. Роб наблізіўся да яе, пачаў пільна разглядаць, і ў яго моцна закружылася галава. Ён пахіснуўся і ледзь не зваліўся ў чорнае бяздонне. Добра, што побач тырчэў нейкі каменны слуп. Ён абхапіў яго рукамі і зняможана асунуўся на шэрую пустэльню.

Яго сэрца білася дробна і трывожна. 3 кожнай хвілінай цяжэй і цяжэй дыхаць. Нехапала паветра. Манометр паветранага балончыка паказваў ужо зусім мізэрны ціск.

Даволі падарожнічаць табе, Роб, па Месяцу, разглядваць панурыя кратэры, лётаць над імі імклівай фантастычнай птушкай. Вельмі-ж мала ў цябе засталося часу, каб ты мог любавацца гэтай каменнай застыглай пуетыняй. Трэба падумаць аб сваёй апошняй хвіліне.

У галаве мільганула лянівая, але яшчэ даволі яркая думка: «Можа дзе-небудзь непадалёку Поль? Трэба з ім развітацца».

— Містэр Поль! Капітан «Анаконды»! Ці чуеце вы мяне?

Няўжо гэта і прыходзіць смерць — без болю і пакут? Цела агортвае салодкая, млявая стома...

— Бывай, капітан! Мы сустрэнемся з табой у іншым свеце... Амін!

Роб выпрастаў ногі, і яны абсунуліся ў чорны правал цясніны. Не, так нязручна паміраць. Трэба выцягнуць ногі ў напрамку Сонца, глядзець на яго, покуль не пагасне зрок.

Роб зрабіў невялікае намаганне і адсунуўся ад жахлівага каменнага правалу. Калі ён павярнуў галаву ў бок, яму здалося, што непадалёку стаіць нейкая сіняватая імгла. Праз яе, як праз фіранку, удалечыні ззяла скарэжаная пустыня з беспарадкава раскіданых скал і каменных глыбаў.

Што за праява? Няўжо гэта зрок засцілае ліпкі, перадсмяротны туман? Не, быць не можа! Смялей паглядзі, Роб, наперад. Ты павінен усё ўбачыць, аб усім здагадацца.

У галаве праз нудны, надакіучлівы звон бліснулі жывыя думкі. Вочы Роба раптам ажылі, засвяціліся надзеяй. Які ён нездагадлівы! Ды гэта-ж, мабыць, дым ад «Анаконды». Яна павінна быць тут, зусім недалёка.

Роб зрабіў намаганне і ўстаў на ногі. Над вострабокімі скаламі па-ранейшаму пералівалася сіняватае мігценне. Хоць дрыжалі ногі, перасохла ў горле, няшчаснаму падарожніку вельмі моцна захацелася ўбачыць месца, дзе знайшла сваю пагібель «Анаконда». Ён падскочыў і высока ўзляцеў угару. Потым яго сілу, намаганне мускулаў замяніў газавы струмень маторчыка. Роб зноў ляцеў над Месяцам.

Вось высокі вал нейкай невялікай скалы... Падножжа яе плоскае, роўнае, быццам залітае чорнай смалой. А вунь пакручастая неглыбокая шчыліна, якая нагадвае сабой высахлае рэчышча. Ці была калі-небудзь тут вада? Мабыць, ніколі. А колькі яе там, на Зямлі!

Сэрца білася ад узбуджэння часта і гулка. Яго ўдары Роб адчуваў не толькі ля віскоў, але і ў руках і нагах. Ліпкі, гарачы пот раз’ядаў цела.

Нарэшце невялікая гара засталася ззаду. Наперадзе віднелася шырокае плоскагор’е з адзінокімі глыбамі скал.

А што вунь там? Дымок? Там — гэта не падман зроку — з чорнай шчыліны вырываўся фантан газу і тут-жа як-бы ўзрываўся, знікаў. На месцы яго заставалася ледзь прыкметная сіняватая імгла.

Роб выключыў рухавік, паволі апусціўся на порыстую глебу. Радасць ахапіла душу. Яму здавалася, што ён сустрэўся з даўно знаёмым сябрам.

«Анаконда» разламалася на дзве часткі. Адна тырчэла ў глыбокай разварочанай яміне, другая — неяк выслізнула з глебы і ляжала на паверхні.

Сумная і страшная карціна. Роб, пацягнуўся рукою да галавы, як-бы намерваючыся зняць шапку. Ен забыўся, што быў у міжпланетным касцюме і не можа ўшанаваць памяць загінуўшага карабля. Тады ён падышоў да насавой часткі, што вытыркалася з глебы, стаў на калені.

Цяпер ён мог добра разгледзець ракету. 3 серабрыстай яна стала бруднай, чорнай. Бартавая абшыўка парвалася, пакарэжылася. Роб заўважыў, што ўбаку ледзь-ледзь уздрыгвала і пульсавала глеба. Калі ён прыгледзеўся лепш, усё стала зразумела: праз нейкую шчыліну аднекуль вырывалася паветра. Роб абышоў ракету. У насавой частцы ў борце віднелася прабоіна. Хоць Роб быў знясілены, дыхаў ад недахопіу паветра часта і няроўна, ён рашыў абавязкова прабрацца ў пасажырскую каюту. А раптам на шчасце там што-небудзь захавалася? Абнадзейваючая думка! Плечы яго распрасталіся і ён рашуча падышоў да адтуліны.

Каюты нельга было пазнаць: усё паламана, звалена ў адну кучу. Пасярод каюты маленькай лужынкай блішчэла вада. Яна аднекуль цурчэла, вылівалася. Трэба спыніць! Хутчэй! — i вочы ліхаманкава заскакалi па баках. А вунь — што гэта? Распоратыя выбухам кіслародныя балоны? Няўжо яны ўсе знішчаны? Хаця-б крышку чыстага, свежага паветра! Толькі адзін глыток!

Роб падбег да балонных нішаў. Нішы — пустыя. Зняможана апусціліся рукі, задрыжэла, аслабела цела. Ён у адчаі асеў.

Так, зачараванае кола замкнулася. Ён зноў быў у ракеце, якая на гэты раз стане яго труной.

Моцна запацела шкло скафандра. Дыханне зрабілася частым, неглыбокім. Пагаслі, зніклі заманлівыя мары аб паратунку. Хаця-б адзін глыток паветра...