Цытадэль неба

— Ну, расказвай, Элсі. Што ты мне падрыхтавала?

Вочы Элсі гарэлі нецяріплівасцю. Яна падсунулася бліжэй да бацькі, ласкава абхапіла яго плячо рукамі i адважна сказала:

— Поль просіць маёй рукі, па-а. Я дала згоду.

— Што? — сенатар адкінуў убок сурвэтку, здзіўлена вылупіў вочы. Потым дажаваў запхнуты ў рот кавалак вяндліны, выцер рот і, павярнуўшыся да Элсі, спытаў: — Што здарылася, Элсі? Я цябе не пазнаю...

— Я вырасла, па-а! — усклікнула дачка і тонкай белай рукой з бранзалетамі пяшчотна абвіла шыю бацькі.

— Вырасці —вырасла, а калі будзеш разумнець? — спытаў Уолтэр.

На румяных шчоках Элсі з’явіліся плямінкі роспачы, крыўды.

— Па-а, за што ты мяне крыўдзіш?

— За Поля, ён табе не пара.

Элсі ўсхапілася з крэсла. На яе твары няцяжка было заўважыць пакутлівае хваляванне.

— Я яго кахаю, па-а! Ты разумеет, што такое каханне?

Сенатар забарабаніў пальцамі па стале, потым глыбока ўздыхнуў.

— Каханне, мілая дзяўчынка, пустое слова,— сказаў ён.— Яно для мяне нічога не значыць. Я ацэньваю чалавека толькі пa яго здольнасцях рабіць долары. Калі ён здатны на гэта, усё астатняе само сабой прыкладзецца. Дарэчы, я хацеў табе сказаць: ты можаш скласці добрую партыю з сынам Колінга.

— Па-а, ты ўпарты чалавек... Ты на жыццё глядзіш з вышыні залатой гары. Зразумей, я кахаю Поля, я веру ў яго. Ён разумны, смелы! Ды калі хочаш ведаць, не такі ўжо бедны, ён — багаты...

— Хе-хе-хе! — зарагатаў Уолтэр. Яго па-ранейшаму не пакідаў вясёлы настрой. — Мая дачушка, што ты мне гаворыш? Адзінае багацце ў Поля — яго нахабнасць. I я павінен заўважыць, што ён добра выкарыстоўвае яго...

Элсі замахала рукамі, адыйшла да акна i, рэзка павярнуўшыся, з крыўдай у голасе спытала:

— Па-а, ты можаш зрабіць, каб я была шчаслівая? Скажы, можаш?

— Вядома.

— Тады дай згоду выйсці замуж за Поля.

Уолтэр лагодна ўсміхнуўся і незадаволена пакруціў галавой.

— Эх, молада-зелена! Куды вы спяшаецеся? Хіба не ведаеце, што быстрая рака да мора не даходзіць. Падумаць трэба, памеркаваць. А то раптам: «Любіце Поля, бо я яго люблю!» Не, Элсі, ты клапаціся не толькі аб сабе, але і аб сваім бацьку. А нам ёсць аб чым падумаць.

Уолтэр акінуў позіркам нізкія арэхавыя серванты, што ззялі тонкім хрусталем пасуды, адкрыты раяль, потым паглядзеў на Элсі, распешчаную знатнасцю і прыгажосцю, i яму раптам стала зразумела, што ён не зможа пераканаць дачку. У яе такі характар! Яна навучылася патрабаваць, браць, не думаючы ні аб чым.

— Вось што, Элсі,— сказаў Уолтэр, устаючы з крэсла.— Я выказаў сваё меркаванне. Я хачу цяпер прасіць цябе, каб ты звярнула на яго сур’ёзную ўвагу.

— Па-а, ты не ведаеш Поля, ён разумны, старанны хлопец. Ты з гонарам будзеш называць яго сваім сынам. Дай толькі час — i ты ўпэўнішся, што я казала праўду.

— А што я табе казаў, Элсі,— сенатар падышоў да люстранай сцяны і, агледзеўшы ў ёй свой твар, прадоўжыў: — Час — вялікі суддзя. Мы ўскладзем на яго ўсе свае спадзяванні. Згодна, Элсі?

— Добра, па-а,— Элсі радасна ўстрапянулася, парывіста падышла да бацькі і пацалавала яго ў шчаку. Вяртаючыся ў свой пакой, яна на развітанне сказала: — Я прымушу вас з Полем стаць сябрамі. Ён табе спадабаецца, па-а. Чакай яго ў сябе сёння...

Павячэраўшы, сенатар вярнуўся ў свой кабінет, сеў у высокае крэсла і заплюшчыў ад стомленасці вочы. Калі сказаць па-праўдзе, жыццё не песціла яго. Ён, сённяшні сенатар, пачынаў абжывацца з крамы, якую пакінуў пасля смерці бацька. Ужо тады ён зразумеў, што жыццё нічога не аддае так, дарма, што ўсё, чаго хочаш дамагчыся, трэба браць у яго сілай і хітрасцю. Багацце прышло не адразу. За яго не аднаму суперніку давялсся перагрызці горла. Толькі на саракавым годзе жыцця быў сабраны дастатковы капітал. Уолтэр купіў запалкавую фабрыку, потым машынабудаўнічы завод. Праз некалькі год яго выбралі ў сенат, і ён зрабіўся прыкметнай фігурай у сваім штаце. Уолтэр умеў рабіць долары, умеў, як кажуць, выграбаць каштаны з агню чужымі рукамі. Так ён стаў любімцам фартуны.

А час не чакаў. Непрыкметна падкралася старасць. 3 кожным годам сенатар адчуваў, што сілы пакідаюць яго. Часта ў гутарках ён крыўдзіўся на ўсявышняга. I вельмі шкадаваў, што яго не існуе ў сапраўднасці. Можна было-б з ім дамовіцца...

Надзеяй і ўцехай для яго была дачка. Уолтэр цішком падбіраў ёй жаніха. Дзіва што! Не ў тым справа, ці будзе ён па сэрцу ёй, ці не. Галоўнае — каб на яго можна было спадзявацца. Застанецца-ж капітал у мільярды долараў, дзесяткі магутных прадпірыемстваў, біржы і банкі. Імя Уолтэраў не памрэ разам з ім. Яго павінен захаваць і зберагчы будучы зяць...

I раптам — каіпрыз дачкі... Уолтэр быў-бы менш здзіўлены, калі-б яму паведамілі, што ён абанкруціўся.

Надыходзіў вечар. У кабінеце згушчаўся змрок. За вокнамі гарэла высокае неба, ператворанае гандлярамі падцяжак, кока-кола, мыла i жавальных гумак у велізарную рэкламную вітрыну.

Святло ў кабінеце Уолтэр не запальваў, каб лепш было разважаць.