Тутэйшыя

M i к і т а. Ха-ха-ха! Ха-ха-ха! I жартаўнік жа вы, дзядзька беларус, незвычайны вы жартаўнік! Ха-ха-ха! Не маючы што рабіць, інтэрнацыянальная інтэлігенцыя выдумала гэты нейкі нацыянальны беларускі язык, а вы хацелі б заставіць нас, руска-ісціную тутэйшую, меджду протчым, інтэлігенцыю, сушыць над ім свае апошнія мазгі. Ха-ха-ха! Вось дык дадумаліся! Ха-ха-ха! Меджду протчым, пане беларус, мне ваш (з націскам) «дэмократычны» язык непатрэбен, калі я маю свой, меджду протчым, мацярынскі рускі язык.

Я н к а. О так, так! Для вашага гонару падавай вам мацярынскі язык цароў, Мурауёвых-вешацеляу, Распуцінаў, Азэфаў і ўсея кампаніі падобных ім, а на свой, папраўдзе для вас родны, як вы кажаце, язык вам напляваць. Эх, русацяп вы, русацяп! Але годзе аб гэтым! Калісь вы, пане рэгістратар, апомніцеся, але каб не было запозна. (Да Ганулі.) Цяпер я да вас, цётачка, толькі не з спрэчкай, а з просьбай: ці няможна будзе ў вас мне з маёй кампаніяй пераначаваць? Шукаць іншага месца для начлегу неяк не хочацца.

Г а н у л я. А начуйце, мае дзеткі, начуйце, колькі хочаце! Гэны пакой, дзе вы кватаравалі, свабодны, дык і лезьце пакуль што туды.

Я н к а. Шчыра дзякую!

Выходзіць з Аленкай і Гарошкам. Уваходзіць Спічыні.

З'ява VI

Гануля, Мікіта, Спічыні.

М і к і т а. Вельмі паважанаму профэсару мае шчырае, меджду протчым, прывітанне! Як гэта міла з вашага боку, што нават і ў гэтакі трывожны крыху час вы не забываецеся аб маёй адукацыі!

С п і ч ы н і. Я толькі выпаўняю сваю місію, як і вы, мусье Зносілов, сваю місію. А ўзяўся за гуж — не кажы, што не дуж.

М і к і т а (выкладаючы слоўнікі). Зусім справядліва, мусье профэсар. Мы з вам! высока трымаем свае сцягі: вы сцяг, меджду протчым, навучання, а я — сцяг, медж ду протчым, вартавання. I наша патомства калісь зана-туе, меджду протчым, нашы іменні на залатой дошцы. Меджду протчым, мамаша, можа, пакінеце на хвіліну гэты пакой, пакуль у нас будуць цягнуцца лекцыі.

Гануля выходзіць.

З'ява VII

Мікіта, Спічыні.

С п і ч ы н і. Можам прыступіць, мусье рэгістратар!

М і к і т а. Я ужо гатоу, мусье профэсар!

С п і ч ы н і. Мы ужо з вамі прайшлі прывітанні звычайныя і учора пачалі так званыя прывітанні шыварат-навыварат. Пауторым тое, што пачалі. Як будзе: сабачая твая кроў?

М і к і т а. Пся крэў, затрацона душа.

С п і ч ы н і. Як будзе: згінь ты, прападзі, нячыстая сіла?

М і к і т а. Ідзь пан до сту д'яблув за Буг.

С п і ч ы н і. Вельмі добра, дужа добра! Самае важнае, што не забыліся «за Буг». А цяпер як будзе: не лезь, бо дастанеш поуху?

М і к і т a. Hex се пан не наставя, бо достанеш по пыску i утонеш в Немідэз.

С п і ч ы н і. Віншую, віншую! Зусім добра. Поступ у навуцы вялікі. Папрабуем затое з іншай бочкі. Перакулеце на наш манер такі зварот: ешчэ Польска не згінэла.

М і к і т а. Яшчэ Польшча не згінула, але збіраецца згінуць.

С п i ч ы н i. А цяпер ператлумачце: двадзесце пенць.

Уваходзіць Наста.

З'ява VIII

Мiкiта, Спічыні, Наста.

Н а с т а. Можаце віншавацца, панове! 3 пэуных крыніц я напэўна даведалася, што ужо «нашы» занялі Менск.

С п і ч ы н і. Як гэта, мамзэль, — нашы?

Н а с т а. Ну, палякі, калі вам гэта, пане профэсар, лепей падабаецца.

С п і ч ы н і. Выбачайце, мусье Зносілов, але мы на сягоння лекцыю спынім. Мушу йсці пільнаваць хаты. Маю гонар кланяцца! (Хоча йсці.)

М і к і т а. А як жа, мусье профэсар, з гэтым «двадзе-сце пенць»?

С п і ч ы н і. Заутра, мсье рэгістратар, пройдзем на практычнай лекцыі. (Выходзіць.)

М і к і т а. (крычыць). Меджду протчым, мамаша! Дзядзька беларус! Палякі ў Менску!

Уваходзяць Янка і Гануля.

З'ява IX

Мікіта, Наста, Янка, Гануля.

Я н к а. Што? У Менску пажар?

М і к і т а. Не пажар, дзядзька беларус, а палякі, палякі! Разумееце?

Я н к а. Ну, гэта ўсё роўна.

М і к і т а. Вам, чалавеку без рангаў і клясаў у прошлым і без надзеі на асэсарства ў будучым, пэўна, што ўсё роўна, але для мяне, меджду протчым… Гэ-гэ! А цяпер далоу совбурскую форму! (Хоча скідаць куртку.) Ах, пардон! Я забыуся, што мамзэль Наста тут. Але вось гэта можна і цяпер паслаць, меджду протчым, к чорту. (Пачыпае кідаць аб зямлю партфелі, апрача партфеля з грашыма.)

Я н к а. Ці не паспяшыліся, пане рэгістратар, пляваць у карытца — каб не прыйшлося напіцца.

М і к і т а (пакінуўшы кідаць партфелі). Чаму, меджду протчым?

Я н к а. А як зноу унеспадзеукі тыцне у Менск ваша совбурскае начальства? Што тады вы без гэтых торбау запеяце?