Тутэйшыя

Я н к а. (уваходзіць з Аленкай). Дзень добры, цётачка! Што вы так задумаліся?

Г а н у л я. Ах, гэта вы, пане настаўнік! I Аленка з вамі… Як я рада, што вы не забыліся нас у гэтыя трывожныя мінуты.

Я н к а. Ці ж першыня для Менску гэтыя трывожныя мінуты? Час было б, цётачка, і прывыкнуць да іх.

Г а н у л я. Ды яно ж так. Але сваім чынам да дзела усе гэта, ах, як да дзела!

Я н к а. Э! ліха перамелецца, і мука будзе. (Пауза.) А мы вось з Аленкай сумысля зайшліся, цётачка, да вас, каб пахваліцца перад вамі сваім шчасцем.

Г а н у л я. Незвычайныя вы людзі, калі яшчэ можаце сягоння хваліцца шчасцем.

А л е н к а. А так! ж незвычайныя, цётачка.

Я н к а. I маем чым пахваліцца. Дык слухайце ўважліва, цётачка, рыхтуйцеся віншаваць. Я, настаўнік, Янка Здольнік…

А л е н к а. (перабіваючы). I я, настаўніца Аленка Гарошчышка…

Я н к а. Узялі ды паміж сабой пажаніліся. Цяпер яна мая жонка назаўсёды.

А л е н к а. I ён таксама — мой муж, але ці назаўсёды — яшчэ паваражу.

Г а н у л я. А мае ж вы міленькія! Пашлі вам долечка ўсяго найшчаслівейшага. І павянчаліся ўжо?

Я н к а. А як думалі, цётачка? Абавязкова павянчалі-ся, ды яшчэ як урачыста. Зялёны бор шлюб нам даваў, зоркі дружкамі былі, а расіца срабрыстая шлюбныя персцені свянціла.

А л е н к а. А праўда, праўда, цётачка! Шлюб наш быў гэткі ўрачысты.

Г а н у л я. Ну і пайшлі плот гарадзіць, каб вы цямі-ліся, мае ж вы шлюбоўнікі! А вяселле таксама было? Чаму ж мяне не паклікалі?

Я н к а. Вяселле, цётачка, адлажылі пакуль што да таго часу, калі апошні акупант ад нас выйдзе, бо пры іх нявесела на вяселлі.

Г а н у л я. Ці не задоўга прыйдзецца чакаць на гэта?

А л е н к а. Ды, праўду кажучы, доўга ці коратка — гэта не важна. Але ў нас, цётачка, важнейшая бяда.

Г а н у л я. А што ж такое?

А л е н к а. Татку ж майго йзноў у абоз пагналі. Але так пагналі, што і след згінуў. Ужо тут, у Менску, мы даведаліся, што перш адны гналі, пасля — другія, потым — зноў тыя самыя, потым — зноў другія, а там далей і няведама, хто гоніць і куды гоніць.

Г а н у л я. Ганяюць людзі людзей без дай прычыны ды ганяюць. А каму гэта патрэбна, дык яны пэўна й самі не ведаюць.

А л е н к а. Як татку, бывала, бяруць у абоз, дык ён заўсёды і кажа, што едзе акупантаў вывозіць. Але, бедны, возіць, возіць, ды ніяк вывезці не можа.

Г а н у л я. Усе роўна як той дзед з бабай рэпку сваю — цягнулі-цягнулі, ды ніяк не маглі выцягнуць. Але затое татка твой хоць свету пабачыць — пад старасць будзе мець што ўнукам расказваць.

А л е н к а. (як бы саромліва). Ды ў яго яшчэ ўнукаў і няма.

Г а н у л я (усміхаючыся). Дык будуць, мае мілыя, будуць.

Я н к а. Ой, нешта, мабыць, блазноцкае падумалі, цётачка, бо аж вочы спусцілі.

Г а н у л я. А бадай вы пакіслі, мае дзеткі! I старую ў грэх ведзіцё. Давайце лепей аб чым іншым пагамонім. Во, якраз успомніла. Былі ж і сягоння гэныя нібы вучоныя Мікіткавы. Аб вас, пане настаўнік, пыталіся. Хацелі, кажуць, даведацца, які магнэс болей вас да сябе цягне — усходні ці заходні.

Я н к а. Трэ было, цётачка, сказаць, што ні той, ні сей, а тутэйшы.

Г а н у л я. Я так і надумала, але не сказала, бо пабая-лася, што не патраплю вучоным па-вучонаму адказаць.

Я н к а. А болей нічога не пыталіся?

Г а ну л я. Нічога, толькі паміж сабой тое-сёе па-вучонаму пагаманілі, праз свае падзіральнікІ туды-сюды зірнулі ды пайшлі. Усходні вучоны сказаў, што пойдзе на Захад, а Заходні сказаў, што пойдзе на Усход.

Я н к а. Ну, цяпер яны не скора з сабой спаткаюцца.

Г а н у л я. I я так падумала, але не паспела гэтага ім сказаць.

Уваходзіць Мікіта. На шапцы ў яго вялікі значок з белым арлом — брыль абабіты бляхай; фрэнч і галіфэ новыя, з цёмна-жоўтага сукна, боты жоўтыя. Уваходзіць з напоўненым вядром.

З'ява II

Гануля, Янка, Аленка, Мікіта.

М і к і т а (паставіўшы вядро). А, меджду протчым, пан профэсар завітаў да нас. Мае ўшанаванне! Як я рад, як я рад, што з вамі спаткаўся. Ах, і мамзэль Аленка тут?! Дзень добры, мамзэль, меджду протчым.

А л е н к а. Дзень добры, пане рэгістратар! (3 удава-ным смуткам.) Толькі ж я не мамзэль, а ужо мадама.

М і к і т а. Тым лепей, меджду протчым. Віншую!

Я н к а. (паказваючы на вядро). А гэта што ў вас за такая зацірка ў ражцы?

М і к і т а. Не зацірка, дзядзька беларус, не зацірка, а праўдзівая цэнтра-белсаюзаўская, меджду протчым, патака. Добрыя людзІ адчынілі склад з ею на Нізкім рынку і — бяры хто хочаш і колькі хочаш. Можаце і вы набраць, меджду протчым.

Я н к а. Дзякую за такія дары данайскія!