Усміхнуўся месяц ясны

— А чаму б, скажам, нам з вамі не схадзіць у кіно! — рашуча прапанаваў ён. — Выдатны, кажуць, фільм — «Службовы раман». — Ён толькі цяпер спахапіўся, што не папытаў, як яе завуць, ды падумаў: «Дробязь, у інтымнай абстаноўцы ўсё высветліцца». — Ці, можа, павячэраем разам? — Мяккая, салодкая ўсмешка іграла на яго вуснах.

— У «Журавінцы», за крайнім столікам каля акна?

— Ага, ведаеце, такі цудоўны, утульны куточак! — Тут у галаве ў Рыгора Антонавіча раптам закруцілася: «Дзе я яе бачыў?»

— Што, гарачае каханне вяртаецца? — Вочы жанчыны жорстка ўспыхнулі і адразу патухлі.

— Даруйце, не разумею. Як гэта — вяртаецца?.. Але я вось усё думаю: дзе я вас сустракаў?

— Дык я ж, Рыгор Антонавіч, Ліда, ваша першая жонка.

— Як?!

— А вось так, любы мой кавалер. Ха-ха-ха!..

«Прычоску змяніла... От хірургі, пазнай іх, калі яны маскіруюцца! На ўсё ідуць, шэльмы, абы паддурыць нашага брата!» — Рыгор Антонавіч крутнуўся і, як апечаны, сігануў за дзверы.

УЧЫНАК ГОНАРУ

Яны сядзелі ў кавярні, з асалодаю пасмоктвалі баварскае піва і зацягваліся пахучымі цыгарэтамі «Уінстан».

— Калі збіраешся ў госці да інтэлігентнага чалавека — ты нейкую робу на плечы ўскінеш? — Сапрыка тузануў на індычынай шыі блакітна-жоўты гальштук. — Не, прыбярэшся ў шыкоўны касцюм. Так і тут: мы ідзём у рэспектабельную Еўропу, значыць і мова ў нас якая павінна быць? Прэстыжная, еўрапейская. Зразумеў?

Абабурка мыкнуў нешта няўцямнае, заглынуў добрую порцыю дыму.

— От паслухай, па нашаму… Даруй, язык не паварочваецца вымавіць, сябе не зневажаючы. А па еўрапейску — чуй? Лесбіянка. Гучыць?

— Гучыць-дрынчыць, як сарока верашчыць, — скаламбурыў у рыфму Абабурка.

— Ці, скажам, «уклад». Не слова — кастыль нейкі. А тая ж «інвестыцыя»?.. Песня! Прамовіш адзін раз — і другі карціць. Ведаеш, за бугром — не глухія, пачуюць.

— Пачакай, як гэта ў класіка было? «Песні жальбы». Памятаеш?

— Кінь, Арцём, не дражні мяне. 3 Еўропай мы зможам скочыць вышэй уласнай галавы. — Белазорае вока Сапрыкі плюснула, нібы таямніча падміргнула Абабурку. — Ты рабі вывад: узбагачай свой лексікон, павышай культуру. У слове вялікая эстэтычная сіла, калі яно вытанчанае, эфектнае. Услухайся: «мэр», «прэм’ер», «спікер»… Які каларыт! Адчуваеш?.. Толькі еўрапейскім словам мы можам спаўна выказаць і глыбінную сутнасць новага часу, і самыя моцныя нашы пачуцці. — Падвяселены півам і сваёй узнёслай тырадаю, Сапрыка напаўголаса зацягнуў на матыў «Сербіянкі»: «Калі едзеш на Каўказ, сонца свеціць прама ў глаз. А вяртаешся ў Еўропу, сонца свеціць прама ў вока».

— Цыц! — натапырыўся раптам Абабурка. — А «пасад», «рада» — не каларыт?

— Вылінялая старызна. Як армяк майго дзеда, якім маці накрывала цэбар, калі запарвала карове мешанку. Ты настаўляй вуха: наверсе якія словы ў хаду?

— Настаўляю. У мітынговым клёкаце на розных зборнях ты што гаварыў? Ажно заходзіўся: «У нацыянальным адраджэнні нам трэба ачышчацца ад усялякага смецця, што цярушыцца на нас з-за мяжы!» Забыўся?

— Дзівак ты, Арцём. Чалавек жыве і ўдасканальваецца. Мы ж з табою не якіясьці інтэлектуальныя лакеі — арыстакраты духу. Няўжо не зразумела?

Баварскае піва і хмельны водар «Уінстана» злёгку кружылі Абабурку галаву.

— Зразумела, што ты… — Ён запнууся, шукаючы вартае еўрапейскае словл. I знайшоў: — Што ты, Максім, лесбіянец. Гучыць?

Белазорае вока плюснула і звузілася, быццам яго супоняй сцягнула.

— За мной, Арцём, — учынак гонару. — Грозны, як ільвіны рык, голас не абяцаў Абабурку нічога добрага. — Пушкін, Лермантаў, як вядома, не даравалі абразы. — Сапрыка таксама на хвіліну задумаўся, шукаючы вартае еўрапейскае слова, якім можна было б выказаць самыя моцныя свае пачуцці. I таксама знайшоў:

— А ты — ёлупень. Гучыць?.. То-та ж!.. А цяпер… — Ён ірвануўся да Абабуркі і лізнуў яго ў вусны. Горача, як Шэварднадзе Брэжнева.

ЗЯЛЁНЫ ГУЗІК

Сустрэліся дзве таварышкі і страшэнна зарадаваліся. Зашчабяталі ў адзін голас, як сакавіцкія сарокі: пагаворым, душу адвядзём у добрай ласцы.

— Каб ты ведала, Лідачка, з якім я хлопцам перад святам пазнаёмілася! Твар — яблык румяны, вочы — агонь цыганскі! — тараторыла агністая бландзінка агністай брунетцы. Яе доўгія пальцы шпарка церабілі зялёны гузік на сяброўчыным сачыку колеру марской хвалі.

— Праўда? Дык хто ён, той спадар-князь вяльможны? — Брунетка ажно закоўзалася на крэсле ад казытлівага інтарэсу. — Ну не цягні, Зіначка, расказвай.

—- Ого — хто! Дэпутат. I прыгожы, і розумам — увесь Жырыноўскі. Зноў жа, тэмпераментны — аж гарыць.

Роспачны ўздых вырваўся з высокіх грудзей брунеткі.

— Шанцуе ж людзям!

— Шанцуе… Не будзь варонай, то і табе пашанцуе. Ага, дык слухай далей. Пазнаёміліся, ён правёў мяне дадому і застаўся да раніцы.

— Ой, як цікава, мусіць, было табе правесці перадсвяточную ноч з вялікім чалавекам! — пляснула далонямі брунетка. — Кава з каньяком, слодыч гарачых слоў… Шчаслівіца!

— Ага, цікава, аж дух забівала: саколік любы!..

— Уяўляю... — Брунетка хітра прыжмурылася. — Дасць бог і ты выгадуеш спадара-князя: твар — яблык румяны, вочы — агонь цыганскі…