Усміхнуўся месяц ясны

Інтэлігентная існасць натуры Лены Мурлыкінай, чалавека педагогікі, як яна называла сябе, пярэчыла ёй супраць усялякага праяўлення нетактоўнасці. Але тут быў той выпадак, калі Лена аніяк не магла стрымаць высакародны гнеў: і ён жа, брыдота, нябось прыходзіць сюды, у гэты заваблівы парк, храм хараства, і цешыцца сваім дзікунствам… От я яго правучу! Дзесятаму закажа, як вытвараць паскудствы!.. Лена крутнулася і лёгкакрылай ластаўкай пырхнула назад па дарожцы.

Праз гадзіну яна зноў з’явілася каля апаганенай Сярожам бярозы. Дастала з сумкі бляшанку з фарбай, пэндзаль. Акуратна, каб не накапаць на дол, мачала пэндзаль у фарбу і пад «аўтографам» Сярожы вялікімі роўнымі літарамі напісала: «Дзікун ты, Сярожа, хам!» Коскі пасля «ты» і «Сярожа» яна мазнула тлуста, каб добра выдзеліць зваротак. Адступілася на некалькі крокаў, нетаропка прайшлася позіркам па словах — ці выразна відаць?.. Прыгожа — чорным па белым, кантрастна!.. Зацягнулася цыгарэтай.

Вецце бярозы зашамацела пад ветрам, нібы запшптала штосьці.

Па дарожцы з каляскай, у якой забаўлялася бразготкай пухнаценькае кучаравае дзіця, праходзіла сівагаловая жанчына. Спынілася, пазірала на бярозу.

— Вось так яму, хаму таму, — растлумачыла ёй Лена тонам экскурсавода.

— Але ж трэба было подпіс паставіць, — адказала жанчына. — А то людзі і не ўведаюць, хто гэта такі культурны змагар з дзікунствам.

— Дзякую вам, спадарыня, за ўвагу, — чула прыклала Лена Мурлыкіна, чалавек педагогікі, руку да грудзей. — Толькі я — не дзеля славы. Дзеля ўсталявання культуры ў нашым расхістаным грамадстве. — Яна адказала, як арыю праспявала сваім чароўным мяккім голасам, і абцасікам моднага імпартнага туфліка глыбока ўтаптала ў зямлю акурак.

ТЭНАРОВЫМ ГОЛАСАМ СУДДЗІ

Куляй выскачыў Курыльчык з суда і шыбануў да швагра. Музыкальная душа яго спявала: такі шанс!..

Судед абазваў Сцяпана Панкратавіча дурнем, і Сцяпан Панкратавіч ужо адчуваў сваю руку ў яго кішэні. А што? Няхай адвальвае сто тысяч за абразу, душа з яго вон! Не тыя цяпер законы, каб патакаць крыўдзіцелям. У людзі выйшлі, у прававой дзяржаве жывём. Вунь цывілізаваны замежны грамадзянін адсудзіў у гомельскай газеты кругленькую. Зняважыла чалавека, маральны ўрон прычыніла…

Суддзя, хай яго певень убрыкне, спачатку быў агарошыў Курыльчыка: «А сведкі ў вас ёсць?» Вось так: яму, інтэлігенту, «сумленню» нацыі — банальны недавер! Выходзіць, дарэмна музыка іграла?.. Аднак усё стала на свае месцы. «Скажыце, грамадзянін суддзя, родзіч можа быць за сведку?» — украдліва спытаў Сцяпан Панкратавіч. «Суду ўсё роўна, родзіч не родзіч — абы праўду гаварыў», — адказаў суддзя, як на дудцы паіграў, тэнаровым голасам.

Тут і прыпусціўся Курыльчык на ўсіх ветразях да Габруся, жончынага брата. Швагер чуў, як таракан той вусаты накінуўся на яго, што ставіць «Жыгуля» пад вокнамі. Не, накінуўся — бо злуецца, што ў самога няма «тачкі». Дык і не будзе, калі разява…

Сцяпан Панкратавіч не разбіраў дарогі, штурхаўся ў вулічным натоўпе, а ў галаве яго штурхаліся адна аб адну гарачыя думкі. Не менш як сто тысяч, не менш. Бо «дурань», ды яшчэ ж у прыдачу і «нягоднік»... Ай за прыдачу ламануць мільён? Бізнес ёсць бізнес…

Неспадзявана тонкія Курыльчыкавы вусны зламала рэдказубая ўсмешка. А тое рэкламнае дзяўчо ў тэлевізары, а? Падміргне вокам, вялікі палец тырк угору: «У мяне будзе от такі мільён!» Дзіця, а ўжо ведае, шэльма, толк у грошах! Час усіх вучыць. Так што шаноўны Сцяпан Панкратавіч, папілікаў на скрыпцы ў сваёй філармоніі і баста. Узяцца за розум ніколі не позна, калі ён у цябе ёсць. Вунь лірыкі, фізікі, хімікі розныя як раскрыліся!

Адразу ад парога Курыльчык гукнуў родзічу:

— Запісаў цябе ў сведкі, кніжная душа. Іч — абражаць сумленнага чалавека!.. Дык глядзі, праўду і толька праўду. А то захочаш быць добранькім!. Ведаю цябе, гуманіста!

Габрусь, які правяраў вучнёўскія сшыткі, зняў акуляры, пацёр вочы. Маўчаў. «Што, на лапу хочаш? Пачакай, кашалёк дастану з кішэні, — падражніўся ў думках, як з дзіцёнкам, Курыльчык.— Ці, можа, трэба было прыхапіць бутэльку першаку? Разам і расціснулі 6. Верабей дзюбу памачыў бы, а сокал душу асвяжыў.— Ён пацягнуў кручкаватым носам. — О, смажанай цыбулькай, здаецца, патыхае з кухні».

Раптам Курыльчык хапіў разяўленым ротам паветра і як здранцвеў — швагер тэнаровым голасам суддзі нібы праіграў на дудцы:

— Праўду і толькі праўду: гэта ж калі разумнага дурным абзавеш — то абраза.

БРОКЕР

Лёнік уляцеў у кватэру. як віхор. Ад парога шпурнуў на крэсла ранец, патрабавальна гукнуў:

— Есці!

— Ты ж яшчэ рукі не памыў,— асадзіў сына Альберт Патапавіч.— А ўвогуле, ці заслужыў ты абеду? Пакажы, што ў цябе ў дзённіку? — Ён даўнавата не зазіраў туды і цяпер успомніў пра тое.

Яны сядзелі ў прыхожай абапал туалетнага століка. Лёнік запусціў руку ў ранец.

— У мяне і пяцёркі ёсць!

Альберт Патапавіч разгарнуў дзённік, і твар яго стаў, як навальнічная хмара. «Чытанне — «два», пісьмо — «два», арыфметыка — «два», спевы — «пяць».