Усміхнуўся месяц ясны

— Ах ты, шалапут? I ты яшчэ спяваеш? — рука Альберта Патапавіча лягла на паругу, якая падпяразвала штаны на жываце-футболе. — Такая твая падзяка бацьку за яго клопаты?

— А што? Вунь у Юлькі-казюлькі ні «пяцёркі», ні «чацверкі» няма.

— Так-так… Цяпер скажы, чаму ты сёння рана са школы?

— Бо заняткаў не было.

— 3 якой прычыны, дазволь у цябе спытаць?

— Мітынг праводзілі. Наш клас забаставаў.

— Вось як? I ў вас, значыцца, дэмакратыя нараджаецца? — пальцы на папрузе расслабіліся, заварушыліся, быццам перабіралі гузікі гармоніка. — I чаго вы там дамагаецеся?

— Замяніць настаўніцу. Не трэба нам такая, што «двойкі» ставіць. — Лёнік бліснуў цёмнымі вочкамі-жучкамі. — Я таксама выступаў на мітынгу. — Ён ускінуў угору мурзаты кулачок: — Далоў бюракратаў!..

— А-а, мой сын, мой, пазнаю, — Альберт Патапавіч паблажліва патузаў хлапчука за вуха. — Правільна, вучыся дэмакратыі. Толькі не ў тых, што — сю-сю-сю… «Зрабіце ласку, спадары» «Просім вас, шаноўнае спадарства…» Гэта мы — прасіць?! У каго?! Не, хай натхняе цябе на дэмакратыю сіла несаступнага духу. — Кувалда-кулак Альберта Патапавіча мілыгануў у паветры, і керамічная ліса, якая на туалетным століку выдурвала сыр у вароны, падскочыла, нібы падстрэленая. — Вось так! Усёк?

— Ага, на «пяцёрку», — хуценька запэўніў Лёнік. — Дзякую, тата.

Зазваніў тэлефон. Хлапчук схапіў трубку.

— Алё! — хвіліну слухаў, што гаварыў суразмоўнік на другім канцы провада, і радасна крыкнуў: — Згодзен, згодзен! — кінуў трубку на рычагі. — У Юлькі-казюлькі, тата, галава — як у нашай мамы: міністэрства! Сказала, што ўсе пагадзіліся, кожнаму пазваніла.

— 3 чым усе пагадзіліся?

— Заявіць патрабаванне вам, бацькам, каб пакуплялі нам японскія магнітафоны. А не — мы зусім кінем школу.

— Што-о? Дык чым жа вы будзеце займацца — сабак ганяць?

Лёнік зірнуў на бацьку сакаліным поглядам.

— О-ёй — чым!.. Вунь па радыё чуў? Аб’явы перадаюць — на брокераў запрашаюць. — Мурзаты кулачок рэзнуў з-за вуха па туалетным століку. — Вось так, тата!

Альберта Патапавіча захістала.

ДАЙДЖЭСТ

Яны адпачывалі. Сядзелі ў скверы на лаўцы, размаўлялі пра жыццё-быццё. Малады кучаравы клянок, які выстаяў у спякоту, ціха шамацеў ім зялёнай лістотаю.

— Пытаеш, чаму ў нас кругом рэзрух такі? Калёсы нашы зусім расхлябаліся, — гаварыў Вайцёнак, шкрабаючы пальцам скроню. — Атосы трэба падцягваць.

— Ыгы, варта нам дзейнічаць папулісцкім кансенсумам, — згадзіўся Зыбайла.

— Але ж для гэтага патрэбен добры завадатар. Не леташак нейкі, канечне, а дужы, дзябёлы сяголетак.

Зыбайла згодна кіўнуў галавой, ляпнуў далоняй па калене.

— Плюралізм трэба разварушыць як след, плюралізм. Інакш нічога не будзе.

— Дык што, калі зборня наша — адзін у лес, другі па дровы.

Ціўкнула маладая галка. Яны задралі галовы.

— У некаторых — дык і голасу, як у гэтай пігаліцы, — працягваў Вайцёнак. — А дзяруцца.

— Менеджэраў з сябе корчаць.

— Не, хопіць балбатні. Настаў час рашуча ставіць высокі моцны сцежар.

— Ага, не балбатаць, а шукаць і знаходзіць. Дайджэст!

— Дайджэст, — паўтарыў Вайцёнак і спахапіўся. — А што яно абазначае, гэтае слова?

— Ды хто яго ведае? У газетах пішуць, па радыё гавораць, дык і я гавару. — Зыбайла плюскаў вачамі, нібы падміргваў. — Мода, брат, — не толькі жанчынам па вуліцах у панталонах хадзіць…

Маладая галка прарэзліва вссела ціўкнула і залапатала крыллем.

ДУГА 3 БАНЬКАЙ

Маладзіковы вечар непаспешліва апусціўся на зямлю. Сябры па сваёй суботняй традыцыі селі за карты. Балабуцька растасаваў калоду, пахваліўся Ганцэвічу:

— Заўтра, панімаіш, буду выступаць у Доме настаўніка. На круглым стале «Гаворым па беларуску».

— «Гаварым па-беларуску», а сам — «панімаіш».

— Адвыкну, не ўсе адразу. Закон дае мне на гэта яшчэ сем гадоў.

Ганцэвіч пакрыў піковага туза казырнай шохай, хітра прыжмурыў зеленаватае вока:

— Нешта ты зачасціў на розныя зборышчы. На адкрыцці выстаўкі авангардыстаў выступаў, на вечарыне філатэлістаў, паведамлялі ў друку, грукатаў палымянай прамоваю. Яшчэ, здаецца, юбіляра нейкага, ці то фізіка, ці хіміка вітаў... Такі ты ва ўсім спецыяліст?

Балабуцька рэзнуў з-за вуха бубновым валетам.

— Хамут без лямца, ды дуга з банькай... Папулярнасць, панімаіш, абавязвае.

— Надзьмулася імя? — тоўстым вуснам Гянцэвіча, відаць было, хацелася ўсміхнуцца, і ён сціснуў іх, крутнуў галавой. Але Балабуцькя заўважыў на яго твары непрыхаваны скепсіс.

— А цябе завідкі бяруць? Што ты трясеш грывай, нібы мух адганяеш?

Гянцэвіч не стрымаў усмешку:

— Прыгадаў, як называў такіх мой дзед.

— А-я, памятаю твайго дзеда, пямятяю. Пекныя вусікі, сівая бародка клінком… Інтэлігентны і разумны быў чалавек. Ну-ну, дык як ён называў?

— Пад кожную бочку шпунт.

— О! Кажу ж — у разумнай галаве мудрасць жыве! Правільна, адзін шпунт для ўсіх бочак. Незамянімы, панімаіш, — выпнуў грудзі Балабуцька. Пявярнуўшы вочы да акна, ён шчасліва ўсміхнуўся — дзесьці там пабачыў нейкую зачараваную яго красамоўствам зборню.

Ганцэвіч тым часам неўпрыкмет савануў у адбой сямёрку хрэсцяў і вышмаргнуў адтуль чырвовую даму.