Vortaro de Esperanto 1910

Astronomo.

Persono, kiu sin okupas per la astronomio.

Astronomio.

Scienco pri la astroj.

-At.

Finiĝo de la pasiva participo de l' estanta tempo:

amata, batate.

Ataki. - 1.

Sin ĵeti kontraŭ iu por batali:

ataki malamikon.

-

2.

Fig.:

ataki per parolado, malsano atakas organon.

Atako.

Afero de tiu, kiu atakas.

Atakema.

Inklina ataki.

Atakanto.

Homo, kiu atakas.

Atavismo.

Heredado de malproksimaj antaŭuloj.

Ateismo.

Doktrino, neanta la ekziston de Dio.

Ateisto.

Persono, kiu neas la ekziston de Dio.

Atenci. - 1.

Krime ataki reganton aŭ alian eminentan personon:

atenci iun, atenci kontraŭ iu. -

2.

Fig.:

atenci la liberecon, rajtojn

= provi limigi, provi forpreni.

Atenco.

Ago de tiu, kiu atencas.

Atendi. - 1.

Resti, ĝis iu venos, ĝis io okazos: atendi amikon, atendi la subiron de la suno.

-

2.

Esperi: atendi helpon.

-

3.

Esti preta, minaci, esti neevitebla: La tagmanĝo atendas nin. La krimulon atendas la ekzekuto.

Atendo.

Stato de tiu, kiu atendas.

Atendejo.

Ĉambro, salono por atendi: atendejo de stacidomo, de kuracisto.

Atenta.

Kies aŭda, vida sento, spirito estas turnita al io:

atenta lernanto, atenta spektatoro.

Atenti.

-

1.

Havi la aŭdan, vidan senton, spiriton, turnitan al io:

atenti lecionon.

-

2.

Sekvi, obei:

atenti konsilon, argumentojn.

Atento.

Anima stato de tiu, kiu atentas.

Senatenta.

Kiu ne atentas.

Atesti. - 1.

Doni sciigojn pri fakto aŭ afero, por konfirmi aŭ kontraŭparoli diron de akuzito:

atesti en juĝejo.

-

2.

Pruvi, montri:

La historiaj monumentoj atestas, ke la antikva Egipto posedis altan civilizacion.

Atesto.

-

1.

Vortoj de tiu, kiu atestas. -

2.

Atestanta dokumento:

supera (profesora) esperanta atesto.

Atestanto.

Persono, kiu atestas.

Atingi.

Sukcesi tuŝi, veni ĝis, sin etendi ĝis: atingi la plafonon per etendita mano; atingi celon; atingi urbon antaŭ la nokto; atingi aĝon de dudek jaroj.

Atingebla.

Kiu povas esti atingita: neatingebla perfekteco.

Atlaso.

-

I.

Kolekto de geografiaj kartoj; kolekto de desegnaĵoj aŭ pentraĵoj, ilustrantaj specialan temon:

atlaso geografia, historia, anatomia, botanika.

-

II.

Glata brila silka ŝtofo kun nerimarkebla transversaj fadenoj. -

III.

Filo de Jupitero; giganto, kiu portis sur siaj ŝultroj la ĉielon.

Atleto.

-

1.

Luktisto. -

2.

Homo tre forta.

Atmosfero.

Aero, gasoj, ĉirkaŭantaj la teran globon aŭ alian astron.

Atmosfera.

De atmosfero:

atmosferaj gasoj.

Atomo.

La plej malgranda, nedividebla parto de materio. Komparu:

Molekulo.

Atomismo.

Filozofia sistemo, klariganta la formiĝon de l' universo, kiel kuniĝon de atomoj.

Atonio

(Med.). Malforteco de muskolo, de organo.

Atribui.

Opinii, ke io estas ies ago, eco: atribui al iu meriton, pekon, agon.

Atributo

(Gram.). Adjektivo aŭ sub- stantivo, kiu kun verbo formas predikaton:

La rozo estas ruĝa. Kiamaniere vi fariĝis Esperantisto? La popolo proklamis lin reĝo.

Atributa.

De atributo, havanta karakteron de atributo:

atributa vorto.

Atriplo

(Bot.). Vegetaĵo herba el la familio de l' kenopodiacoj

(Atriplex).

Atrofio

(Med.). Patologia malgrasiĝo, malgrandiĝo de muskolo, de organo.

Atrofii.

Patologie malgrasiĝi, malgrandiĝi.

Atuto.

Supera koloro en la kartludoj.

Aŭ. - 1.

Esceptanta konjunkcio: Venki aŭ morti! Prenu frakon aŭ redingoton. -

2.

Alivorte; tio estas; nomata alie: Unuigitaj Ŝtatoj aŭ Usono.

Aŭdi.

Percepti per la orelo:

aŭdi bruon, muzikon.

Aŭdado.

Kapablo aŭdi:

La aŭdado gvidas la blindulon.

Aŭda.

De l' aŭdado, kiu koncernas la aŭdadon:

aŭda sento, aŭda organo.

Komparu:

Aŭskulti.

Aŭdienco.

Oficiala akcepto de regnestro aŭ altrangulo, por aŭskulti petojn.

Aŭditorio.

Ĉambrego por publikaj, universitataj lecionoj.

Aŭguro.

Antikva roma antaŭdiristo.

Aŭkcio.

Publika vendo al persono, kiu proponas la plej altan pagon.

Aŭrantiacoj

(Bot.). Familio de dukotiledonaj vegetaĵoj:

oranĝo, citrono.

Aŭreolo.

Luma cirklo, per kiu la pentristoj ordinare ĉirkaŭas la kapon de la sanktuloj; glorkrono. Komparu:

Nimbo.

Aŭskulti.

Uzi sian aŭdan senton; atenti por aŭdi: Ĉiuj atente aŭskultis, sed la bruo estis tiel granda, ke oni aŭdis preskaŭ nenion.

Aŭskultanto.

Persono, kiu aŭskultas. Komparu:

Aŭdi.