ANTOLOGIO

Stati. Ma, quale ofte en la historio di la homi, to quon onu kredas

limitizar a demonstro di forteso quaze olta di hundo qua montras lua

kanina denti, transformesas a obstinanta kombati, tante plu violentoza

ed impetuoza, ke onu ne intencis irar tante fore en la konflikto. La

kombatanti di amba partisi esis le unesma qui surprizesis per la sovajeso

di lia lukto, quan la honor-sentimento e l’akumulado dil sufri igis

nepardonema.

Usa pluduras esar, ankore niatempe, profunde markizita per ica

konflikto, olqua esis la maxim granda pro la perdi di homala vivi – plu

kam un milion mortinti, inter li 600.000 lor la kombati – di lia tota

historio, inkluzite se on komparas kun lia partopreno a la du mondo-

militi.

310

Quale on savas la Nordo fine obtenis la vinko ma havante plu multa

viktimi kam la Sudo e per sucedo di vinki ofte riskoza havante kom

konsequo kapitulaci partala qui extensesis de la 9ma di aprilo til la 11ma

di junio 1865.

La precipua efekti di ta milito esis la transformo di lando a Stato, kun la

konciigo di civitaneso autentike Usana, ulaspeca izolismo e granda

repulseso al militistal interveni extera, olqua tamen tenuigesis dum la

sucedo dil tempo, la absoluta refuzo por omnaspeca lukto dil klasi, fine

la koncio pri la unesma rango di lo ekonomikala kom « nervo dil milito »

super omna cetera vidpunti sociala.

(Artiklo interretal da Daniel de Montplaisir)

(Ek Kuriero Internaciona n° 4/2014)

RAKONTO INDIANA

LA REJO E LA TAMARINDIERO

Esis olim yuna rejo qua esis tre bela. Desfortunoze, il pensis nur pri lua

aspekto. Ilu pasis lua omna disponebla tempo regardar su en speguli,

turnante su a un latero e pose a l’altra, por apreciar plu bone lua propra

perfekteso. Il admiris lua perfekta profilo, lua labio-barbo, olqua tante

bone envolvis su, lua bela vesti e lua nombroza juveli. Kelkafoye, il mem

ne iris a la korto tante il okupesis admirar su. Se lu asistis debati dil

guvernerio, il deskovris subite defekteto sur lua vesti e departis por

vestizar su altramaniere. Ilu tote ne pensis pri lua rejio.

La dei esis kelkete tedata pri lu e kelkafoye li superflugis lua rejio por

vidar ka la homi standis bone. Uladie, un de la dei flugis nefore de la

fenestro dil rejo ed audis lu parolar a lua imajo : « Me esas tam bela kam

deajo. Forsan mem plu bela kam deajo ! » dicis la rejo. La deo esis

furioza e rezolvis punisar il.

Ye la morga dio, la rejo vekis ed iris direte a la spegulo, quale kustumale.

Il hororizesis kande il vidis ke paro de korni kreskabis sur lua kapo. Il tiris

sur oli milde pose sempre plu forte ma oli ne volis movar su.

Fine il vokigis lua kuafisto. « Mea estimata siorulo”, lu dicis, “me havas

granda problemo. Ka vu vidas ica korni ? ”

La kuafisto certe vidabis oli, ma il ne audacabis dicar ulo.

311

« Me volas ke vu forprenez oli de me », la rejo dicis.

La kuafisto tiris unesme milde pose per lua tota forteso sen rezultajo. Il

probis tranchar oli ma ruptis ilua razilo. Tandem, il rezolvis tegar la korni

per hari, juveli e turbano. Ico ne esis tre jolia ; fakte la rejo aspektis

ridikula ma co esis to quon la kuafisto povis facar maxim bone.

La kuafisto esis departonta kande la rejo dicis : « Ne repetez ico ad ulu

me pregas. »

Quik kande la kuafisto livis la chambro dil rejo, il rideskis laute e ne povis

haltar. La kortani asemblis su cirkum il e questionis ilu pri lo eventanta.

Ilu livis la palaco, dum tenar sua kosti ridante. Il duris kurar, til ke il

arivis en loko dezerta dil gardeni kontigua al palaco, proxim

tamarindiero. « Se me ne dicas lo ad ulu, me balde explozos », ilu pensis.

Lore il naracis al tamarindiero to quo ‘okuris’ a la rejo.

Intertempe, pro ke la rejo ne povis tolerar l’imajo quan la spegulo

reflektis, il venis por vizitar lua korto. Unesmafoye en lua vivo, il duris

sidar ibe dum la tota jorno. Quankam la kortani esis reale kuriozigita pro

la ledega kuafuro, li esis vere kontenta nun pro ke la rejo semblis

efektigar seriozamente lua laboro. « Forsan il matureskis e divenis plu

responsiva », dicis un de la ministri ad altra ministro.

Dum ita nokto, esis tempesto e la tamarindiero forportesis dal vento.

« Tranchez ol », dicis la rejo. « Donez parto de la ligno al tamburisto

por fabrikar nova tamburi e lo cetera iros al koqueyo. »

La muzikisto fabrikis nova instrumenti. Il facis oli tre granda, por ke on

povez audar oli tra la tota urbo. Ma, kande il pleis per oli unesmafoye,

la tamburi ne produktis la sono kustumal bum-bum-bum. Vicee, li emisis