Час Вогненнага Птушкалова

«Хто хоча, каб я правіў Светам, зрабіце крок наперад!» Людзі, што, разбіўшыся на купкі, гутарылі, нават не зірнулі на прамоўцу. І паўтораны яшчэ раз заклік не прымусіў іх сцішыць галасы. Толькі некалькі паблажліва-жаласных позіркаў злавіў на сабе няшчасны.

«Ідзі дадому, калі ласка, – ціха прашаптаў чалавек-філосаф, – і зробім выгляд, што нічога не здарылася».

Самотнік разгублена агледзеўся – ніхто не звяртаў на яго ўвагу – і знік з плошчы. Ідучы ціха-цёмнымі вуліцамі, змрочна радаваўся: за доўгія гады вандровак і пошукаў ён не забыўся сакрэтаў галоўнай сваёй навукі – алхіміі. І зробіць так, што жыхары Свету падпарадкуюцца яму. Упершыню, перахітрыўшы Нябёсную Птушку, Вогненны Птушкалоў сышоў на зямлю адметных, і крокі яго пакінулі чорны гарачы след.

Ніхто не хваляваўся, калі Самотнік знік. Напэўна, зноў выправіўся разам з вандроўнікамі шукаць сваю пару. Ці, можа, пакутуе праз глупства, што ўтварыў на плошчы – бядак.

Ён тым часам зацята працаваў, зрэдку перапыняючыся на сон і ежу. Выцягнутыя з забытых куфраў старыя кні гі былі яго кампаніяй. Сярод сотняў вядомых алхімічнай супольнасці формул няма нічога патрэбнага – бліжэй да кулінарных кніг, чым да падручнікаў. «Дзеткі! – з пагардай думаў Самотнік, – не могуць зрабіць нічога больш сур’ёзнага, чым марозіва з залатым напыленнем». І кінуўся імправізаваць.

Вялікі чан поўны гарачай крыві. Кроў павінна быць загартаванай – нагрэтай і астуджанай – каб той, у каго яна ўвальецца, быў дужы, але спакойны, здольны падпарадкоўвацца. Цікава, ці заўважылі гэтыя недарэкі, што ў лесе навокал Свету паменела жывёл? Самае складанае – развесці зямлю з астуджанай крывёй да густаты, якая дазволіць налепліваць месіва на косткі. Зрэшты, скласці з жывёльных костак шкілеты, падобныя на чалавечыя, – таксама задача не з лёгкіх. Стварэнні атрымаюцца розныя – высокія і нізкія, худыя і аб’ёмныя, дзюбаносыя і з лычамі. Можа, і добра – менш сумневаў у іх натуральнасці. А вось вочыкаменьчыкі і валасы з пажухлай травы будуць аднолькавыя. Ох і цікавыя атрымліваюцца твары – быццам і не скажаш, што страшныя, а глянеш у каменныя вочы і на выцягнуты ніткай рот – і вусцішна робіцца.

240 невялікіх земляных фігурак, падобных на паставы людзей, шчыльнымі шэрагамі ляжалі на зямлі. Апошняй, 241-й, чорнай, большай за астатнія і галоўнай над імі Самотнік прыладжваў вочы. Паспеў! Сёння поўня абліе сваім святлом усе фігуркі – зямля стане скурай, трава – валасамі, камяні – вачыма. На світанку, калі поўня аддасць усю сваю сілу, Самотнік падзеліцца сваім дыханнем з 241-й, атая ажывіць астатніх. Праз яе істоты падпарадкуюцца свайму ўладару. Дзеці Вогненнага Птушкалова і ночы.

Прайшоў год з таго дня, калі ён сабраў усіх на цэнтральнай плошчы. І вось 120 чалавек зноў стаяць перад ім. Позіркі напружаныя, недаверлівыя. Самотнік адчуваў вір іх думак вакол сябе, залежнасць іх ад яго слоў. Выраз твару яго стаў рахманым – куткі вуснаў і вочы апусціліся долу.

«Прабачце, што зноў патурбаваў вас, – ціха сказаў ён і з задавальненнем пачуў уважлівае маўчанне. – Каб паміж намі не было ніякіх сакрэтаў і крыўдаў, я пазваў вас сёння. Я зразумеў, што застаўся адзін, каб быць карысным, зрабіць вас шчаслівымі, а наш Свет – яшчэ лепшым. Каб кожны з вас мог займацца тым, чым сапраўды хочацца – навукамі, мастацтвамі, шпацырамі і гутаркамі, – я стварыў істоты, здольныя рабіць справы, не вартыя вашай увагі. Кожны з вас атрымае па два Шэрыя, што возьмуцца за любую працу, на якую вам шкада часу і сіл. Уявіце, колькі карыснага вы зможаце зрабіць! Да таго ж істотам амаль не трэба есці і спаць, працаваць яны будуць нястомна нават тады, калі вы адпачываеце!

Па знаку Самотніка больш за дзве сотні земляных служак з’явіліся на плошчы. Людзі разглядалі іх з цікавасцю, без насцярогі. Шэрыя адрозніваліся ад іх, як першы малюнак дзіцяці – ад карціны мастака. Насычана сінія, карыя, чорныя, блакітныя, зялёныя вочы глядзелі ў шэракарычневыя. Светлыя, ззяйкія, адухоўленыя, з акуратнымі рысамі твары кантраставалі з землянымі, што стракацелі чырвонымі пражылкамі. У параўнанні з высокімі, стройнымі постацямі людзей крывыя ногі, задоўгія рукі і згорбленыя спіны істот выглядалі яшчэ больш няўклюднымі, асаламяныя валасы здаваліся няўдалай пародыяй на густыя аблокі, цяжкія косы і бліскучыя струмені розных колераў на галовах стварэнняў Лёсу. «Шкада гэтых няўклюд, – думалі людзі. – Напэўна, малюнкі іх жыццяў неслі на зямлю груганы, хаваючыся між чорных-чорных хмар старога раззлаванага неба». Цяжка верылася, што і людзі, і шэрыя створаныя, каб існаваць на адной зямлі, у адным Свеце.

«Выгляд іх недасканалы, але не пераймайцеся. Я стварыў іх для працы, а для прыгажосці і гармоніі ёсць мы з вамі», – дадаў Самотнік.