Добры дзень, мая Шыпшына

Я пазнаў яго: тыдні два таму ён даволі зухавата вёў маю сустрэчу з чытачамі і нават невядома ад чыйго імя пажадаў мне часцей звяртацца да сучасных тэм. (Цікава, што ён пад гэтым разумее?) Але цяпер мае думкі больш займаў начальнік нашай міліцыі Несцяровіч, з якім разы два мы траплялі разам на рыбалку. Знаёмства было шапачнае, але дарэчы, бо я здзіўлена зразумеў, што сёння парушу сваё даўняе правіла не ўблытвацца ні ў якія падобныя справы.

Тым часам калядоўшчыкі пачалі садзіцца ў аўтобус. Частка месцаў там была занятая і раней, адтуль чулася бадзёрая песня:

Я в этой деревне родилея и вырос,

И здесь мне бутылки давали на вынос...

Адцершы плячом кабету, што голасна дзялілася здагадкамі наконт шматкутняй зоркі, я вылузаўся з натоўпу.

— А вы куды? — запыніў мяне малады дружыннік.

— З імі.

— Што такое? Хоча ехаць з гэтымі смаркачамі? — жвава павярнуўся дзябёлы. У той жа момант ён таксама пазнаў мяне і збянтэжыўся.

— Добры вечар. Матэрыял збіраеце?

— Але,— адказаў я і сам сабе ўсміхнуўся: «Выходжу на сучасную тэму».

Як толькі прыехалі, камандзір дружыннікаў некуды знік, а я ўзяўся за тэлефон.

— Васіль Максімавіч?! Калі на вугорчыкаў ірванём? Адкуль-адкуль? Што значыць, з маёй вотчыны? — гудзеў у трубцы густы барытон Несцяровіча.— А што ты там, дарагой, робіш? Мае хлопчыкі ўзялі?

— Здаўся добраахвотна. Шукаю новыя сюжэты. А тваіх хлопчыкаў, між іншым, я сёння не зусім разумею...

— Слухай, Васіль Максімавіч,— трубка памяняла інтанацыю.— Ты пішаш раманы, і я ў твае справы не лезу. Ты знаеш, што гэты маскарад пахне скрытым вымаганнем? Гэта акрамя ўсяго астатняга.

Я прыкрыў мікрафон далоняй і, дзівуючыся на самога сябе, працягваў насядаць.

— Іван Пятровіч,— тон быў самы сяброўскі,— цябе ж мама таксама ў вёсцы на палку нарадзіла. Няўжо забыўся, як калядаваць хадзілі?..

— Ладна,— пасля цяглай паўзы загаварыў Несцяровіч.— На вашу адказнасць. Дайце трубку дзяжурнаму.

Адарыўшы мяне не вельмі прыязным позіркам, дзяжурны абвясціў:

— Усе могуць быць свабодны. А знак свой пакіньце,— звярнуўся ён да высокага хлопца з зоркай.— Не кожны прахожы зразумее, што гэта за знак.

Калі я выйшаў на вуліцу, хлопцы чакалі.

— Дзякуй,— сказаў за ўсіх высокі, і мне спадабалася яго стрыманая ўсмешка.— Мы вас пазналі.

— А я, на жаль, не маю гонару...

Высокі працягнуў руку:

— Раман Галубовіч.

— Сяргей,— адрэкамендавалася “каза”, бліснуўшы з-пад маскі акулярамі.

— Вінцук,— бразнуў ланцугом

Таго вечара каля дзвярэй маёй кватэры спявалі калядоўшчыка

Мела мамка тры сыночкі,

Ой, калядо-калядзец.

Усталі яны ранесенька,

Ой, калядо-калядзец.

Умыліся бялесенька,

Ой, калядо-калядзец.

Узялі яны па конейку,

Ой, калядо-калядзец.

Паехалі да Віль-места,

Ой, калядо-калядзец.

Выбіраці тры нявесты,

Ой, калядо-калядзец.

Мы столько убили в себе, не родивши...

Андрэй Вазнясенскі

Яніна

У маім былым жыцці зрэдку выпадалі дні, калі ў самы, здавалася, недарэчны момант, дзесьці ў рэстаране ці ў гасцях, калі інтымна гучала музыка і ў келіхах цямнела віно, мяне агортвала адно дзіўнае і невытлумачальнае жаданне. Я заўсёды адпрэчвала яго, чуючы якісьці сорам, падобны да таго, з якім некалі, у восьмым ці дзевятым класе, хацела і не дазваляла сабе пісаць вершы. Яно, гэтае няпрошанае жаданне, здаралася, надоўга знікала, але неспадзеўна вярталася зноў, прыносячы незразумелую, нібыта зусім беспрычынную тугу.

Мяне немаведама чаму цягнула ў стары куток горада, туды, дзе на стромкім зялёным замчышчы стаяў белы сабор. У гэтым прыцягненні было нейкае спадзяванне, хавалася неўсвядомленая надзея.

Як шмат незваротна губляюць людзі, калі саромеюцца сваіх дзіўных жаданняў і, нібы свечкі, гасяць іх у сабе. То не мае словы, іх сказаў аднойчы Раман.

Але калі мы з Верачкай пазнаёміліся ў суботу на пляжы з двума жаўтароцікамі, Рамана для мяне яшчэ не існавала. Нашы рыцары былі зусім маладзенькія, аднак мелі ў кішэні грошы, і мы вырашылі дапамагчы хлопчыкам іх патраціць. На пляжы мы выпілі шампанскага, а потым сонца схавалася, і жаўтароцікі павялі нас у лепшы ў горадзе рэстаран «Юбілейны».

На дзвярах рэстарана вісела шыльдачка «спецабслугоўванне», і нам паўтары гадзіны не было чым заняцца. Нечакана для самой сябе я прапанавала схадзіць у сабор. Верачка паглядзела на мяне, як на вар'ятку, але рыцары згадзіліся.

Ніхто з нас, як высветлілася, не ведаў, што ў саборы цяпер музей. Памятаю, я разглядвала старыя карціны і абразы нясмела і з нейкай разгубленасцю. Вельмі ўразіў твар адной святой. Ён быў такі зямны, а вочы бясконца няшчасныя і знаёмыя. Такімі вось вачыма глядзела мама, калі бацька ўвальваўся позна ўвечары ў хату і, пераварочваючы ўсё дагары, пачынаў шукаць невядома якія, быццам бы схаваныя ад яго грошы. Я стаяла перад абразом, пакуль жаўтароцік не пацягнуў мяне далей, да карціны з грэшніцай, што, укленчыўшы, замольвала грахі. «У цябе постаць у дзесяць разоў лепшая»,— паведаміў ён. Верачка ўхвальна захіхікала, і мой рыцар злёгку пачырванеў ад свайго ўдалага камплімента, а ў мяне мільганула жаданне выцяць яго.