- Гызым олдуьуну ондан билярям ки, йедди
аьаъын йедди мейвясини эятирсин версин
йейим, йедди булаьын суйундан ичим. Щями
гяддим дцзялсин, щями эюзцм ачылсын.
Гыз мейвяни верди. Шащ йеди, эюзцня нцр
эялди. Суйу верди, шащ чимди, гядди-гямяти
дцзялди. Гызыны баьрына басды. Шащзадяни
юз тахтында яйляшдирди. Гырх эцн, гырх эеъя
той вурдурду. Бунлар хошбяхт олдулар. Аллащ
сизя дя той гисмят елясин!
Эцнлярин бир эцнцндя дцлэяр, дярзи,
молла сяфяря чыхыр. Мал чох, йол узаг. Бунлар
йорулдулар. Йорнухларыны алмаг цчцн гяфля-
гатыры сахладылар. Дедиляр ки, нювбяйнян
йатаг. Биримиз гаровул чякяк, икиси кялляни
247
атыб йатсын. Дярзийнян молла йатды. Бунлар
йатанда дцлэяр лап дарыхды. Билмяди
нейлясин. Эюрдц мцрэц вурур. Индиъя йуху
басаъаг. О йана, бу йана дюйцкдц, бир тахта
тапды. Тахтаны йонуб адам гайырды. Ща еляйиб
ишини гуртарана гядяр дярзинин новаты чатды.
Дярзи йухудан дурду. Дуранда эюрдц йанында
бир адам вар. Юзц дя лцт ана-щцрйан. Дярзи тез
ийнясини эютцрдц. Буна бир палтар тикди,
эейиндирди. Нювбяси гуртарды, йыхылыб йатды.
Нювбя моллайа чатды. Молла эюрдц айя, сян
юлясян, йанында бир адам дуруб, еля бил
тахтады. Ня динир, ня данышыр, ня тярпянир.
Молла да тез бир дуа охуду, буна рущ верди.
Адам ъилдиня салды. Дцлэярнян дярзи йухудан
дурду. Щяря адамы бир йана дартды. Дцлэяр
деди:
- Ону тахтадан гайыран мяням. Мяня
чатаъаг.
Дярзи деди:
- Яйниндяки палтары мян тикмишям.
Айыбыны мян юртмцшям. Йохса чылпаг щара
эедяъякди?
Молла разылашмады:
- Ноолсун ки, сян дцзялдибсян, сян дя
палтар тикибсян. Ясас ъанды. Ъаны ки, мян
вермишям.
Бунлар
иддяляшя-иддяляшя
йола
дцзялирляр. Эялщаэял, эялщаэял эялиб бир
шящяря чыхырлар. Юзлярини йетирирляр
газынын йанына ки, бяс беля-беля, бизим
шяртимизи кяс.
Газы деди:
248
- Дцздц, буну сифтя дцлэяр дцзялдиб.
Язиййят чякиб. Юз ял муздуну алсын, эетсин.
Дярзи дя дон тикиб, о да зящмят щаггысыны
эютцрсцн. Йердя галды адамын кимя чатмаьы.
Адам ялбяття ки, моллайа чатыр. Молла она рущ
вериб.
Бири варыймыш, бири йохуймуш, бир ъцтъц
киши варыймыш. Бу киши сонсуз имиш. Арвады
щяр эцн Аллащ веряндян йыьыб, буна чюл
чюряйи гойармыш. Киши дя эедярмиш чюля. Бир
тяк гараьаъын алтында йер шумлайармыш.
Эцнорта чюряйини йейяндя бир тцлкц гырагдан
буна эюз гойармыш. Аьзынын суйу сел кими
ахармыш. Тцлкц фикир еляйир. Юз-юзцня дейир:
«Мяня дя тцлкц дейярляр. Эяряк бир тящяр
еляйям, хуръундакы чюряйи яля кечирям».
Тцлкц эялир кишинин йанына. Башлайыр
йанымъыллыг елямяйя:
- Ай гардаш, сяня бахырам цряйимин
башына од дцшцр. Бу дцздя гарала-гарала тякъя
ишляйирсян. Ай фаьыр, эюрцрям, кюмяйин-
задын йохду. Эялсяня дост олаг. Мян дя сянин
юз гардашын. Ял тутмаг Ялидян галыб.
Киши севиндийиндян папаьыны эюйя атыр.
Тцлкцйя дил-аьыз еляйир:
- Саь ол, тцлкц гардаш. Аллащ сяндян разы
олсун!
Тцлкц башлайыр кишийнян йер якмяйя. Бир
аз кечир, бунларын икиси дя йорулур. Ялдян
дцшцр.
249
Тцлкц дейри:
- Ай гардаш, бу ня чятин ишди? Эялсяня
нювбяйнян якяк. Биримиз динъяляндя о бири
ишлясин.
Киши щечъя ня демир. Тцлкцдян сцмцйц
санъыр. Фикирляшир ки, тцлкц тцлкцдц.
Фырылдаьы олмамыш олмаз. Бир эюрцм кяляйи
няди? Киши дейир:
- Онда сян йорнуьуну ал. Мян бу кямчийи дя
гуртарыб эялирям.
Кишинин бир эюзц тцлкцдяйди. Башлайыр
алтдан-алтдан эюз гоймаьа. Эюрцр айя, буду ща
тцлкц эириб хуръуна. Хымыр-хымыр чюряйи
йейир. Киши тез юзцнц тцлкцнц йанына йетирир.
Устуфъана хуръунун аьзыны кюзцйцр. Тцлкц ща
йалвар-йахар еляйир, хейри олмур. Тцлкц галыр
хуръунда. Киши башлайыр йерини якмяйя.
Ахшам дцшцр, щава гаралыр. Киши хуръуну
чийниня атыб эялир евиня, евя чатанда арвад
бярк севинир. Дейир йягин киши ов овлайыб.
Сорушур:
- А киши, няди о хуръундакы?
Киши дейир:
- Щеч, арвад… Бир газан гайнар су гой,
чимяъям, юзцн дя хуръуна ял вурма.
Арвад эедир су гойсун. Бу, суйу исидяня
кими киши тез бир чюкцрлц аьаъ кясиб эятирир.
Арвада дейир:
- Арвад, сян о парчы ал ялиня. Сян тюк, мян
вурум!
Арвад шаггашаг гайнайан суйу хуръунун
цстцня яндярир. Яндярдикъя дя киши зопайнан
хуръуну вурур. Ди вур ки, вурасан. Ня йемисян,
туршулу аш. Вурдугъа да дейир:
250
- Ня итим кими зинэилдяйирсян? Ня
пишийим кими мийолдайырсан?
Бунлар бир дя бахыллар ки, хуръундан ган
сцзцлцр. Киши хуръунун аьзыны ачыр. Гызыл
алгана булашмыш тцлкцнц ачыб-бурахыр. Дейир:
- Ди эет, эюрдцйцнц сюйля!
Тцлкц сыпыхмыш эютцрцлцр, ня эютцрцлцр.
Юзцнц верир мешяйя. Щейванлар бунун башына
йыьылыр. Сорушурлар:
- А тцлкц, бу ня эцн-диррикди? Ким сяни бу
кюкя гойуб?
Тцлкц йана-йана дейир:
- Инсан оьлу бцтцн щейванлара аьзына
эяляни деди. Деди ки, сизин кюкцнцзц кясяъям.