Падшаща хябяр апарырлар ки, елчи дашында бир
гары отуруб. Падшащ ямр елийир, гарыны щцзуруна
эятирирляр. Гары тязим елийиб дурур. Падшащ
эюрцр ки, габаьында гуъаьы ушаглы бир гары
42
дайаныб. Гарынын да бир айаьы бурда, о бири
эордадыр. Падшащы мараг бцрцйцр. Тез сорушур:
- Хейир ола, гары, няйя эялибсян?
Гары эеня биртящяр тязим елийиб диллянир:
- Гиблейи-алям саь олсун, юзцн дя эюрцрсян ки,
щай-щайым эедиб вай-вайым галыб. Бцйцннян
саваха щеч цмидим галмыйыб. Бу чаьыйа да
бахаммырам.
Падшащ эеня диллянир:
- Гары, де эюрцм бу ушаг киминдир? Ону щардан
тапыбсан?
Гары башлыйыр олуб-кечянляри данышмаьа.
Падшащ бир хейли фикря эедир. Еля бу вахт хябяр
эятирирляр ки, шащын бир оьлу дцнйайа эялиб.
Падшащ сюйцнъяк гарынын гуъаьындакы чаьаны
эютцрцб дейир:
- Аллащ-тяала мяня ики оьул пайы верди. Сянин
гядямин хош олду. Оьул атасы олдум. Гой бцтцн
яйан-яшряфим юлкяйя йайсынлар ки, падшащын ики
ювлады дцнйайа эялиб.
Буну дейиб шащ чаьаны нюкярляря верир. Ямр
елийир, гарыйа чохлу янам вериб йола салсынлар.
Гой гары шад-хцррям йашамаьында олсун. Сизя
кимдян хябяр верим, падшащдан. Падшащ ямр
елийир, бюйцк бир мяълис гурулур. Сцфряйя гуш-
илийи, ъан дярманы, щяр ъцр нази-немят дцзцлцр.
Шащ мяълися фягир-фцгараны да чаьыртдырыр.
Щамы йейиб-ичиб шцкр едир. Еля ки, мяълис
ящлинин кейфи дурулур, падшащ цзцнц яйан-
яшряфиня тутуб дейир:
- Аллащ-Тяала мяня ики оьул вериб. Гой
талелярини дя юзц версин. Амма оннара ад гоймаг
бизим цстцмцзя дцшцр. Кимин аьыллы фикри варса,
буйурсун эюряк.
43
Вякил вязиря имкан вермийиб тез диллянир:
- Гиблейи-алям саь олсун! Дейирям гой юз
оьлунузун ады Бюйцкбяй, мешядян тапыланын ады
ися Дцлэяр олсун.
Шащын гашлары чатылыр. Биртящяр щирсини-
щиккясини боьуб цзцнц вязириня чевирир. Вязир
аьыллы иди. О саат мятляби баша дцшцб дейир:
- Шащ саь олсун! Бюйцкбяйин адына щеч
етиразым йохдур. Амма инсаф да динин йарысыдыр.
Мешядян тапылан ушаьын эцнащы нядир ки, ону
Дцлэяр адландыраг. Дейирям эялин бу чаьанын
адыны Мящяммяд гойаг. Гой Аллаща да хош эетсин.
Вязирин сюзляри падшаща нятяри хош эялирся,
вязиря чохлу хялят верир. Цстялик мяълися
йыьылмыш фягир-фцгяраны да янамла севиндирир.
Арвадына да тапшырыр ки, ушаглары бир-бириндян
айырмасын. Щяр икисини чох истясин.
Наьыл дили йцйряк олар. Беляъя айлар, илляр
ютцр. Бюйцк-бяйля Мящяммяд щядди-булуьа чатыр.
Дюйцш сирлярини ямялли-башлы юйрянирляр. Та
гылынъ ойнатмагда, ох атмагда, гуршаг тутмагда
буннара чатан олмур. Падшащ да оьланларына
бахыб фяхр елийир. Гардашлар йаман мещрибан
олурлар. Щеч араларындан су да кечмир. Дярд-
сярлярини, севинълярини щямишя бирликдя
бюлцшярдиляр. Эцнлярин бириндя Бюйцкбяй тялим
мейданына эялиб чыхмыр. Шаща хябяр апарырлар
ки, бяс оьлун ики эцндц тялимя эялмир. Падшащ бир
аз фикря эедиб Мящяммяди щцзуруна чаьыртдырыр.
Мящяммяд эялир. Тязим елийиб дайаныр. Падшащ
Бюйцкбяйин дярдини сорушур. Мящяммяд цзцнц
атасына тутуб дейир:
- Атейи-мещрибан, Бюйцкбяй мяним язиз
гардашымдыр. Индийянятян арамыздан йел дя
44
ютмцйцб. Амма ня ямялдирся, ики эцндцр ки, онун
дярдиндян бихябярям. Изн вер еля эцнц бу эцн
мясяляни юйряним.
Падшащ башыны тярпядиб изн верир.
Мящяммяд йеня атасына тязим елийиб чыхыр
Бюйцкбяйин отаьына. Эюрцр ки, Бюйцкбяй цзцгойлу
дюшяниб йеря. Щеч башыны галдырыб гардашынын
цзцня дя бахмыр.
Мящяммяд щирсляниб башлыйыр дейинмяйя:
- Ай гардаш, бзим ки, дярд-сяримиз щямишя
бирийди. Бя инди нолуб саа?
Бюйцкбяй башыны галдырыб дяриндян бир ащ
чякир:
- Сорушма гардаш бир дярдя дцшмцшям ки,
дейиляси дюйцл. Еля бир дярдди даьа десян парча-
парча олар. Инди гулаг ас эюр ня дейирям. Эцнлярин
бир эцнц иди. Бярк йатмышдым. Бир дя эюрдцм ки,
эюзял бир баьдайам. Баь ня баь… Эцл эцлц
чаьырыр, бцлбцл дя бцлбцлц. Та ики эюз лазымдыр
тамашасына дурсун. Башым да эюзял бир гызын
дизиндядир. Аьлым башымдан чыхыр. Щушуму
итирирям. Юзцмя эяляндя ня эюрсям йахшыдыр.
Эюрцрям ки, сцфря сярилиб, гыраьында да эюзялляр
яйляшиб. Оннардан бири бизя йахыннашыр.
Ялиндяки бадяни верир мяня. Та мян дя о саат
бадяни башыма чякиб ичирям. Эеня аьлым
башымдан чыхыр. Эюзцмц еля вахт ачырам ки, ня
баь вар, ня дя эюзял. Юзцм дя отаьымдайам. Инди
гардаш, о эцндян эеъям, эцндцзцм йохду. Дцнйа
адланан о эюзялин щясрятиндян йанырам. Бил, аэащ
ол ки, Дцнйа ханымы мяня бута верибляр. Мян эяряк
Дцнйа ханымы тапам.
45
Мящяммяд бир хейли фикря эедир. Ахыр ки,
гярара эялир. Дейир ян йахшысы мясяляни атама
данышмагдыр.
Атасынын щцзуруна эедиб олуб-кечянняри
сюйлцйцр. Падшащын ган бейниня вурур. Дейир:
- Гардашын щеч билирми о гыз кимин гызыдыр.
О гыз ъинняр падшащынын гызыдыр. Мяним