Где, когда и как родился мугам

Bitinin, yni, bu bisirilmis sbtbnzr kapsulun sthin qazilmis yazinin sirrlrinin acilmasi "uc"un fasillrl "uc il (2001–2004) bas sindirsaq da, nticsini mqbul saymaq olar. T"urk dilinin konservativliyi fonunda bel, 6 min il "oncki Azrbaycan t"urkcsini cagdas adamin esidcyi an anlamasi o qdr d asan deyil. Ctindir deyrdim. Ona g"or d, mqald b"ut"un mtn masstabinda tkc xttlr boyu deyil, seqmentlr boyu bel, anlasilmaz leksemlrin, yni s"ozlrin m"uasir variantlarini m"otriz icind ayrica g"ostririk. Kitabin rus dilli hisssind is klmlrin rus dilindki adekvatlari ayrica l"ugtl verilir. Yazinin sirrlrinin acilmasinda qdim v m"uasir T"urk l"ugt fondlarindan gen-bol istifad olunub. Mtndki anlasilmaz s"ozlrin l"ugtlrd mnasini tapmayinca, onlara "oz"um"uzdn anlam vermkdn qti ckinmisik. Bu mtn bu yaxinlarda Nyu Yorkda rus dilind capdan cixacaq “Генезис тюрка и тюркского языка (на основе клинописных надписей)” kitabinin (1250 sh) Mugama aid fslidir.[11] Istyn hr ks mtnin b"ut"ov sifarisini ver v ya isiq "uz"un cixacaq “T"urk"un Qizil Kitabi” adlandirdigimiz hmin srdn oxuya bilr.

Silndrin sthin qazilmis gil yazili xttlr tam skild oxucuya tqdim edilir. Isarlrin altinda onlarin hecali acilislarini da (transliterasiya) dqiqliyi il vermy calismisiq ki, qdim Ana dilimizi Ana yazilarimizda "oyrnmk istynlr onlardan yani vsait kimi istifad ed bilsinlr. Bu, hm d, mixi yazilarinin mhz t"urk mxsuslugunu n"umayis etdirmk mqsdi g"ud"ur. "Uc"unc"u xtt “semantik moddelsdirm” adlandirdigimiz "usulla transkripsiyanin azrbaycan t"urkcsinc yigimi v acilisidir. Glin indi silindrin yarisini hat edn sirrlri acilmis 25 xtt baxaq:

Nbi-Naidim, t"ok sri, Babili tintir (dindir) ki,

Znnin esag (isa`f) ila sn! (Znnin (d"us"uncsin) y"ukslt [g"oylr]) sn!)

U "oz"u d

dbiyyatda oldugu kimi, desifrci d Ezida adli digr bir mbdin oldugunu idda edir.

Bizim tdqiqatlar g"ostrir ki, bizim "oz"u d s"ozlrindn olmamis Ezida, enin s"oz"undn is Eninna mbdlri dogurlar.

Baliq il (el) animaz, Rbb"u timz (demz), a (o) nki,

Ey l"uqal (allah?) melcesi (allah evi, allah ocagi, xanimani), sn,

Ziggurat (Ciqqur At), "og"us, sir qal!

Cagirib [xalqi] ur (ver) ss, "un"u,

Sha Ur-Nammu sarr"u s"u"ut, mah r"u.

(Yasa Ur-Nammu! Srri s"uy"ut (qov, uzaq et), isiqli "uz"unl [nurlandir bizi]!

Ipucuma (sonuma) la (sn) ussaq lli (ll-cvahirti) "us (s"us)!

U Sulqi[3]marsu (mrs"u – pytaxti) spir su ussak ll["u] (zr"u),

In m"uzari (yen sadtdir) s Ur-Nammu

U Sulgi me`ri (h"ormt edir, ehtiram bslyir) su m"ur"um v ya

Budur, Sulginin mri q"uvvy minir.

Saa (sn) Ciqqur At s"uadi, Ur Nammu!

Ipucuma (sonuma) l (sn) ussak ll"u "us (s"us).

U Sulqi marsu (mrs"u – paytaxti) spir su usak (ussak) ll["u].

In anni (anla), Ciqqur At s"uadi.

L`aba (snliy) riis (yara) illikm (ilisdirm, vurma).

Eli tmnnayla b"ur"u (Eli, xalqi arzu-dilkl b"ur"u).

Yasa Ur Nammu, Sulqi marsu (mrs"u – paytaxti)!

Ipucu (sonda, nhaytd) Ciqqur At [saa] s"uadi!

Kim la (kdr) b"ur"uyimm (b"ur"uy"ubs`nin qdim formasi),

In k"u"upri"u[nl] ck u aguri (agruyi – kdri, drdi-qmi).

Bata ag su, ac, batma (G"oz agsu bata, ac, batmasin)

Ana (anu) Sinbel ilanimez (elan edmmz).

Saa Same, eyi rshtim dem!

S (Sn) Same (lahzrat), eyi (iyi, xeyirxah) rstim (rsi-lam, Allahin txti) dem (deyirm)!!

B"UT"OV MTN MIXI YAZILARSIZ:

1. Nb"u-Naidim, t"ok sri, Babili tintir (dinidir) ki,

2. Znnin esag (i`saf) ila sn! (Znnin (d"us"uncsin) y"ukslt [g"oylr]) sn!)

3. U "oz"u d… (?)

4. Baliq il (el) animaz, Rbb"u timz (demz), a (o) nki,

5. Ey l"uqal (allah?) melcesi (allah evi, allah ocagi, xanimani), sn,

6. Ziqqurrat (Ciqqur At), "og"us sir qal!

7. Cagirib [xalqi] ur (ver) ss, "un"u,

8. Yasa Ur-Nammu, srr"u s"uy"ut (uzaq et), isiqli "uz"unl [nurlandir bizi]!