Gipnoz dusunjesi: ylmy cemelesme

I.P.Pawlow we onun okuwcylary, haywanlar boyunca gecirilen synaglarda we klinikadaky adamlaryn synlarynda gipnozy uns bilen owrenip, sol dowurde gipnotiki yagdaylaryn umumy kabul edilen subyektiw psihologiki dusunjesine aygytly zarba uran gipnoz hadysalaryna ylmy esas berdi. Munun nazary esaslary I.M.Sekenowyn nerw ulgamynyn esasy boleklerinin beyni tarapyndan merkezi inhibisiya owredilmegi bilen tayyarlandy. Gipnotiki yagdayyn esasy, I.P.Pawlowyn taglymatlaryna gora, beyninin korteksinin ustunde bolekleyin we den dal paylanys sebapli bolekleyin kortikal uky gornusinde osyan inhibisiya prosesi. Sohle sohlelendirisinin we inhibisiya prosesinin intensiwliginin gipnotiki uky bilen tebigy, adaty ukynyn arasyndaky esasy tapawut bolup hyzmat edyar, bu gadaganlyk tutus beyni korteksini oz icine alyar (asaky subkortikal formasiyalara gidyar). Bu bolekleyin pasgelcilik bilen, gipnotizirlenen we gipnotizirlenen arasynda aragatnasyk mumkinciligini upjun edyan Pawlowyn atlandyrysy yaly, adatca tolgundyrys merkezleri saklanyar – “garawul nokatlary”. Seylelik bilen, gipnoz yagdayyndaky adam, ahli dasarky gyjyndyrmalardan goralyan yaly, dilden teklip alyar. Adam ucin in adaty sertli gyjyndyryjy hokmunde sozun agirt uly ahmiyeti I.P. Pawlow. Gipnotistin sozunin bir tarapdan beynide ginden yayramagyna sebap bolyandygyny, beyleki tarapdan beyninin yarym sary korteksinin belli bir yerinde gahar-gazabyn jemlenyandigini gorkezdi. Bu, beyleki dasarky gyjyndyrmalaryn basdes tasirini yok edyar.