“Stigmas, stigmata (grek dilinden – stigma, stigmatos – tayajyk, yz, tegmil, alamat) – Injilin miflerine gora kabir dindar adamlaryn bedeninde meyletin yuze cykyan derinin gyzarmagy, gogermegi ya-da yaralary, Haca cuylenen Mesihin tiken we dyrnak tajinden yaralary bardy. Stigmatanyn peyda bolmagy ybadathana gudrat hokmunde garaldy we dini fanatizmi ojukdirmek ucin ulanyldy. Dowrebap ylym, stigmatizasiyanyn oz-ozuni teklip etmek tendensiyasyna we histeriya nasaglaryna mahsus agyry duygurlygyna esaslanyandygyny kesgitledi. Teklipin we oz-ozuni gipnozyn (hyyaly yanmak, hyyaly gogermek we s.m.) tasiri astynda derinin uytgemegi yagdaylary lukmancylykda belli we bedenin her bir boleginin onurga yiliginin usti bilen nerw gecirijileri bilen baglanysygy bilen dusundirilyar. we beyninin korteksi bilen subkorteks. Kabir sertlerde nerw ulgamynyn kadaly uytgemegi dokumalarda metabolik proseslerin bozulmagyna sebap bolup biler, derinin gyzarmagy ya-da cismegi we beyleki nasazlyklar yuze cykyar. Bu mehanizm stigmatanyn esasyny duzyar "(Tihomirow A.E. Sozlerin we alamatlaryn gelip cykysy. Yrymlar ylmy," Ridero ", aterekaterinburg, 2017, sah. 138-139).
Kabir hadysalarda gipnoz, edil uky yaly, nerw isjenligini dikeltmage we gowulasdyrmaga komek edyar. Gysga mohletli gipnotiki yagdayyn netijesinde beyni korteksinin isjenligi gowulasyar, assosiatiw prosesler yenillesdirilyar we uns we yadyn funksiyalary guyclendirilyar. Gipnotiki inhibisiya, bedenin dokumalarynda we ulgamlarynda mohum proseslerin dikeldilmegine komek edyar we yadaw myssalaryn isleysini gowulandyryar. Gipnoz hadysalarynyn jikme-jik seljermesi ilkinji gezek gipnotiki yagdaylaryn syrly hadysalaryny ylmy taydan subut etmage mumkincilik berdi. Gipnoz tapgyrlarynyn acylmagy, durli kesellerde koplenc gorulyan uky bozulmalaryna dusunmage we oylanysykly bejerga gosant gosdy. Pawlowyn uky we gipnoz baradaky owredisi, nerw we akyl kesellerinde yokary nerw isjenliginin has cunnur bozulmalaryna dogry dusunmek ucin ylmy esas doredyar we olary bejermegin tasirli usullaryny tapmaga komek edyar.
Gipnoz, esasan isleyan nerw kesellerini merkezi nerw ulgamynyn organiki sikesleri bolmazdan bejermekde amatly netijeler bilen ulanylyp bilner. Bulara obsesif yagdaylar, histeriya we s.m. giryar. Gipnoz alkogolizm we nesekesligi bejermekde ustunlikli ulanylyar. Gipnoz, esasanam aldaw bilen yuze cykyanlarda, seyle hem patologiki hasiyete eye bolan gipnozyn ozune cekiji yerinde yuze cykyar. Gipnotiki teklip akusercilik tejribesinde caga doguranda agyryny azaltmak, hirurgiya we stomatologiya yaly ugurlarda ginden ulanylyar. Degisli gipnotiki teklibin komegi bilen kabir deri kesellerini bejermegin amatly yagdaylary beyan edildi.
Terapewtiki maksatlar ucin gipnozyn usuly durli-durli. Kop adamlar gipnoz edilen adamyn yuzune ya-da yuzune we bedenine yenil urlan paslary ulanyarlar. Basga bir usul, uzak wagtlap yalpyldawuk jisime nazary dikeltmekdir. Esasy usul, ukusyzlygy osdurmek baradaky pikirlerin dilden teklip edilmegi hokmunde garalmalydyr. Bu usul bilen, asuda, hatda birmenzes ses bilen hassany uklap galjakdygyna, uklayandygyna we uklayandygyna ynandyryarlar.
Gipnoz taryhyndan
Gipnoz we gipnotizm sozlerinin ikisi hem neyrohipnoz (nerw ukusy) adalgasyndan gelip cykyar, bularyn hemmesini 1820-nji yyllarda Etien Feliks d'Haenin de Kuvilliers doredipdi. Gipnoz adalgasy gadymy grek ????? gipnolaryndan, "uklamak", -oz??? -oz gosulmasy ya-da sleep???? gipnooo, "uklamak" (teoretiki gipnozdan gelip cykyar) we -is gosulmasyndan gelip cykyar. Bu sozler 1841-nji yylda Sotlandiyaly hirurg Jeyms Brayd (kamahal yalnys hasaplanyar) tarapyndan inlis dilinde ginden yayrady. Brayd, tejribesini Franz Mesmer we onun yzyna eyerijiler tarapyndan doredilen ("mesmerizm" ya-da "haywan magnetizmi" diylip atlandyrylyan) esaslandyrdy, yone proseduranyn isleysi boyunca teoriyasynda tapawutlandy. Gadymy Rusda gipnoz “jady”, gipnozlasdyrylan adamlara “jadyly” ya-da “jadyly” diyilyardi.