Jahongir

— Men shaxsan ministrning o‘zidan ko‘rsatma olganman, xohlagan odamimni qamoqqa olishim mumkin, gapimni qaytarmang! Xizmatdagi odamning gapiga ishonmaslikka haqqingiz yo‘q!

Turma boshlig‘i yelkasini qisdi-yu, tegishli ko‘rsatma berdi.

Kransni oborib qamab qo‘yishdi. Turma boshlig‘i telefon qilib surishtirgan edi, Kransni qamoqqa olish haqida hech kim buyruq bermaganligi, aksincha, uni komitetda sabrsizlik bilan kutishayotgani ma’lum bo‘ldi. Ammo Krans turmadan chiqishdan qat’iyan bosh tortdi.

— Agar zo‘rlab opchiqadigan bo‘lsalaringiz, otib tashlayman! — deb po‘pisa qildi u. — Meni shaxsan Kransning o‘zi qamagan, faqat o‘shaning o‘zi bo‘shatishi mumkin!

Turma boshlig‘i qo‘l siltadi.

— Ye aqldan ozgan, yo kayfi baland!

Krans hech qachon qurolini yonidan qo‘ymas edi, binobarin, unga nisbatan kuch ishlatish ham xavfli edi.

— Jin ursin, o‘tirsa o‘tiravermaydimi!

Shunday qilib, Krans kamerada qoldi, eshik tirqishidan mo‘ralab, nuqul yo‘lakda yurgan soqchiga tanbeh berardi.

— Qanaqa soqchisan o‘zing! — deb po‘pisa qilardi u. — Yo‘lkaiing bir boshiga borvolib, shuncha turasanmi! Xizmatni qanday o‘tash kerakligini bilasanmi? Bu yoqqa kel, qochib ketmasligim uchun manavi qulfni tekshirib ko‘r!

Krans, aftidan, prokuror aytgan odamlardan emasdi: u sirayam qochishga urinmasdi.

Amalga oshmagan hujum ishtirokchilaridan faqat Rudolf Gotlib komitetga qaytib keldi. Lekin undan ham tayinli bir / gap chiqmadi. Ko‘rinishi parishon va abgor edi. I

Komitet a’zolari tomonidan berilgan hamma savolga u bir xil javob qaytarardi.

— Soqolini opqo‘ydim!

— Qanaqa soqol? Nimalar deyapsiz?

— Shtirnerning soqolini opqo‘ydim!

Komitet a’zolari hayron bo‘lib bir-birlariga qarashardi.

— Ehtimol ko‘chma ma’noda gapirayotgandir, o‘ldirdim deganidir bu? — deb shivirladi ministr politsiya boshlig‘iga.

— Hech bunaqasini eshitmagan edim, — javob berdi boshliq.

— Ochiqroq gapiring, Shtirner tirikmi, o‘likmi?

Rudolf hammaga ma’nosiz nigoh bilan bir-bir qarab chiqib, ichchiq jilmaydi:

— Tirik bo‘lganda qandoq! Yaxshilab soqolini olib qo‘ydim! artaroshxona ochishga to‘g‘ri keladi endi!

VII. «TRILBI»

— Bormisan, Lyudvig! — dedi Elza Shtirnerga qo‘llarini uzatib. — Meni tamom unutib yubording!

Ular qishki bog‘da, go‘yo uzoq ayriliqdan so‘ng endi uchrashganday bir-birlariga termilib turishardi. Haqiqatan ham ular qariyb bir oydan beri ko‘rishishmagandi, bu vaqt ichida ikkovlari ham birmuncha o‘zgarib qolishgandi. Shtirnerning yuzidan qoni. qochib, ko‘zlari ich-ichiga tushib ketgan, qarashlari bejo, kayfiyati tez-tez o‘zgarib turadigan bo‘lib qolgandi. Elza shu qadar ozib ketgan ediki, yonoqlari bo‘rtib, yuzi cho‘zilib qolganday tuyulardi. Ammo ko‘zlari allaqanday so‘nik, harakatlari loqayd va ixtiyorsiz edi. Uning ichki dunyosi ham tamom o‘zgarib ketgandi. O‘zi yashayotgan ruhiy olam uning shaxsiyatiga ta’sir etmay qolmagandi. U uzuq-yuluq fikr qilar, kayfiyati ham xuddi shunday qo‘qqisdan buzilib qolardi. Elza tirik odamdan ko‘ra ko‘proq avtomatni — temir odamni eslatardi. Bu hol Shtirner bilan bo‘lgan bugungi uchrashuvda ham sezilib turardi. Ularning suhbati qo‘qqisdan uzilib qolar, keyin birdan yana qizib ketardi.

Shtirner El’zani o‘z yoniga o‘tqazib, chakkasini yuziga bosdi. Qiz ham bir qo‘li bilan Shtirnerning yuzini ohista silay boshladi.

— Silliqmi yuzim? Rudolf Gotlib olib quidi soqolimni!

— Gotlib? — Elza hayron bo‘ldi.

— Ha, Gotlib. U sartaroshxona ochmoqchi, shuning uchun tanishbilishlarini soqolini olib, mashqini oshirib yuribdi.

Shtirner qaq-qah otib kuldi.

— Tushunmadim, Lyudvig, hazillashyapsanmi?

— Tushunishning keragiyam yo‘q. Unut o‘sha Gotlibni. Oraga sukunat cho‘kdi.

— Juda o‘zgarib ketibsan, Lyudvig. Horg‘in kurinasan…

— Hechqisi yo‘q!

— Namuncha ko‘p ishlamasang? Ye biror ko‘ngilsizlik buldimi?

Shtirner o‘rnidan turib, asabiy holda u yeqdan-bu yeqqa yura boshladi. „

— Ko‘ngilsizlik deysanmi? Aksincha. Hammasi joiida. lekin charchaganim rost… ha… o‘lguday charchadim, — dedi u sekin, ko‘zlarini yumib. — Qani endi iloj bo‘lsa… Mendan sovibsan, Elza!

U ko‘zlarini ochdi-da, qo‘llarini ko‘ksida chalishtirgancha Elzaga uzoq tikilib turdi.

Bu nygoh ta’qibidan qiz birdan oqardi va entikib-entikib nafas ola boshladi. Keyin o‘zini Shtirnerning bag‘riga otib, uning yuz-ko‘zlaridan o‘pa ketdi. So‘ng lablaridan qattiq va uzoq so‘rdi.

Shtirfr kutilmaganda uni siltab tashladi.

— Bo‘ldi! Joyingga bor! O‘zingni bos!

Elza I itoatkorlik bilan divanga o‘tirdi. Boyagi ehtirosi qanday paydo bo‘lgan bo‘lsa, xuddi shunday qo‘qqisdan so‘ndi.

— Bo‘lmayapti, bo‘lmayapti… La’nati! — deya g‘udranardi Shtirner tez-tez u yoqdan-bu yoqqa yurarkan.

— Keyingi paytlarda nima ish bilan shug‘ullanding, Elza? — deb so‘radi u sal o‘zini bosib olgach.

— Faqat sen haqingda o‘yladim… — bo‘shashibgina javob berdi qiz.

Shtirner xuddi taxminlari to‘g‘ri chiqayotgan doktorday bosh silkib qo‘edi.

— Yana nima qilding?