Քաջարի զինվոր Շվեյկի արկածները

— Այս նամակը հանձնեցեք տիրուհուն,— ասաց պորուչիկը։— Ձեզ հրամայում եմ նրա հետ վարվել քաղաքավարի ու տակտով և կատարել իր բոլոր ցանկությունները, որոնք ձեզ համար պետք է օրենք լինեն։ Դուք նրա նկատմամբ պետք է գալանտ վերաբերմունք ունենաք և խղճի մտոք ծառայեք։ Ահա ձեզ հարյուր կրոն, որի համար հետո ինձ հաշիվ կտաք։ Անշուշտ նա ձեզ կուղարկի որևէ բան գնելու, պատվիրեցեք նրա համար ճաշ, ընթրիք և այլն։ Գնեցեք նաև երեք շիշ գինի և մի տուփ «Մեմֆիս»։ Այդպես։ Առայժմ ուրիշ ոչինչ։ Կարող եք գնալ։ Կրկին հիշեցնում եմ, որ պետք է կատարեք տիրուհու յուրաքանչյուր ցանկությունը, որ կնկատեք նրա աչքերում։

Ջահել դաման արդեն իսպառ կորցրել էր Շվեյկին տեսնելու հույսը և շատ զարմացավ, երբ վերջինս դուրս եկավ զորանոցից և մի նամակ ձեռքին դիմեց դեպի նա։

Շվեյկը զինվորական պատիվ տվեց, նամակը հանձնեց նրան ու զեկուցեց.

— Համաձայն պարոն օբեր-լեյտենանաի հրամանի, ես պարտավոր եմ, տիրուհի՛, ձեզ հետ քաղաքավարի և տակտով վարվել, ծառայել խղճի մտոք և կատարել այն բոլոր ցանկությունները, որ կնկատեմ ձեր աչքերում։ Ինձ հրամայված է ձեզ համար գնել ինչ որ դուք ցանկանալու լինեք։ Դրա համար պարոն օբեր-լեյտենանտից ստացված է հարյուր կրոն, սակայն այդ փողով պետք է գնեմ նաև երեք շիշ գինի և մի տուփ «Մեմֆիս»։

Նամակը կարդալուց հետո դամայի սիրտը նորից տեղն եկավ, որն արտահայտվեց նրանով, որ նա Շվեյկին պատվիրեց կառք վարձել։ Երբ Շվեյկը կատարեց այդ պատվերը, դաման նրան հրամայեց նստել կառապանի նստիքի վրա։

Նրանք տուն գնացին։ Մտնելով բնակարան, դաման հիանալի կատարեց տանտիրուհու դերը։ Շվեյկը ստիպված եղավ ճամպարուկները տեղափոխել ննջարան և գորգերը բակում թափ տալ։ Հայելու հետևում գոյացած հազիվ նկատելի սարդոստայնն անգամ դամային մեծագույն վրդովմունք պատճառեց։

Այդ ամենից երևում էր, որ նա մտադիր է այդ մարտական դիրքերը գրավել երկար ժամանակով։

Շվեյկը քրտինքի մեջ կորել էր։ Երբ նա գորգերը թափ տվեց վերջացրեց, դամայի խելքին փլեց, թե հարկավոր է հանել ու թափ տալ վարագույրները։ Այնուհետև նա Շվեյկին հրամայեց լվանալ սենյակի և խոհանոցի լուսամուտները։ Դրանից հետո դաման սկսեց վերադասավորել կահույքը։ Այդ բանը նա անում էր մեծ ջղագրգռությամբ, և երբ Շվեյկն ամեն ինչ քարշ տվեց մի անկյունից մյուսը, ապա դամային դա նորից դուր չեկավ, և նա սկսեց վերստին կոմբինացիաներ կատարել ու նոր վերադասավորումներ մտմտալ։

Դաման ամբողջ բնակարանը տակն ու վրա արեց, սակայն բնավորվելու նրա եռանդն սկսեց կամաց-կամաց սպառվել, և ավերմունքն հետզհետե դադարեց։

Նա կոմոդից հանեց անկողնու մաքուր սպիտակեղեն և իր ձեռքով փոխեց բարձերի ու փետրաներքնակների երեսները։ Երևում էր, որ նա այդ բանն անում էր անկողնասիրաբար։ Անկողին ասածը ստիպում էր, որ նրա ռունգերը վավաշորեն թրթռային։

Այնուհետև նա Շվեյկին ուղարկեց ճաշ ու գինի բերելու, իսկ ինքն այդ միջոցին հագավ մի թափանցիկ կոմբինացիա, որի մեջ չափազանց գայթակղիչ տեսք ուներ։

Ճաշի ժամանակ նա մի շիշ գինի խմեց, ծխեց բազմաթիվ «մեմֆիսիկներ» և անկողին մտավ։ Իսկ Շվեյկը խոհանոցում անուշ էր անում իր զինվորաբաժին հացը՝ թաթախելով քաղցրահամ օղու բաժակի մեջ։

— Շվե՛յկ,— լսվեց հանկարծ ննջարանից,— Շվե՛յկ։

Շվեյկը բացեց դուռը և տեսավ ջահել դամային, որ գեղանի պոզայով պառկած էր բարձերի վրա։

— Մտե՛ք։

Շվեյկը մոտեցավ անկողնուն։ Դաման, մի ուրիշ տեսակ ժպտալով, հայացքով ոտից-գլուխ լափեց նրա ամրակազմ կերպարանքն ու մսեղ ազդրերը։ Ապա, բարձրացնելով այն նուրբ շորը, որ ծածկում ու թաքցնում էր ամեն ինչ, խստորեն հրամայեց, «Հանեցեք ձեր կոշիկներն ու շալվարը։ Ցո՛ւյց տվեք…»։

Երբ պորուչիկը զորանոցից վերադարձավ, քաջարի զինվոր Շվեյկը խղճի մտոք կարող էր զեկուցել.

— Համարձակվում եմ զեկուցել, պարոն օբեր-լեյտենանտ, կատարեցի տիրուհու բոլոր ցանկությունները և աշխատեցի խղճի մտոք, համաձայն ձեր հրամանի։

— Շնորհակալ եմ, Շվեյկ,— ասաց պորուչիկը։— Շա՞տ ցանկություններ ունեցավ։

— Մոտավորապես վեց,— զեկուցեց,— հիմա, անցած ճանապարհից հետո, մեռածի պես քնած է։ Ես կատարեցի այն բոլոր ցանկությունները, որ նկատեցի նրա աչքերում։

V

Այն ժամանակ, երբ Դունայեց և Ռաբ գետերի մերձափնյա անտառներին սեղմված մեր զորքերը կանգնած էին արկերի տարափի ներքո, իսկ Կարպատներում մեծ տրամաչափի թնդանոթները ծվեն-ծվեն էին անում և հողով ծածկում ավստրիացիների ամբողջ վաշտեր, այն ժամանակ, երբ ռազմական գործողությունների բոլոր բեմերում հորիզոնները լուսավորված էին այրվող գյուղերի ու քաղաքների բոցով,— ահա այդ ժամանակ պորուչիկ Լակաշն ու Շվեյկը մի ոչ այնքան հաճելի իդիլիա էին ապրում իր ամուսնուց փախած և հիմա տանտիրուհու դեր կատարող դամայի հետ։

Մի անգամ, երբ դաման գնացել էր զբոսնելու, պորուչիկ Լուկաշը Շվեյկի հետ ռազմական խորհրդի նստեց, թե ինչ հնարով ազատվեն նրանից։