Кырыыстаах таас

– Бу туохтарый, ннэр дуу? Хайдах маннык тааыран хаалбыттара буолуой? – Сафейка таастарын ылан, олбу-солбу чинчийэ олордо. Миитэрэй куттаммыт киэ харахтарынан Борисканы уорбалаабыттыы кртэлээтэ.

– Тыый, бу таастары хантан ыллы?

– рэх трднээи эмпэрэ анныттан. Туохха миигин уорбалааты, Миитэрээй?

– Оттон бу кыын Тысхаан ойуун тааырдыбыт ннэрэ кч манныктар этэ дии.

– Тугу, тугу саараын, Миитэрээй? Кии йдр гына кэпсиэххин, – Бориска соуйан ркйэ тстэ.

– Ээ… бу кыын Сэйимчэээ биир кии таарымталанан ыалдьыбыта. Ону ойуун эмтээбитэ.

– Но, хайдах эмтээбитэй? – Сафейка сэргээлээн ыйытта.

Миитэрэй аны ким эмэ истиэ диэбиттии эргим-ургум крннэ. Сибигинэйэ былаастаан аргыый кэпсээн барда. Кини хараар кыыы хараа киээ кыракый балаан иигэр, лыык курдук мустубут дьон ортотугар Тысхаан ойуун кыыран дьулэнэ турара бу баардыы кннэ. Кэтээриин ороо ыарыах кии ууутаан кэбиэ-кэбиэ, мхсн р эргичинии сытар. Кыыран бтэригэр ойуун рдгэр саба барыйан туран абааыларын ыыран алаан, крдн баран чыпчырына-чыпчырына былаайаынан дрн тосуйбутугар, ииттэн таас тэн кэлбитэ. Ол тааы рэн-ктн ыарыахха лтэн крдр-крдр, кэиэхтээх с куолаынан кутуран ордоотуу, биир сиргэ бэдьэнии, битийэ турбута.

Дьэ, нохойдоон,
Тостубат тоноостоох,
Тэстибэт стээх,
лбт ооуулаах,
Уун йэлээх
Уол оо
Одьунааа эбиккин.
Кр бу!
Хайахтаах хара быаргар
Хам хатанан
Хара хааын
Харса суох уулаабыт
Хара куйукта ннэри
Биири да ордорбокко
Суптурута оборон,
Ылаан ыламмын,
Хаан дааны тиллибэт
Хара бэлиэ буоллунар диэммин
Сымара тааска
Хам симэн
Тааырдан кэбистим.

Онтон дьон диэки эргиллэн иччитэ суох дьэкир харахтарынан ннээбиттии диэличчи кртэлээт, салгыы сааран барбыта.

Бу тааы
Хаардаах уулаах
Хаыл рэх
Халыан элбэх
Хара тааын
Халы дьапталатыгар
Хаан эмэ
Крр буоллаххытына
Халты хаамаары,
Харбаан ыллаххытына
Хаттаан эргийиэ.
Ону оройдоо, одууласпат буолу,
Толкуйдаа, туппат буолу, –

диэн эсилгэннээхтик энэлийэн, суостаахтык суоуранан олорор дьону тртэ кртэлээт, ннээх тааы крдр-крдр, эргиччи хаамыталаабыта.

– Ол тааа ннн-крдьээлиин кч бу балар курдук этэ. Эн бостуой бу таастары ылбыккын, – Миитэрэй кыайан кннрллбэт ыар алас тахсыбытыттан хараастан нэиилэ саарда. – сс ким бу тааы илиитигэр ылбыт, тарбахтара такыччы тардыа, ннэрэ тиллэн бэйэтигэр к, – диэн эппитэ.

Борискалаах Сафейка бэркиээбиттэрэ бэрдиттэн туох да диэн этиэхтэрин булбакка, бэйэ-бэйэлэрин крсн кэбистилэр. Саата суох аыы олордулар. Миитэрэй айаар туох да кууогун ылбакка кытыйалаах чэйин блэ курдук с тарбаын рдгэр крэччи тутан, биир сири тобулу крн олорон, тугу эрэ саныырдыы, чараас уостарынан чаастатык сыпсырыйбахтыыр.

– Тууй-сиэ, срдээх да киитэрэй оонньор эбит. Бу албыннаатаа срн! Булугас йн иин мин кинини сс ытыктыах курдукпун, – Сафейка сн икки ньилбэгин тыастаахтык охсунна. Кхсн этитэн, саа аллайда. Бориска сблээн саата суох мчнээн ылла, тбтн кэинэттэ. Онтон сонньуйбуттуу эбэн эттэ.

– Ойуун йнэээр дьон хараата, кэнэнэ киини схтрр. Ону таба туанан талбытынан албыннаан, дьаайан эрдээ дии.

– Бээрэ, эиги тугу-тугу саараыт? Ким тугу албыннаабытын этэит? Хайа мээнэ тыллааргыт сэттээх-сэлээннээх буолаарай? Эчи, куттаммаккыт дааны бэрдэ, – дьоно ити лгэрдээх улахан аньыыны оорон баран, сс элэктээх кэпсэтиилэриттэн Миитэрэй кыйаханыах курдук буолан барда. Сафейка тугу эрэ этээри р хонойон эрдэинэ, Бориска саба сапсыйан кэбистэ. Бэркэ дуоспуруннанан Миитэрэйи утары крн олорон, хас тылын барытын ыаранатан, сааран барда.

– Миитэрээй, бу айыла бэйэтэ айбыт таастара. Былыр хаан эрэ олус рдтэ бу бииги олорор сирбитигэр муора ск сылдьыбыт буолуохтаах. Кэлин кини ксптн кэннэ тгээр сн хаалбыт ннэр гс млйннэн сыллар усталарыгар тааыран хаалбыттар. Маннык ннээх таастар атын сирдэргэ эмиэ бааллар, онон бу ннэргэ эиги ойууут туох да сыыана суох. Кини ол тааы сиртэн булан баран, ону эиги билбэккитинэн туанан, бэйэтин дьыалатыгар туттубут.

– Ама, хайдах оннук буолуой, срэ бэрт дии?

– Чахчыта оннук, Миитэрээй. Ойуун эппитинэн буоллаына, мин бу таастары булан, илиибинэн тутан аалбыт кии, тарбахтарым такырыйыа этилэр. Эбэтэр бу ннэр тиллэн миэхэ кхтээхтэр этэ. Ханна баарый, бу тааырбыттара тааырбытынан сылдьаллар дии, – Бориска кыайан туттумуна клм аллайда.

– Бээрэ, ол эмтээбит киитэ трбтэ дуо?

– трэн. Билигин олох, харахтан сыыы ылбыт курдук, чэгиэн бэйэлээхтик сыддьар. Ойууа махтанара срдээх.