Кырыыстаах таас

– Кэлин бултуурбун быраан балыктыыр пароходтарга поварынан сылдьыбытым. Кырдьан баран, бу дойдуга уолбар кэлбитим биэс-алта сыл буолла, – диэн, санаараабыттыы р тыынан кэбистэ.

19

Сарсыарда хоноолорго анаан ээ этин ыргыччы буардылар. Сэлиэинэй лэппиэскэтин ылтаын тэриэлкээ кырбаан кэбистилэр. Остуол ааар уугар улахан алтан сылабаары ыадаччы туруордулар.

– Бу тыатааыны быйыл бултаатыгыт дуо? – Миитэрэй сыа быыстарайдаах сымнаас эт кууогун ылан, лэппиэскэ рдгэр чараас чараастык сытыы быаынан элийэ олордо.

– Аыйах хонуктааыта кытылтан икки кыылы бултаатыбыт. Саас муораа балыктаан сии киирээччилэр. Сыл аайы баччаларга бииги ртн бултаааччыбыт. Ити бээээ киээ Ли ээ э ылаары киирэ сылдьыбыта, – Макаар холку намыын куолаынан сэмээр кэпсии олордо.

– Бииги сааспытыгар кыыл кмс лэтигэр сыстыбатах дьоммут. Тугу билээхтиэхпитий? Кулумаа кмс баарын-суоун туунан. Ол эрээри эиги идэтийбит дьон мэлийбит эбиккит. Оттон Лкй хантан булбутай? Ама, ол соотох кууогунан бпптэ буолуо дуо? Дьэ, дьиибэ эбит, – Кылааннаах кимиэхэ да туаайан эппэккэ, дабдыгырыы олордо.

– Спк этэин, итиччэ киэ дойду биир кууок кыыл кмнэн муурдамматаа чахчы. Кини хайаан да баара саарбаа суох. «Суолун», олус бытархай да буоллар, аыйаы крдбт. лгмнк скээн сытар сирин таба тайанар кыаллыа суох быыылаах, – Бориска аргыый аайдык сэргээбиттии хоруйдаата. Сыалаах эти сиэн ньаларыйбыт уоун, бытыгын соттумахтаата.

– Кэлэр кыын лэлиир санаалааххыт дуу? – Макаар сэээрэн ыйытта.

– Эмиэ сордоон кррбт буолуо. Бэйэм баам оннук. Киим туох диир.

– Буолаахтаамына. Оо, дьэ бииги дойдубут киэ сир. Лаппаакынан оймоон, хойгуонан ойутан крдх диэтэххэ, сыаралаах окко иннэни крдр кэриэтэ буолуо ээ. Манна Охуоскай бириискэлэригэр лэлээбиттэрэ ыраатта да, соччо нйбэтилэр быыылаах, – хас да сиринэн дэиннээх улахан чааскытыгар Кылааннаах бэис тглн чэй куттарбытын Бориска с крд.

– Эиги дойдугут былаана, хайаларын быыыта киини кэрэхсэтэрэ элбэх. Тоо эрэ мин санаам тохтуур. Эрэйдэнэрбин дааны кэрэйиэ суох курдукпун.

– Хоуун, сылайбат срэхтээх эр бэртэрэ эбиккит. Кытааты, санааытын ситии. Дьол-соргу тосхойдун. Кыыылаах, эдэрим эбитэ буоллар, бэйэм кытта барсан лэлэиэм этэ.

– т санаалаах кырдьааас, алгыс тылгар, ыраас санааар махтанабын. Дьиин эттэххэ, бииги байан-тайан барар элбэх км буларбыт биллибэт. Саатар эрэйбитин тлтр кыраны эмэни булларбыт, онту кэнээс атын дьон утумнаан лэлииллэригэр трт буолуо этэ.

Хоноолор чэйдээт, дьиэлээхтэри кытта бырааайдаан, дьонноругар бардылар. Блн кыратык ардаабыт. Халлаан иэдьэгэйдии саархай халы былыттарынан брллэн, клгрэн турар. сс дааны эрдэ. Ыаллар саардыы туруталаан эрэллэр. Ханна эрэ с куоластаах ыт рэн моргуйар. Муораттан сииктээх срн салгын аылыйар.

Атыыыттар уопсай тылларын булсубуттар быыылаах. Ампаардар ааннара ааас. Табаардарын мэнэйдээн киирэ-тахса сылдьаллар. Сиидэр кинээс сргэтэ ктллбт. гэргиирдии рт-э ыйыталаста.

– Ок, мин эрэттэрим номнуо кэллилэр. Хайа т бэрт ыалга хоннугут? Туту кндлэттигит-маанылаттыгыт? – кэрэхсээбэт эрээри таах ыйытан кэбиспитин кэмсиммиттии, эппиэт кппэккэ тутатына дьаайсыбытынан барда.

– Миитэрээй, кэл эрэ, эн бииги ындыыларбытын бэлэмниэх. Оттон эиги эрэттэр, аттаргытын тутуталаа. Бгн тнн этибит.

– Оттон эиги т бэрт ыалга хоннугут? Т кндлэттигит? – Бориска сэргэ хаамсан иэн, кинээи тктэн Сафейкаттан ыйытта.

– Кндлээин-маанылааын чааа бааам. Хааайын лгм кнд тлээи крн ууоа хамсыар диэри рбт. Киээ ас, арыгы бн тэрийдэ. Тн гэр диэри быа кэпсэтэн, торгуйдаан таыстылар. Кинээс дааны тблх, киитэрэй кии эбит. Арыгыны итирэр гына испэтэ. Кэпсэтиитигэр дааны баыйтарбата. сс инники ттгэр бииргэ эргиниэх буолан илии тутустулар.

– Сафи, бииги хайдах былааннанабыт. Хамнаспыт суотугар эбии тэрил, ас-таас булунан Сиридикээммитигэр тннн кррбт дуу? Эн саныаххар хайдаый?

Сафейка, дьиинэн, Сиридикэээ тннн саллар этэ. Былырыын уун кыыны быа биир дааны киини крсбэккэ иккиэйэин чукуйан олорбуттарын санаатаына, срээ ытырбахтыыр. Ол тухары биирдэ амтаннаах аы ааабакка, аанньа сууммакка-тарааммакка, куруук кстээх, ыарахан лээ мискиллэн туох дааны тмг ситиспэтилэр.

Охотскайга хаалан, кэм дьон-сэргэ ортотугар сылдьан лэлээн крххэ баара. Тоо ала-чуо бииги дьонтон туораан кураанах сири хасыыахтаахпытый? Кыын ортото быстаран эбэтэр ыалдьан-стэн хаалыахха эмиэ сп. Быаас оттон л сыспыттара дии. Дьолго Лкй Лгнтй баар буолан быыаммыттара.

Сафейка толуннар дааны, дьиксинэр санаатын дооругар иитиннэрдэинэ сатаныыы. Саараабыттыы ол-бу диэки кртэлээтэ. Тирии хортууун р сэгэтэн, тириппит сн тарбаамахтаата. Кмэйин оостордуу кхсн этиппэхтээтэ. Кэиэирбит, симик куолаынан саара истэ.

– Бари, Сиридикэээ бииги сбн биир сыл эрэйбитин буорга кмнбт дии. Ити иччитэх дойдуга тиийэн быстаран лхпт. Быааскы тбэлтэ хатыланыан сп. Ол аайы куруук Лкй Лгнтй кмтгэр эрэнэр сатаммат. Ол кэриэтин дьонноох-сэргэлээх сиргэ, маннааы бириискэлэргэ хаалан кыра да буоллар кэм хамнас аахсан лэлээн крбппт дуо?

Бориска доорун ис санаатын бэйэтэ дааны бтэйдии сэрэйэр этэ. Онон ити этиини соуйа истибэтэ.