Кырыыстаах таас

– Кинээс тойон, эйигин кытта билсиэрбиттэн олус рэбин. Хомойуох иин, быйыл Кушнарев атыыыт базатын пароходунан Халыма трдгэр крбтэ. Шпак соторутааыта табаарын онно илдьибитэ. Миэхэ кыра табаар баар, онон кэпсэтэн крхптн син. – Дьиэлээх атыыыт крэр холооно суох тргэн туттунуулаах кии буолла. Ындыылары тээ ктхсн ампаарытар тастаран кэбистэ. Аттары сарай клгэр баайтарда. Суаллык тардыллыбыт остуолга чэйгэ ыырда.

Киээ икки тойоо тылбаасчытынан Сафейка хаалла. Бориска Миитэрэй билэр ыалыгар барыста. Биэрэги батыа дэриэбинэ хотугу уугун диэки хаамыстылар. Муора кырылас таастаах сытыары биэрэккэ, ыаастаах уулуу, аатын эрэ дьалкылдьыйар. Сииктээх сиккиэр тыал сирэйгэ ибиирбэхтиир. Бысталаммыт сарадах былыттар быыстарынан киэээи кн саарата арааы кэрискэ хайалар кэтэхтэриттэн сандаара саарар. Киэ хомону иилии эргийэр хайа соуруу ууга тумустуу токуруйан киирэн, намтаан-синньээн муора мэндээрхэй урсунугар уйдаран турардыы тунаархай саахха сыыйыллаас клк буолан дьирбиилэнэн кстр. Бориска кэннин хайыан, чуумпурбут муора модун кнгэр килбэчийэ оонньуур сарыал чаылын, ыраас саахха кылдьыы курдук кырыыланан кстр брк хайаны одуулаан турбахтаата. Онтон киэ-киэник атыллаталаан, сис туттан холкутук хааман иэр Миитэрэйи ситэн ылла. Уук дьиэлэртэн иирдьэ соус турар т бтэй олбуордаах туруорбах балааа киирдилэр. Ааны аалларын кытта муннуларыгар буспут балык сыта билиннэ. Кмлк оох иннигэр улахан скэл крнээх, кыырыктыйбыт баттахтаах оонньор олоппос йнргэр сыаах баттанан аргынньахтаан олорор. Оох чанчыгар, сирэйигэр крхтэн ынырык, чэрдийбит баастаах хатыыр кии сыпсынан чох ытыттаран ылан хамсатын уматта турар. Кэтээриин ороо сэргэх сэбэрэлээх эдэрчи кии кэтэх тардыстан тиэрэ тэн сытан, дьон киирбиттэригэр соуйбут курдук тура эккирээтэ. Миитэрэйи билэн мичээрдээбитинэн утары кэллэ. Оонньор эмиэ олоппоугар хонос гына тстэ. Хаас диэки, соуруокка кэннигэр, оолор тугу эрэ былдьаан айдаарсаллар. Ону ханна баара кстбэт дьахтар саата буойталыыр. Холумтаа улахан тгрк лэппиэскэ тимиргэ ыраахтан хатарылла турар.

Дьиэлээхтэр киирбит дьону кытта сахалыы сиэринэн инигээ суох хардарыта тыл бырахсан кэпсэтэн-ипсэтэн, сонуннарын ллэстибитинэн бардылар. Ыалдьыттар сыгынньахтанан бу ыалга хонордуу ооуннулар. Бориска кэпсээнин дьиэлээхтэр сонургуу ииттилэр. Бодойбо курдук ыраах сиртэн кыыл кмс крд кэлбиттэрин олус схтлэр, сэээрдилэр. Бухатыырдыы крнээх дабдыгыраабыт оонньору саа ыалдьыт ордук астына крд.

– Мин эдэрбэр киэ сиринэн тэлэийэн сылдьыбыт киибин. Бэйэбин кыанар, сырыыны-айаны тулуйар эрдэхпинэ Кылааннаах Ньукулайынан аатырарым. Билигин оонньор буолан бдгрэн олордоум. С рэн, тааас тэрсэ хаста дааны Маачаа тиийэн тннбтм. Бл куоратыгар тиийэ сылдьыбытым. Кэнники бу Макаардыын куорат атыыыттарыгар ындыыытынан Охуоскайынан, ймкннэн, Кулуманан сылдьыталаабыппыт. Уруккута Дьокуускай олохтоохторо этибит. Кэлин тиээр бу дойдуга тэбиллэн, манна олохсуйбуппут уонтан тахса сыл буолла, – оонньор нксчч туттан туран, атах ороо утуйар тааын анныгар тугу эрэ хаыста.

Холтуунун булан аалан олоппоугар тттр олордо. Холумтан таыгар иттэ турар Борискаттан тб быааынан рдк, быдан халы, модороон крнээх эбит. Ыалдьыт оонньору салла крд. «Сахаларга дааны кстээх, бд дьоннор аыйаа суохтар быыылаах» дии санаата.

Кылааннаах билигин дааны киэбин-тааатын стэрэ илик крнээх. Сааа аыс уон иккитэ . Иккиэ дааны кии астына крр крнээх, сайаас, дьэллэм тыллаах-стх, крс крнээх кии ксн наар сэээрэр, дьонун тэптэрэн кэпсэтиннэрэ олордо. Бу биэс уончалаах, эмиэ сырыыны-айаны элбэи крсбт Мттээх Макаар диэн кии эбит. Уонча сыл устата Кылааннаахтыын бииргэ Халыма, ймкн аартыктарын тэлбиттэрэ.

Улахан остуолу тула олорон буспут кэтэ балыгы сиэтилэр. Бориска миискэни толору тууаммыт искэхтэн сблээн сиэмэхтэстэ. Остуол баыгар олорор, сирэйин брэ тардан килэриччи оспут баастаах кии аыырытар айаын аанньа атыппат быыылаах. Балыгы илдьи тыытан кыралаан миинигэр булкуйан хамыйаынан сиир. Хоноолор харахтара киниэхэ хатанарын крн, Макаар тыл кыбытта.

– Бу бииги ыалбыт, уруккута улуу булчут Ли Сюн. Урут баабыр кыыл тардан сэбэрэтин кэбилээбит. Ли, хата, олоруохтааар хоноолорго мччргэннээх тбэлтэлэргиттэн кэпсээ эрэ.

Дьон кэпсээн истээри ах бардылар. Ли клбтгэр сирэйин тириитэ бртэ тыытан, бааа сс ордук ынырыктыйан кннэ. Кэмниэ-кэнээс уун умнастаах таас хамсатыгар табах уурунан ыыырынньык уотугар уматынна. Стллмэхтээн баран, кэиэхтээх синньигэс куолаынан сааран барда.