Кырыыстаах таас

Сиридикээн баа атырдьах салбаыныы туора арахсар кылгас салаатын сырыынньа хочотун устун, суол сыыйа сис хайаа дабайар. Айанньыттар субуруан дабааны бытааннык р тахсан иэллэр. Ындыылаах аттар кхслэрин тыаа тииргэс буолбут. Тыыннарын былдьаан, тблрн умса быраан бокуойа суох дьккэллэр. Сотору-сотору бдрйэн умса хоруйбахтыыллар. Ыраахтан кстбт, ыыыр олоун курдук, ортотунан кэдэгэрдээх сис хайа араа чугааата. Суоллара инчээй муох ктэллэнэн барда. Аттар бадарааннаталаан ылаллар. Хочолорун баыгар кэллилэр. Манна хара маа баранан, онно-манна хаптаан сытар бэс болбукталарынан солбулунна. Дьон тыын быааынан тыынан, атахтарын тиилэин ат туйаыттан куоттаран, суолу ойоолуу хаамсан, кнтстрн кылгастык тутан, умса-тнн тэллэр. Эппэнэс гына аыластылар. Клннэрэ сарт тспт. Т да сылайдаллар, тохтоон сынньаналлара сатаммат. Дабаан кэмигэр ыарахан ындыылаах ат тохтоотоуна кхс сааллар.

эттэн хаан да уараабат хайа срн тыала аргыйда. Дьон умсугуйбуттуу уолуктарын арынан, бэргээлэрин устан итииргээбит эттэрин салгыа оустардылар. Сотору кэтэиннэриилээх кэдээллэригэр таыстылар. Манна тохтоон сынньана тэргэ быаарыннылар. Ындыыларын тэртээтилэр. Аттар сркхтэригэр диэри, туруохтааар Бориска кэдээли батыа чугас турар хайа оройун диэки хаамта. Араы батыа чубукулар ыллыктара болбукта быыынан эрийэ-буруйа тыргыллар. Ыллык устун хаамарга сирэ дэхси, тирэхтээх. Килбэчигэс хара нх тырыыкаламмыт чараас таас бытархайдарын дэхси дьапталатын быыынан, тнк курдук, крэ муох ммт. Сылгы дьогдьоор саалыгар майгынныыр сыыйа рдр арас оройугар таыста. Уйаара-кэйээрэ кстбэт мээик-мээик саланан бара турар кэрискэ хайалары, ахсаана биллибэт рэхтэр, рйэлэр хайыта солоон тспт хаспах хочолорун эргийэ сылдьан схпт хараынан дуоуйа крд. Туохха да уолууйбат холку, улуу кст. Оол, араа ттнэн кии хараа ыларын тухары Халыма салааларын ээр хайалара, кирээдэ курдук, туора кэккэлээн ыраах кх тумарыкка тиийэн сыыйа симэлийэн хаалаллар. Улуу рс киэ хочото, сд улахан моой кыыл хамсаабакка бгллэн сытарыныы, онон-манан ллээстэнэн хоту диэки нэлэийэн тэ турар. Илин диэки эргиллибитэ хаарынан сабыллыбыт адаардаах сис хайалар кылааннаах ргстр мрэ нэн клмнээллэр. Ок-сиэ, киэ, кэрэ да дойду!.. Ама маннык бэйэлээх баараай сир крэлэммит кураанах сымара таастарынан эрэ муурданыа дуо? Бу лгэрдээх сд кыраай ахсаана биллибэт гс рйэлэригэр, дири хаспахтарыгар айыла кнд баайын араас крнэриттэн биирдэстэрэ эмэ хайаан да кистэнэ сытар буолуохтаах. Хайаан да баар, ону Лкй Лгнтй булбут сомоо кмэ туоулуур. Бииги быйыл саас Муур рйэттэн мэлийдибит эрээри, атын рэхтэри, рйэлэри билбэппит эбээт. Ханан эрэ элбэх, бд кмстээх сир баар буолуохтаах. Ону крдххэ, булуохха эрэ наада. Туора салаа рэххэ кыын хаспыт уонча ииммитин быыс булан сууйбакка хааллыбыт. Кинээс тиэтэппитин кэннэ рл сылдьар кэлиэ дуо?! Ол кэриэтин лэ тохтууругар тиийэр. Бостуой холдьохсо, хайыы сылдьыа. Кэнники тннн кэлэн да сууйуллуо. Бориска арас оройун эргийэ барда. Ууктаах, кырыылаах рт ттлэрэ тнгрбт таастар бэрээдэгэ суох крэ-лакы дьапталана сыталлар. Тнэри сирэйгэ ситэ ууллубакка хаалбыт хаар лоскуйун алын ттгэр эмиэ да маан, эмиэ да саархайдыы боро нх к таастары ылан крбхтт. Бд кууоктары бэйэ-бэйэлэригэр лтртэ быраан, дьэбин сиэбитин курдук боро нх таас бытархайдарын сирийэн кыастаста. Кыыл кмс р таастарга баар буоларын туунан кини истэр этэ да, урут тбээн кр илигэ. Бодойбоо дааны маннык таас баарын йдбт. Арай иллэрээ саас Дьокуускай бириистэнигэр крсбт инженерин этиитин санаан кэллэ. Кини лхмэ бириискэлэригэр баран иэрэ. Борискалаах ймкн хайдах баран булуохтарын билбэккэ муна-тэнэ сырыттахтарына, крсэ тсптэ. Кинилэр кмс крдр баалаахтарын олус сэргии истибитэ. Уонна сбэлиир кэриэтэ этэн турардаах: «йд, кыыл кмс уот сиэбитин курдук боро нх кварц тааска баар буолааччы. Оттон бытархай км намыах хайалардаах нэлэгэр хочолоох рэхтэргэ крдххэ наада», – диэн. Бориска кыра кууок тааы илиитигэр ылан, эргитэ-урбата тутан кр-кр, дьонун диэки барда. Бу иэн эттэн крднэ, Сиридикээн хочото, кырдьык дааны, рг кылаана суох, млркэй тблх хара тыанан саба ммт, сбгэр сырыынньа рдр хайаларынан кэрэилэммит, киэ нэлэккэй крнээх эбит.

Дьоно ындыыларын ктн хомуна сылдьаллара. ст аты кутуруктарыттан холботолоон миэ аттарыгар сэтиилэммиттэр. Тойон Сиидэр кинээс эрэ атын сулумахтыы сиэтэн аллара диэки хаамта. Бу сис хайаттан соуруу диэки танаран, Буйунда рс хаас салаатын тутуан Хобочоон диэн рэх хочотугар киирдилэр. Бу рэх трдттэн биир кс аллара Буйунда соотох ыала Лкй Лгнтй олоо баар. Сиидэр кинээс Лгнтйг сылдьар наадалаах буолан, хотугулуу-илин иэилиннилэр. Онон кэлэ-бара икки кс сири стэрэр буоллулар. Лгнтйдхх хонуохтаахтар. Кинилэргэ хайата да биир. Хата, бу тн Лгнтй кытта кэпсэтиэхтэрэ. Ону-маны ыйыталаар да санаа баар. Ыаллара киээ аылыктарын ааан утуйаары олордохторуна тиийдилэр. Хоноолор кэлбиттэригэр, ордук тойоннорун крн уот оттор, кс буарар тбгэр тстлэр. Кинээс дьиээ киирдэ. Дьоно ындыыларын тэрэ, аттарын сыбыдахтыы хааллылар.

– Хайа, бу кэпсээит? – тойон киирэн уа ороо олорон сдйдэ.