Кырыыстаах таас

– Кгнэимэ. Бары, таырдьа тахсан оонньоо, – диэн ийэлэрэ остуолун хомуйа туран, уолаттарын ртэлээтэ. Оолор таастарын туппутунан таырдьа элэс гынан хааллылар…

2

Аан тэлэччи аыллаат, сабылларын кытта, туман быыыттан кырыарбыт быыык саынньахтаах, куобах бэргээлээх эдэр кии чэпчэкитик дэгэйбэхтээн, дьиэ ортотугар биирдэ баар буола тстэ. Остуолга утарыта хабылыктаан мккэ турбут уолаттар утары сырсан кэллилэр.

– Оо… Миитэрэй! Миитэрэй кэллэ! Иэхэйбиин! Кэпсээн истиэхпит.

– Тохтоо эрэ, киини сыгынньахтаты, – Лкй сыара ылаа буолуо диэн сонос то талаы суора олорон, киирбит ыалдьыты уолаттарыттан итэээ суох сэээрэ крд. Туран, маын ардьаах рдгэр туора уурда. Ооор мас эбии уган кдьтэн биэрдэ.

– Хайа, Миитэрэй, тугу билли?

– Суох, эиги кэпсээит.

– Суох.

– Т бэркэ олордугут?

– Кэммитинэн олоробут…

Миитэрэй, орто курбуу ууохтаах, сырдык хааннаах, србэтиттэн эрэ тахсыбыт эдэр кии, Сиидэр кинээскэ сылгыыт уолунан сылдьар. Ыалдьыт сыгынньахтана охсон, томут быыынан ооххо сыралынна.

– Ыччыы, ычча! Халлааммыт бытарытан тэн тоо тымныытай? Аара эиги курдук ыаллар суоххут буоллар, тоон л эбиппин.

– Бачча халлаан тымтан турдаына, ыыыр акка тымныы б буолаахтаатаа дии. Бу хантан иэин?

– Эиги эргин сылдьыбыт Улахан Элэмэс рн крдм. Аллараа Быйыттаах трдн диэки салаллыбыт. Брлр тыыттахтара буолуо диэбитим, хата, этээлэр эбит.

– Бу кн Хоболоох трдгэр турара. йдх сылгы. Хаара халыыыр кэмигэр Киэ Хочо диэки тиийээччи. Кэм тиэргэнин чугаа буоллаа дии, – Лкй иистэнэ олорор Алааппыйаа эргилиннэ.

– Ыл эрэ, бу дьахтар, чэйгин кут. Тоон кэлбит кии итиитэ киллэрдин.

– Мааыын сарсыарда нууччаларга сылдьан ааатым. Дьэ, минньигэс астаах дьону крдм. Барбах курупчаакы лэппиэскэтинэн эмсэхтэнэллэр эбит. Бу атаспар Уйбааскыга кэиибин ааллым, – Миитэрэй остуолга олорон сиэбиттэн р бурдук лэппиэскэтин кууогун кыра уолга уунна.

– Иэхэйбиин! – диэт, Уйбааскы кэиини ээ охсон ылла. Миитэрэй диэки рбт харахтарынан махтаммыттыы кртэлээтэ. Убайыгар кчктээн кыытта.

– Сыччыай, ыл убайгар кыратык бэрис, амсайдын, – Алааппыйа дьэс алтан чаанньыктан чэй кутуталаан биэрэ олордо.

– Ол хайа бэйэлээх нууччалара хантан кэлбиттэрэй?

– Дьокуускайтан кэлбиттэр, иккиэлэр.

– Но, ол туох идэлээх, тугу крд кэлбит дьонуй? – Лкй сэээрэн хонос гына тстэ.

– Бу кн Дьокуускай улахан атыыыта Кусунарыап бирикээсчигин кытта ындыы ктн кэлбиттэр. Сэйимчээн утары эбэ бэтэрээ ээригэр атыыыт тлээх тутар дьиэтэ баара дии…

– Ээ, оттон баар, снэ дьиэ.

– Онно кыстаан олороллор. Тойонноро Ыспаак Алын Халымаа тлээх хомуйа барбыт, онон билигин иккиэлэр эрэ. Аны саас тлээх туттара Уолаа киирэллэр .

– Дьэ, т табаары аалан эргиннилэр буолла? Хата, аыйах тиинээхпин эйигинэн ыытан чэйгэ, табахха эргитииибит, – Лкй ыйытардыы дьахтарын диэки крд.

Алааппыйа сблээн кэис гынна, Миитэрэйтэн элэктээбит куолаынан ыйытта:

– Ол нууччалары кытта, хата, эн хайдах сатаан кэпсэтэин? Сорох лрбт да диэтэхтэринэ йдбт ини.

– Ээ, дооор, ол дьону олох уу сахалар эбит. Ол иин ыалдьыттыыр, айгыстар буоллаым дии. Ханна эрэ соуруу дойдулаахтар . Бодойбоо кмс лэтигэр сылдьыбыттар. Манна эмиэ кыыл кмс крдр санаалаахтар эбит. Миигиттэн ыйыталааллар.

– Бээрэ, ол бииги дойдубутугар кмс кстбт дуо?

– Суох буоллаа дии. Бара сатаан санааларын этээхтииллэр быыылаах.

– Ээ, оннук буолаахтаамына. Бу лгэр тыйыс дойдуга туох кмэ ск буоллаай? – Лкй санаатыгар кыыл кмс сылаас, баай айылалаах соуруу омук дойдуларыгар эрэ баар буолуон сп курдуга.

– Миитэрээй, кыыл кмс хайдах буоларый? – улахан дьон кэпсэтиилэрин сэээрэн истэ олорбут Уйбааскы тулуйумуна чап гыннарда.

– Билбэтим, дооччуок, крбт суох. Сэрэйдэххэ, кн курдук чаылынас, сиэдэрэй ини, – Миитэрэй мунаарбыттыы наыллык хардарда.

– Оттон ити аам аалбыт тааа кылбачыгас уонна срдээх ыарахан этэ ээ.

– Ханнык таас? – Миитэрэй сэргээлиэх курдук буолбутун, Алааппыйа саба сааран кэбистэ.

– Бу уол дааны чакынаан тэн. Эмиэ били бэйэлээхтэрин ыатаран эрэр дии. с кыыны быа мээй-таай буолан сордообута оттон…

– Арба дааны онтукабыт ханна баарый? Тоо эрэ крбтм р буолла ээ, – Лкй дьонун уорбалаабыттыы кэриччи кртэлээтэ. Уун дьиппиэр крн улахан уол тулуйбата.

– Ийэм билэр, – диэтэ.

– Кр эрэ, бу сараын миигин уган биэрдэ дии. Дьэ, бэйикэй, кэпсэтиэхпит, – Алааппыйа уолугар кыыырбыта буолла, онтон салгыбыттыы эригэр хатылла тстэ.

– Эн дааны ооо дылы солуута суох ол-бу б мунньаахтааын, ол малы мэлийбитэ. Туой кии сылдьар сиригэр тэскэйэн сытар буоллаа. Хаста дааны харааа атахпын быа тэбэн, ыксаан крдьккэ таааран бырахпытым. Аыйдаргын тахсан крд ээ.

Лкй тугу да саарбата. Мчнээн эрэ кэбистэ.

3