Я, Лта Сямшка, была старэйшай дачкой Дал Барыслава з Дольнай Зямл. Ян, мой брат, бы на тры гады малодшы за мяне. Наша мац была сапраднай прыморкай - шэравокая, са светлай скурай валасам белым, быццам выдубленым марской соллю. Я была зусм дзцём, кал памёр наш бацька, але я памятаю яго вельм добра - валошкава-сня вочы, русыя валасы моцныя загарэлыя рук, пакрытыя цёмным валаснкам. Ён бы ураджэнцам Разлогу, самага сэрца Каралества Семгален, дзе вялзныя каменныя гарады, глыбокя халодныя азёры саланыя га на стромкх грудах. У Дольную Зямлю яго прывяло каханне да маёй мац - хаця яна часта смяялася, кажучы, што закахася ён зусм не яе, а мора. Збольшага гэта было прадай.
Кал Ян бы маленьк, бацьк часцяком даручал мне прыглядаць за м, абавязак гэты бы зусм няцяжк. Я любла свайго брата. Часам пасля шторму мы двах блукал па беразе, вышукваючы скарбы, якя мора выкнула на пясок са свах нетра. Ракавнк мудрагелстай формы. Рознакаляровыя каменьчык, адшлфаваныя хвалям. Кавалачк дрэва з вычварнай разьбой аблупленай пазалотай - пэна, з фасада падводных палаца, якх жыве Марск Народ. Але асаблва каштоным был аскепк закамянелай дранянай смалы, якую мора ператварыла залацсты бурштын. Яны зхацел бурым багавнн, як россып маленькх сонца.
У спякотныя дн, якх у годзе было не так шмат, мы плавал моры на водмел кдался ваду з камянё хвалярэза. Над хвалярэзам кружылся нахабныя тлустыя чайк. Чаек мы пабойвался каб залагодзць, кармл х жытнм праснакам. Мы адломлвал ад хлеба маленькя кавалачк падкдвал х угору. Чайк праглынал х проста паветры. Часам мы хадзл гуляць у развалны старога форта хваёвым га. Гуляць у форце дзецям сурова забаранялася, бо там можна было незнарок звалцца сутарэнне, або саслзнуць у запонены вадой ро, як сё яшчэ бы досыць глыбокм. Але хто слуха гэтыя забароны? Вежы форта абваллся зарасл ажынам, праходы памж вежам, калсьц брукаваныя, парасл травой мохам. Форт атачала напаразваленая сцяна з рэшткам рова, злучанага з морам невялчкм каналам. Часам у ро заплывал цюлен з прадагаватым тулавам смешным кароткм лапам, падобным на лопасц вёсла. Яны лянва песцлся цеплаватай стаялай вадзе, падняшы над паверхняй блскучыя галовы з велзарным цёмным вачыма. Мы з братам сядзел на рунах сцяны кдал цюленям дробных рыбак.
Мы любл Дольную Зямлю, хво, выдмы. мора. Мы не перастал яго любць, нават кал загну наш бацька. Мора прывабла яго, яно ж адабрала ягонае жыццё. Аднойчы пасля шторму ён не вярнуся на бераг. Хвал выкнул на пясок абломк ягонай лодк. На наступны дзень бацьку знайшл каля хвалярэза. Мёртвым. Мора пашкадавала яго. Ягонае цела не пераламала аб камян, марскя стоты не абязвечыл яго аблчча. На твары яго застыла цхамрная смешка, здавалася, быццам ён спць. Мац не плакала. Я помню, як у ноч перад пахаваннем яна сядзела ля труны, сашчапшы пальцы рук гледзячы проста перад сабой. Яна была збялелая, як палатно, вакол яе вачэй ляжал глыбокя цен, але нводная слязнка не скацлася па яе шчацэ. Мы з Янам сядзел, абняшыся, на ложку, таксама не асмельвался плакаць. То было наша першае сутыкненне са смерцю горам. Пасля гэтага мы з братам больш не хадзл на хвалярэз.
Выгнанне
Пасля смерц бацьк нашае жыццё пачало развальвацца на частк. Але не з прычыны таго, што мац засталася адна з двума дзецьм на руках. Яна была яшчэ маладая поная сл. Яна мела краваць чонам з ветразем магла правцца з рыбалоным сеткам не горай за любога мужчыну. Вакол яе весь час круцлся жанх - галоным чынам маладыя дацы старыя халасцяк, якя вырашыл абзавесцся, нарэшце, сям'ёй. Але яна адпрэчвала сх. Мац кахала свам жыцц тольк аднаго чалавека - нашага нябожчыка бацьку, а ншыя был ёй непатрэбны. Яна была моцная, вельм моцная. Ёй хапла бы сл, каб адной выгадаваць нас з братам. Нас усх загубла ншае.