Мроi Багны (СИ)

Спачатку да нас дайшла вестка аб сконе старога караля Барыслава. А пасля па Дольнай Зямл пачал хадзць трывожныя чутк аб крывавых сутычках памж двума яго сынам - Мраславам Мкам Ахмстрыньчыкам. "Карону не падзялл", - казал людз. Некаторыя гаварыл больш з'едлва: "Цела караля-нябожчыка яшчэ астыць не паспела, а сынк жо грызуцца над м, як шакалы. Скончыцца тым, што яны перарвуць адзн аднаму глотк, кранай будуць краваць ншаземцы". Я была зусм яшчэ дзячынкай, але я жо пачынала прыслуховацца да гутарак дарослых, я жо шмат чаго разумела. Вестк аб мжусобцы данослся да нас, як водгулле далёкай навальнцы. Вайна была дзесьц там, сярод ранн Разлогу багна Сумрадз. Мы спадзявался, што нас гэта не закране. А пасля я першыню пачула слова "рамейцы". Яны дуць з паднёвага сходу, казал людз. Чарнавалосыя, з бранзаватай скурай вачам, як аскепк базальту. Смерц яны не баяцца сам не шкадуюць нкога. Яны кленчаць перад кожнай бтвай, узносячы малтвы свайму нябачнаму бажаству, а хня жрацы востраканцовых каптурах бласлаляюць вона на забойства. А забваць яны меюць, казал людз. дуць дуць наперад, як чорная саранча. Уваходзяць у хаты расстрэльваюць з внтовак сх, хто трапляецца м на вочы. Параненых дабваюць штыкам шаблям. Лёзы цьмянеюць ад крыв. Нвы гараць, над пажарышчам плыве водгулле храмавых звано - храмы палаюць таксама, а па дарогах брыдуць пагарэльцы, да мора, на понач, куды яшчэ не дакацлася вайна...

А потым мы даведался, што Лэндале спалены. Старажытная сталца каралё. Горад, як ляжа мж трыма высокм грудам, размешчаным выглядзе кароны або трызуба. Аднойчы я была Лэндале. Кал яшчэ жывы бы бацька, мы ездзл туды на святкаванне Летняга Сонцавароту. Лэндале, дзе храмы такя высокя, што здаецца, быццам х гольчатыя шпл працнаюць аблок. Лэндале з брукаваным вулачкам, такм вузкм, што там ледзьве раз'едуцца два вершнк, з шумным крмашовым плошчам, такм прасторным, што на х хапае месца гандлярам, скамарохам, святочнаму натопу. Лэндале з беласнежным вежам, каваными масткам каляровым сцягам, якя лунаюць на цёплым летнм ветрыку. Я не магла паверыць, што горада больш няма. Я плакала па Лэндале, як плачуць па памерлых.

А потым Мка захап карону, забшы брата Мраслава, Дольную Зямлю прыйшл рамейцы. Прыморскя дзюны был абвешчаны памежнай тэрыторыяй, дзе грамадзянскае насельнцтва не павнна знаходзцца. Я помню, як у выдмы забвал сва нацягвал на х калючую металчную сетку. Цёрн. А потым па жалезных шыпах пабег сн агонь, як забвае сё жывое. Мы сыходзл. Мы развтвался з морам. Рыбацкя хаты стаял кнутыя, спусцелыя. У трысняговых стрэхах шамаце дзюнны пясок. Сонца чырванаватай смузе павольна апускалася мора. Па дарозе з рыпеннем валакся калёсы, даверху нагружаныя хатнм начыннем. Побач цягнулся людз - мужчыны, жанчыны, дзец. Нямоглых старых везл на вазках. Немалят несл на руках. Уздож дарог стаял рамейцы з атаматычным внтокам.

Мац не плакала, кал памёр бацька. Але кал мора знкла за грэбнем дзюны, яна завыла. Не заплакала, а менавта завыла. Як вые смяротна паранены звер. Як галосяць плакальшчыцы над маглай. Дзень нашага зыходу запомнся мне гукам, перадусм. Рыпенне кола. Рэзкя вокрык вайскоца. Патрэскванне Цёрну. Плач дзяцей ляманты кабет. Брат бы яшчэ занадта малы, каб усвядомць увесь сэнс таго, што адбывалася, але напалоханы слязам мац, ён таксама пача румзаць. Я рэзка рванула яго за руку ляпла яму поху. "Не вый, ты ж не дзячынка!" - сказала я. Ён бы спалохана замок, але амаль адразу разрося зноку - жо ад болю крыды. А мяне жо не заставалася слёз. Больш н разу жыцц я не заплакала. Нават праз шмат гадо, кал мой брат стая на эшафоце, побач са злодзеям забойцам, а кат схляся над жароняй, правяраючы, ц дастаткова распаллся жалезныя пруты.

Перасяленцы

Дванаццаць год мнула з тых часо, як мы пакнул дзюны. Майму брату тады было сем. У восем яго аддал адну з мперскх ваенных школ, якя пасюдна адчынял былым каралестве пасля сталявання Закона Праведнка. У шаснаццаць ён ста жанерам унутраных войска. У дзевятнаццаць яго адправл на эшафот за замах на забойства. На шчасце, наша мац была дано жо магле не бачыла сяго гэтага.

Пасля адсялення мы атрымал новае жытло горадзе Вльску. Лчылася, што нам добра пашанцавала, бо пасялл нас не дзе-небудзь, а сталцы Правнцы. Не ведаю, чаму Намеснку здумалася зрабць новай сталцай менавта Вльск. Шэры, маркотны горад з пустынным вулцам няклюдным будынкам. Магчыма, горад сам па сабе бы не так жо дрэнны. Але мне ён здавася выродлвым.