Мроi Багны (СИ)

╤ларыя спын╕лася ╝ мясцовай гасц╕н╕цы, таннай, але н╕штаватай. Паслужл╕вая пакаё╝ка правяла яе ╝ пакой наверсе. Там пахла дрэвам, свячным воскам ╕ свежай накрухмаленай бял╕знай. На пал╕раваным начным стол╕ку ляжала пухлая кн╕жыца ╝ скураной вокладцы: "Высло╝╕ Праведн╕ка╝". На сцяне, абклеенай серабрыста-блак╕тным╕ шпалерам╕, красавалася выцв╕лая прастакутная пляма - пэ╝на, яшчэ зус╕м няда╝на тут в╕се╝ партрэт ╤мператара С╕льв╕рыя. Памёр ╤мператар, прыбрал╕ партрэт. Не╝забаве павесяць новы. Няцяжка здагадацца, хто будзе на ╕м адлюстраваны. Маленькая, з пластом бял╕л на тварыку... ╤ларыя загадала прынесц╕ ёй у пакой позн╕ сняданак - варанае мяса, гарачы хлеб, запечаную гародн╕ну ╕ чырвонае в╕но, разведзенае крын╕чнай вадой. Напрыканцы можна ╕ скаромнага паесц╕. Адпусц╕╝шы пакаё╝ку, ╤ларыя ск╕нула чарав╕к╕ ╕, не распранаючыся, легла на ложак. Вочы яе закрыл╕ся сам╕ сабой. Котка-Дрымота, добры калматы звер са старой казк╕, падкралася нячутна ╕ паклала на павек╕ сваю цяжкую, мяккую лапу. Засынай. Засынай. Пам╕рай...

- ╤гумення сунула мне ╝ рук╕ нема╝лятка, ойча. Спачатку мне здалося, што гэта проста лялька. Васковая лялька, загорнутая ╝ абрывак парф╕равага плашча... Ойча, я стаяла там ╕ ╝сё бачыла. Увайшо╝ кат, ╕ салдаты з ╕м. У жаро╝н╕ был╕ распаленыя пруты. Дыван бы╝ зал╕ты крывёю, ╕ на яго падал╕ вугл╕ з жаро╝н╕...

- Атож. Раб╕л╕ пераварот, дыванок сапсавал╕. Эх, людзцы, людзцы.

Лок╕с кладзе яе бязвольную руку па╝зверх ко╝дры. Падымаецца з ла╝к╕, якая ста╕ць каля падгало╝я ложка. Зараз пойдзе. Чакайце, ойча, я яшчэ не ╝сё сказала!..

- Яна тады з'яв╕лася мне ╝ сне, ойча.

- Эгл╕, - гаворыць ён спакойна. - Яе ╕мя Эгл╕. Белая Вяшчунка.

Вяшчунка. Мац╕-Заступн╕ца. Рамейцы называюць яе Валадаркай Гадзюк. А семгальцы - Жытняю Цёткай, якую можна сустрэць у спелых палях гарачым летн╕м по╝днем...

- Яна мне сказала - не бойся. У Семгалене, у Па╝ночнай Багне, Мрою сваю знойдзеш...

- Ты знайшла сваю Мрою, ╤ларыя.

- Але мне патрэбен тольк╕ спавядальн╕к!

Лок╕с ма╝чыць, к╕ваючы галавой. Потым кажа, усм╕хаючыся:

- Хутка, ╤ларыя, хутка. Спавядальн╕к ужо ╝ дарозе. Ён будзе тут з дня на дзень. Я кажу.

- Я дачакаю, ойча. Дачакаю, - адказвае яна ледзь чутна.

Лок╕с сыходз╕ць. Два ганчак╕ ляжаць ля парога ╕ глядзяць на яе вачыма праайцо╝.

Карчма ля ракi

Многае змян╕лася з тых часо╝, як М╕ка Венд (у народзе званы Ахм╕стрыньчык, то бок ахм╕стрын╕ сынок) прыйшо╝ да ╝лады, зраб╕╝шыся Намесн╕кам Па╝ночнай Прав╕нцы╕. Альбо, кал╕ па-шчырасц╕ сказаць, здзейсн╕╝ дзяржа╝ны пераварот, гвалтам захап╕╝шы карону. Хаця кароны той ╝жо не ╕снуе. ╤ карале╝ства таксама не ╕снуе. Цяпер тут прав╕нцыя. Па╝ночная ╝скра╕на ╤мперы╕. Давол╕ адсталая, трэба за╝важыць. А м╕нула ╝сяго тольк╕ дзесяць гадо╝... Альбо дванаццаць? Так адразу ╕ не ╝згадаеш. Хутка ж яны скац╕л╕ся. Шкада. Была дзяржава, як той сад у квецен╕, а сёння... Яшчэ не такое запусценне, як ва ╝сходн╕х фемах, аднак бл╕зка ╝жо, бл╕зка. А М╕ка... Ды што М╕ка? Ахм╕стрыньчыку пляваць на свой народ. Яму паабяцал╕, н╕ многа, н╕ мала, вянец ╕ парф╕ру ╤мператара. Чакае аж дагэтуль. На╕╝ны. Дакладней кажучы, вар'ят, горай за тых, каго трымаюць пад замком ╝ аб╕цел╕ Ойгена Блажэннага. ╤ ён да╝но ╝жо не першы фаварыт А╝густы. Абрыд за гэтыя гады. Байструк, бялясы варвар... Некаторыя ╝сё яшчэ асмельваюцца вымав╕ць гэта ╝слых. Нават цяпер. Заканчваюць, пра╝да, пагана. ╤х галовы з выдраным╕ языкам╕ гн╕юць на тычках пасярод Гарматнай плошчы ╝ В╕льску, сягонняшняй стал╕цы прав╕нцы╕. Галовы на калах, выста╝леныя на ╝сеагульны агляд. Вынаходка Ахм╕стрыньчыка. У Царгорадзе так не робяць. ╤ за старым╕ Вендам╕ такога не было. Але, шмат чаго змян╕лася. А вось в╕но тут па-ранейшаму дрэнь. Хоць у чымсьц╕ пастаянства. Апроч кошта╝, х╕ба што. В╕но тут цяпер таннейшае за хлеб. Тутэйшыя затое задаволеныя. Цяпер для ╕х адна ╝цеха - хмель ды забыццё... Госпад Вышн╕, пра што я тольк╕ думаю?..

Нартас сядзе╝ за сталом, зб╕тым з груба абчасаных дошак, утароп╕╝шы безуважны поз╕рк за акно. Звонку шумела залева, па шыбах збягал╕ частыя кропл╕. Удалечын╕ за полагам дажджу в╕днел╕ся смутныя абрысы рак╕ колеру св╕нцу ╕ нав╕слыя над ракой уцёсы, парослыя густым хвойн╕кам. Праз непагадзь прыцемк╕ надышл╕ раней, чым звычайна. У зале карчмы панава╝ змрок, але свяц╕льня╝ яшчэ не запальвал╕. Наведн╕ка╝ было няшмат. Н╕воднага з Царгорада, усе тутэйшыя. Каржакаватыя ╕ шыракаскулыя, з грубаватым╕ рысам╕ твару. Будзем шчырыя - не самы прывабны народ на Кантыненце. Усе як адз╕н схмурнелыя ды панурыя, ды яшчэ ╕ ма╝чаць, н╕бы на пахаванн╕. Амаль увесь час ма╝чаць. А кал╕ ╕ гавораць, то неяк з асцярогай, напа╝голасу. Зрэшты, ╕х можна зразумець. Нават сюды, у гэтую глухень, магл╕ завалачыся Шпег╕ з Тайнай Канцыляры╕ ╕ Ахо╝н╕к╕ з Калег╕╕ Пра╝ды. Кал╕сьц╕ ╕х лёгка было вызначыць па чорных ╕ шэрых адзеннях, але ╝ апошн╕я гады яны ╝сё часцей адма╝лял╕ся ад ун╕формы ╕ апранал╕ся, як звычайныя местачко╝цы альбо сяляне. Так прасцей было змяшацца з нато╝пам.

- Ты бачы╝...гэтых?