Нартас уздыхну╝, разумеючы, што спрачацца няма сэнсу. Нягледзячы на тое, што Кл╕р вё╝ жорсткую барацьбу з перажыткам╕ паганства, у прав╕нцы╕ распа╝сюджвал╕ся ╝сё новыя забабоны, ╕ тутэйшыя раб╕л╕ся ╝сё больш прымхл╕вым╕. Зямля к╕шэла нячысц╕кам╕. Уначы мары залаз╕л╕ ╝ вокны хат ╕ душыл╕ нема╝лят у калысках. Над дарогам╕ ╝ слупах пылу з лямантам╕ нас╕л╕ся стрыг╕-па╝дн╕цы. Пасля заходу сонца па вул╕цах блукал╕ прыв╕ды-нев╕дз╕мк╕, з плачам ╕ енкам скрэбл╕ся ╝ вокны ╕ дзверы, прас╕л╕ся ╝ хату. Людз╕ сядзел╕ за зачыненым╕ дзвярыма сва╕х хац╕н, дрыжэл╕ ад страху ╕ шаптал╕ мал╕твы. Баг╕ караюць гэтую зямлю за тое, што народ яе выракся веры продка╝, казал╕ тутэйшыя. А таксама за тое, што М╕ка Венд здзейсн╕╝ грэх супраць Рода, заб╕╝шы брата свайго М╕раслава, каб завалодаць каронай. Апошняе, зрэшты, услых старал╕ся не прама╝ляць. Сабе даражэй.
Братазабойца. Нартас часам пыта╝ся ╝ сябе: адкуль ╕дзе гэтая пагалоска? Абстав╕ны смерц╕ М╕раслава н╕ для каго не был╕ таямн╕цай. М╕расла╝ Венд, апошн╕ кароль Семгалена, бы╝ заб╕ты падчас штурму Л╕эндале, былой стал╕цы карале╝ства. У той дзень Ахм╕стрыньчыка не было н╕ ╝ Л╕эндале, н╕ ╝ наваколлях. Ён знаходз╕╝ся ╝ Грэ╝скай цьвярдын╕, што ╝ Дольнай Зямл╕, за тры сотн╕ м╕ль ад стольнага горада. ╤ М╕ку сапра╝ды было не да братазабойства, бо М╕ка бы╝ вельм╕ заняты. Кал╕сьц╕ да╝но (вельм╕ да╝но) прыгажуня ╤льмара, дачка гетмана Эльске, нанесла М╕ку цяжкую абразу, адпрэчы╝шы яго заляцанн╕ ╕ аблая╝шы 'байструком'. М╕ка той кры╝ды не дарава╝, ╕ праз гады ганарл╕╝цы давялося заплац╕ць за свой востры язычок. Ва ╝зяцц╕ Грэвы была задзейн╕чана 17-я Тагма ╤мперскай рэгулярнай арм╕╕. Загад бы╝ палонных не браць, таму жа╝неры выразал╕ ╝с╕х. Апроч ╤льмары. Кал╕ ╝сё было скончана, М╕ка авалода╝ ёй проста на вачах у гэтых салдафона╝. На падлозе разгромленай гасцё╝н╕, дзе покатам ляжал╕ скрыва╝леныя целы яе бацьк╕, мац╕ ╕ абодвух брато╝. А таксама двухгадовага Вальгарда - сына М╕раслава Венда ╕ спадчынн╕ка семгальскай кароны. Дз╕ця было заб╕та ╝дарам шабл╕ проста на руках у мац╕. Гэта зраб╕╝ рамеец Юстын "Котка", пяхотн╕к 17-й Тагмы. Прынамс╕, так было сказана ╝ ваенных справаздачах. Атрымалася хвацка - адсечаная галава дз╕цяц╕ скац╕лася на падлогу пад ног╕ мац╕, а ╝ руках яе засталося абезгало╝ленае цельца*. Вайсковец хаце╝ бы╝ ╕ жанчыну адправ╕ць следам, ды Ахм╕стрыньчык не дазвол╕╝. Нацешы╝шыся, М╕ка прапанава╝ салдатам прадо╝жыць забаву, але тыя адмов╕л╕ся. Пэ╝на, пагрэбавал╕. Таму жанчыну проста закалол╕ багнетам╕, ╕ на гэтым справа скончылася. А братазабойцам М╕ка не бы╝. Перадаручы╝ гэта ╕ншым. Як ╕ А╝густа... Сцепану╝шыся, Нартас зно╝ з╕рну╝ за акно. Звонку панавала непраглядная цемра. У шыбах адлюстро╝вал╕ся чырванаватыя агеньчык╕ свяц╕льня╝. Нартас убачы╝ адб╕так свайго ╝ласнага абл╕чча ╝ чарноцц╕ шкла - шаравата-бледнага, з глыбок╕м╕ ценям╕ ля вусна╝ ╕ вакол вачн╕ц.
- Дождж пераста╝. Час рушыць у дарогу, - прагавары╝ ён.
----------------
* Сцэна забойства спадчынн╕ка запазычана А╝таркай з эпасу аб Н╕белунгах: "Then Hagen, the valiant hero, slew the child Ortlieb, so that the blood flowed along the sword onto his hands, and the head bounced into the queen's lap." (с)
Прыв╕ды
Нартас сядзе╝ ля краю чо╝на, наз╕раючы, як лодачн╕к к╕руе вяслом. Напачатку ╕х сустрэчы мужчына назва╝ сваё ╕мя, але Нартас адразу ж забы╝ся на яго. У апошн╕ час ён пача╝ за╝важаць за сабой не╝ласц╕вую яму рассеянасць. Дождж пераста╝, але неба было па-ранейшаму зацягнута хмарам╕. Над ракой плыл╕ жмуты шызага туману. Агеньчык╕ карчмы застал╕ся далёка ззаду. Супрацьлеглы бераг рак╕ патана╝ ╝ апраметнай цемрадз╕. Там, за лесам, пачыналася Па╝ночная Багна, якая цягнулася да самага мора. Г╕блае месца. Логав╕шча змеепаклонн╕ка╝. Тольк╕ гэтым вар'ятам вядомы был╕ патаемныя сцежк╕, па як╕х можна прайсц╕ праз бурыя тарфяныя пал╕ з вокнам╕ прорва╝, над як╕м╕ падн╕маюцца атрутныя выпарэнн╕. Ус╕м ╕ншым Багна абяцала верную смерць. Рамейцы так ╕ не знайшл╕ спосабу дабрацца да сэрца па╝ночных балот. Самаходныя машыны гразнул╕ ╝ х╕сткай тван╕. Верацёнападобныя паветраныя карабл╕ ╕ лёгк╕я крылатыя машыны-"птэрыксы" трац╕л╕ к╕раванне ╕ вал╕л╕ся ╝ дрыгву. ╤маверна, тут мела месца нейкая нязведаная прыродная з'ява. Прастадушныя семгальцы гаварыл╕ пра так званую 'мрою', пэ╝на, маючы на ╝вазе морак альбо чорную маг╕ю. Так ц╕ ╕накш, Па╝ночная Багна аж дагэтуль заставалася недасягальнай. Н╕хто не веда╝ дакладна, што там дзеецца. Па прав╕нцы╕ гулял╕ чутк╕ пра сел╕шчы, ц╕ нават цэлыя гарады з вел╕зарным╕ храмам╕, што ╝звышаюцца сярод непраходных балот. У тых храмах фанатык╕ ладзяць блюзнерск╕я ╕мшы ╕ прыносяць ахвяры дэману Ангх╕ ╕ Чорнаму Шаману, а таксама аг╕днай Эгл╕-валадарцы гадзюк... ╤ вось цяпер Нартас, у м╕нулым б╕скуп-духо╝н╕к А╝густы, а сёння - просты манах, шукае сустрэчы з гэтай набрыддзю.