ОДАМИЙЛИК СЎҚМОҚЛАРИДА

Ўзбекнинг маданияти, ор – номуси, ғурури, виждони, ақли, Одамийлиги, тарихдаги ўрни ҳақида гапирганимизда,

Олдин, “Восточные сказки”– деб қўйишарди.

Бироз яшаб, кимлигимизни улар билганларида,

Туриб таъзим килиб, узр сўраб, там беришарди.

ЎТИБ КЕТАДИ

Тонгда қуёш отиб тунда ботади,

Шу тариқа кунинг ўтиб кетади,

Нима қилдинг не иш бажардинг?

Кимлар билан кунни ўтказдинг?

Билгин ҳаёт бир кундек ўтиб кетади.

Бир кунингни сен қандоқ ўтказсанг,

Ҳаёт ҳам бир зумда шундоқ ўтади.

***

ЮЛДУЗ & ШАМ

Насимий, Навойи, Урдубодийлар,

Фурқат, Хамза, Махтумқулийлар,

Огаҳий, Айний ва Қодирийлар,

Эркин Вохидов, Мухаммад Юсуфлар,

Яна юзлаб адиб, шоирлар,

Инсонларга ёрқин юлдузлар.

Қани эди кўплар кичик шам бўлиб,

Зулматли кунларда бироз нур бериб,

Одамлар оқ – қорани ажратаолсалар.

Яхши ва ямонни фарқин билсалар.

***

ТАНГРИ ПАНОҲИДАГИЛАР

Кўпайса порахўр, юлғич, фирибгарлар,

Давлатдан, халқдан ўмарадиганлар,

Зийрак Иблис дарҳол шунда ўйғонар,

Уларни қул қилиб, раҳбарлик қилар.

Табиат ҳам шунда норози булар,

Келтириб офатлар, зилзила, ёнғинлар,

Улардан кўп талофат кўради халқлар.

Тоза инсонлар, одамийликни йўқотмаганлар,

Тангрининг паноҳидадир доимо улар,

Бирга бўлиб Аллоҳ билан тоза одамлар,

Иблисни ва кулларини енгиб ўтарлар.

ОДДИЙ БАХТ

Эрталаб соғлом ҳолда уйғониш,

Кундалик режани бажараолиш.

Яқинларни соғлигда кўриш.

Бахил, нопок, порахўрларнинг,

Бугунги кунда учратмаганинг.

Кечда, кунни ўтганини хулоса қилиб,

Яхши кун бўлди, – дея якунлаганинг.

КАЛАМУШ

(Бўлган воқеа.)

Қайнар деган катта қишлоқ бор тоғ этагида,

Катта дўкон турар йўлнинг чап ёқасида,

Дўкон орқасида жарлик, оқар Қайнарбулоғи,

Орада қалин ўсган наматакзори.

Етмишинчи йиллар эди, ўтган асрда,

Қамалди бешта мудир уч йил ичида.

Камомад чиқар эди ҳар олти ойда.

Ўғрини ушламоқ бўлиб мудирлар,

Дўкон ичида тунда қолар эдилар,

Аммо ўғри йўқ, ҳайрондир улар.

Камомад яна чиқиб келаверарди.

Бола қўйни бир кун қидириб,

Путазор ичига келди у кириб.

Пулларни қуйган кимдир яйратиб,

Қуритмоқ бўлиб, ҳайрон у кўриб,

Кимдир тахламоқчи уни қуритиб.

Дўкондан шу он, одам чақирди,

Ё раббим! – дея хайрон бўлишди.

Дўкон орқасидан ерни ковлашди,

Каламушнинг уясини шунда очишди.

Пуллар тахланган, рангига қараб,

Мудирлар камомади бари топилди.

Қамалган мудирлар озод қилинди.

Каламушни ҳеч ушлаб бўлмасди,

Қопқонга ҳам у яқин келмасди…

Дейдиларки, порахўрлар, ўғрилар,

Ҳаётида асли юлғич бўлганлар,

Кейинги ҳаётида каламуш бўлиб,

Бу дунёга улар қайтиб келарлар.

Тарихга, азизлар, назар солинглар,

Кўпайсалар қаерда каламушлар,

Бўлар қимматчилик, тартибсизликлар.

Халққа камбағаллик, ғам келтирар улар.

Қанча каламушлар бор бу дунёда,

Орамизда юрарлар одам шаклида,

Давлатдан, хақдан улар ўмариб,

Бойлик еғишар, ҳар ҳил ўрада,

Ҳар хил усулда, ҳар хил соҳада,

Ҳар хил ҳолатда, ҳар хил мансабда.

Одамлар – каламушлар янги асрда.

КИМЛАР ЯНГИ БОЙЛАР?

Кимлар булар янги бойчалар?

Ҳаёт дарахтига тушган қуртчалар.

Ҳар жойда булар пайдо бўлдилар,

Ўзаро дўст ҳам бўлиб олдилар.

Бири колхозда раис бўлганди,

Имкони борини сотиб еганди,

Ва янги бойчага айланган эди.

Халқи қашшоқ бўлиб қолганди.

Бири эса совхозга директор эди,

Имкони борини у ҳам сотганди,

Ишчилари ишсиз, ночор қолганди.

Ўзи янги бойчага айланган эди.

Мактаб директори лавозимдаги,

Порасиз ходимни ишга олмасди,

Устама пулини ҳам “туя” қиларди,

Мактаб таъмиридан ҳовли қурарди,

Пахта терими вақтида у пул йиғарди.

Тиббиёт бирлашмасига эга бўлгани,

Касаллар овқатидан ҳам пул қиларди,

Янги ходим пул бериб ишга кирарди,

Ҳамма ишчилар унга солиқ туларди.

Пахта даврида у ҳам бойлик йиғарди.

Бири хуқук посбони – терговчи эди,

Пулдорга иш уюштириб давлат йиғарди,

Ўғрини шунда қароқчи урган бўларди,

Қозиси адолат тахтига ўтириб,

Бегунохга ҳам ҳукм чиқариб,

Пулни олардию аммо оқламас эди.

Савдогари бой ман деб осмон учарди,

Беш сўмдан олардида ўн сўмдан сотиб,

Бизнес дея бу пастликдан у уялмасди,

Халқ пўлини ундан учини туя қиларди.

Туман эгалари уларга дўст бўлишганди.

Ким йўл қуйиб берди бунга бўларга?

Ўхшамоқчи бўлди бўлар кимларга?

Бири тушди адолатни исканжасига,

Дўстлар қочишди ҳар хил инларга,

Бири бирини солишди танимаганга.

Янги бойлар бизларга бўлмади мақул,

Нопок йўллар билан йиққан улар пул.

Халқдан, давлатдан кўп ўмардилар,

Халқ мулкини ҳўсусий қилиб олдилар,

Бу патсликдан улар тап тортмадилар,

Халқни камбағал шулар қилдилар.

Халқимиз бой бўлса тоза йўл билан,

Ҳалол меҳнату тўғрилик билан,

Камбағаллик юқолар ўзи – ўзидан,

Ночор хам чиқмас халқни ичидан.

Хулоса шуки бугунги кундан,

“Хаёт тоза бўлсин,”– десанглар,

Амалдорни қуйинг тоза насилдан.

АСРАЙМИЗ

Чегарани асраймиз жосус – душмандан,

Халқимизни ташқи зиён-заҳматдан,

Аммо орамизда яшаб юргандан,

Бир муттаҳам олиб сотардан,

Пораўрдан, ўғри, қаллобдан,

Сифатсиз мол сотиб юргандан,

Бемордан пул шилиганлардан,

Қийналамиз ҳимоя қила олмасдан.

ЧЎККАН

(ҳаётий масал)

Бир инсон рахбарга ўзини яқин тутарди,

Доимо бош врач бўлишни орзу қиларди.

Яхшилар номини булғашни истаб яшарди,

Бироз ичса ўзини тинмай мақтаб кетарди.

Касбдошлар дам олгани бир кун чиқишди,

Каттагина ховузда улар роса сузишди.

Бу одам шунда сакраб сувга шунғиди,

Сув остига чукдию, хушидан кетди.