Отчаяние (на каз.яз.)

Слтан кеесі бітісіменен, Сарысу бойында отыран Орта жз ханы білммбетке здеріні шешімін айтып шабарман жіберді де, тамызды бас шенінде Абылай аулы да Ккшені биік тсы Бурабайа арай ктерілді. Салтанатты кш, кшпен іргелес шотай иіріп, шашау шыармай айдалан алы кк ала жылы. Жаугершілік заман; кшті, жылыны оршай, астарындаы болат тя бедеулері мен бйгі кредері жіті басан, сойыл стаан, кіле шола сауыт киген батыр жігіттер… Кш ыайына арай, соынан шбыран ара мал, оттай жайылан ой-ешкі тіпті кейін. Ауыл-ауылды арасында, жор- а салыстыран, сары даланы бастарына ктере н салан топ-топ ыз, боз- бала…

Аулын Бурабай кліні жаасындаы «Абылай алаы» аталатын кк майсалы, сысыан марал отты, ызыл аашты, а айыды, аршалы тау ойнауына ондырысымен, Абылай лытау арылы, Бетпадалалатып, Теліклге арай аттанды. Ккше теіз арылы емес, алыс та болса осы жолды тадады. Ккшетаудан Теліклге дейін екі мы шаырымдай дала. Ал осы далада сысып отыран Орта жзді рулары. Ккшетау, Сандытау, Атбасар, одан рі арай Есілді жаалай, Терісаан зеніне жетеді, ара ойын ашырлыны басып, лытауды бктерлей, ара Кегір, Сары Кегір, Жезді зендерінен асып, Сарысуа арай шыатын сре жолмен Теліклге беттейді. Осы жерді брінде Арын, ыпша, Найман, Тараты, Уа, Керей. лытауды кнбатыс жаында Торай алабы аншама ел. «Сонау Ккшетаудан шыып, Абылай Жоара аттанып бара жатыр екен!» деген лаап осы алы елге жетсе, бкіл аза ауылдарыны Жоар онтайшысына арсы тік ктерілетініне слтан шек келтірмеген. Жолда бір жарым айдай жріп, Теліклге кеп шатырын тіккенде, Арадан жеткен жауынгерлерден кз тнатын еді! Абылай ткен жерден осылмаан ол жо. Саумалкл мен Теліклді арасы ыы-жыы, ара рымдай аптаан скер. Ертеіне Абылайды шатырына жігіттерімен келген р руды басты адамдары, батырлары тегіс жиналды.

Анытап есептегенде отыз мынан астам жауынгер басы крініпті. Бл «Атабан шбырынды» басталалы, азаты е алашы рет бірігіп, мол ол жинааны. лі де келіп жатан топтар аз емес. Басы Жнібек, арт Бгенбай, Арынны аты шулы батырлары Тайжігіт, Тасболат, Сырымбет, Жанатай, Жан- за, Сегірбай, Олжабай, Малайсары, Оразымбет. Абылайды аморлары: Толыбай би, арауылды шешені анай би, Жпек батыр. Сыралы Елшібек, Шекті Тайман, Табыннан Алтай батыр. райсысыны асында мыдаан, жздеген жауынгерлер. аза даласында бл кездерде атаы шыан аты-шулы батырлардан аракерей абанбай, Кіші жзден Быбай, Уа руынан Батыр Баянны жо екенін Абылай іштен тйіп отыр. сіресе Баян батырды осы уаыта дейін келмеуі кінішті-а. Ерлігімен, ел-жрты шін жаниярлы ісімен танылан Батыр Баян анжыалы Бгенбай мен аракерей абанбайдан кейінгі е сйікті батыры еді. Анау екеуі болса азір пайамбар жасына келіп алды, ендігі е сйеніші со Батыр Баян мен зімен бірге алден Церенде ттында болан Жпек еді. Ел шетіне жау келсе, е алдымен жетіп, алдыы шепте жретін Батыр Баянны осы уаыта дейін келмеуін Абылай жаман ырыма жорыды. «Оны з басына бір ауіп туды, не ел-жртыны амына да аратпайтын бір плеге душар болды» деп ойлады.

Арада Обаан атты зен бар. Бл зенні бойын ежелден Уа руы жайлайтын. Орта жзді жеті арысыны бірі болып келетін Уа руынан бкіл аза даласына йгілі Ер Ккше, Ер осай атты батырлар шыан.

Осы Уа руына жасыны артайан шаында келіп сііп кеткен, Жнібек ханны кезіндегі ататы батырыны бірі Саяннан туан Аян батырды бір рпаы осы Батыр Баян еді. арадан шыса да жеті атасынан йгілі батыр тымы боландытан, ел басына кн туанда, осы Баян ата ерте онды. зіні асан ерлігі, халы шін жан пида етерлік істері арасында ол кп кешікпей Уа руыны ксеміне айналан. ке-шешесі алма шабуылыны бір лкен айасында аза тапан. зімен бір туан, биыл он беске шыан Ноян атты інісі ана бар. Ноян лі олына найза стап жауа шапан жо, біра алаанына ткіріп, бгін-ерте мені де кезегім келер деп, бойына біткен айратын жмсайтын жер таппай, аласрып, ауылда зер жрген. рт мінезді бала жігіт бір-екі рет аасына «жорыа мені де ала бар» деп жалынанда, Баян оан: «Кезі келер, жоры сенен ашып тыла алмайды. зірге сойыл соып, сада атып, соыс нерін бден йрен!» — деп ертпей ойан.

Баянны да азір ырыа таяп алан кезі. Са бойлы, аба, слу мртты, крікті жігіт. Жалыз інісін жанындай жасы креді. Аалы лкен сезімні серінен де ол ткен жылы Іле бойындаы жоарлара арсы аттанан сапарында, Ноянны «мені де ала кет» деп кзінен жасы млтілдеп трып тінгеніне арамай, ертпей кеткен.