Patroj kaj filoj

Cetere, Bazarov tute ne penis ekkoni, kion esprimas la okuloj de lia patrino; li malofte sin turnis al ŝi kaj nur kun mallongaj demandoj. Unu fojon li petis ŝian manon «por feliĉo»; ŝi delikate metis sian molan manon sur lian malglatan kaj larĝan manplaton.

— Ĉu ĝi helpis? — demandis ŝi post momento.

— Al pli granda malsukceso, — respondis li kun senzorga rideto.

— Eŭgeno Vasiliĉ tro riskas, — kvazaŭ kun bedaŭro diris la patro Alekso, kaj karesis sian belan barbon.

— Tio estas la metodo de Napoleono, patro, de Napoleono, — diris Vasilij Ivánoviĉ kaj ludis ason.

— La metodo, kiu alkondukis lin ĝis la insulo de la Sankta Heleno, — respondis la pastro kaj kovris lian ason per atuto.

— Enjugeĉka, ĉu vi ne deziras riban akvon? — demandis Arina Vlasievna.

Bazarov nur levis la ŝultrojn.

— Ne! — diris li en la sekvinta tago al Arkadio, — mi forveturos de ĉi tie morgaŭ. Mi enuas ĉi tie; mi volas labori, kaj mi povas fari nenion. Mi revenos al vi, mi lasis tie ĉiujn miajn preparaĵojn. Ĉe vi oni povas almenaŭ esti sola, kiam oni deziras. Ĉi tie mia patro ripetas: «Mia kabineto estas al via dispono, neniu malhelpos vin», kaj li ne foriras de mi eĉ unu paŝon. Kaj mi sentus riproĉojn de la konscienco, se mi fermus mian pordon antaŭ lia nazo. Ankaŭ la patrino … Mi aŭdas, kiel ŝi sopiras post la muro, kaj kiam mi eliras al ŝi, mi ne scias, kion al ŝi diri.

— Ŝi forte ĉagreniĝos, — respondis Arkadio, — ankaŭ via patro.

— Mi ankoraŭ revenos al ili.

— Kiam?

— Veturante Peterburgon.

— Precipe mi bedaŭras vian patrinon.

— Kial? Ĉar ŝi regalis vin per belaj beroj?

Arkadio mallevis la okulojn.

— Vi ne konas vian patrinon, Eŭgeno. Ŝi estas ne sole bonega virino, sed tre inteligenta, vere. Hodiaŭ matene ŝi parolis kun mi duonon da horo, tiel brave, tiel interese.

— Kredeble ŝia elokventeco koncernis min?

— Ne sole pri vi ni parolis.

— Eble vi estas prava; de la flanko vi vidas pli bone. Se virino povas subteni duonhoran interparolon, tio estas jam bona signo. Tamen mi forveturos.

— Kiel vi komunikos al ili la novaĵon? Ne facila estos la afero. Ili ĉiam diskutas pri tio, kion ni faros post du semajnoj.

— Ne facila estas la afero. La diablo instigis min hodiaŭ inciti mian patron: antaŭ kelke da tagoj li ordonis vipi kamparanon — kaj li tre bone faris; jes, jes, ne rigardu min kun tia teruro, ĉar la kamparano estas plej granda ŝtelisto kaj drinkulo; sed mia patro tute ne supozis, ke mi scias pri la afero. Li forte konfuziĝis, kaj nun mi estos devigita ĉagreni lin … Ne grave. Baldaŭ cikatriĝos la vundo!

Bazarov diris: «ne grave!» sed pasis tuta tago, antaŭ ol li decidiĝis sciigi al Vasilij Ivánoviĉ sian intencon. Fine, jam adiaŭante lin en la kabineto, li diris kun devigita oscedo:

— Jes … mi preskaŭ forgesis diri al vi … Ordonu sendi niajn ĉevalojn al Fedot por jungoŝanĝo.

Vasilij Ivánoviĉ ekmiris.

— Ĉu sinjoro Kirsanov forveturos, de ni?

— Jes; kaj mi forveturos kun li.

Vasilij Ivánoviĉ rigidiĝis.

— Vi forveturos?

— Jes … mi devas. Ordonu, mi petas vin, sendi la ĉevalojn.

— Bone … — balbutis la maljunulo, — la ĉevalojn … bone … sed … sed … Ĉu tio estas ebla?

— Mi devas forveturi al Arkadio por kelke da tagoj. Poste mi revenos tien ĉi.

— Jes! Por kelke da tagoj … Bone. — Vasilij Ivánoviĉ eltiris sian naztukon kaj viŝante la nazon sin klinis preskaŭ ĝis la tero. — Bone … ĉio estos farita. Sed mi pensis, ke vi de ni … pri longe. Tri tagojn … Tio, tio estas post tri jaroj iom malmulte; iom malmulte, Eŭgeno!

— Mi ja diras al vi, ke mi baldaŭ revenos. Mi nepre devas …

— Nepre … Do kion fari? Antaŭ ĉio oni devas plenumi la devon. Bone, mi sendos la ĉevalojn. Certe, mi kaj Arina ne supozis … Ŝi ĵus petis florojn de najbarino por ornami vian ĉambron. (Vasilij Ivánoviĉ diris neniun vorton pri tio, ke ĉiumatene, ĉe la matenruĝo, nudpieda en pantofloj, li interkonsiliĝis kun Timofeiĉ kaj elprenante per tremantaj fingroj el sia monujo unu disŝiritan bankan bileton post alia, komisiis al li diversajn aĉetojn, precipe de manĝaĵoj kaj de ruĝa vino, kiu, kiel li rimarkis, tre plaĉis al la junaj homoj.) La ĉefa afero estas la libereco; tio estas mia principo … oni ne devas ĝeni … ne…

Subite li eksilentis kaj iris al la pordo.

— Ni baldaŭ revidos unu la alian, patro, vere.

Sed Vasilij Ivánoviĉ, ne turnante sin, nur svingis la manon kaj eliris. Reveninte en la dormoĉambron, li trovis sian edzinon en la lito kaj komencis preĝi mallaŭte, por ne veki ŝin. Tamen ŝi vekiĝis.

— Tio estas vi, Vasilij Ivánoviĉ? — demandis ŝi.

— Mi, mia kara!

— Vi venas de Enjuŝa? Mi timas, ke li nekomforte dormas sur la sofo. Mi ordonis al Anfisuŝka meti al li vian militiran matracon kaj novajn kusenojn; mi donus al li mian plummatracon, sed kiel mi memoras, li ne amas dormi sur mola litaĵo.

— Ne grave, ne ĉagreniĝu, li estas kontenta. Dio, kompatu nin, pekulojn, — daŭrigis li duonvoĉe sian preĝon. Pro kompato al la maljunulino li ne volis diri al ŝi antaŭ la nokto, kia ĉagreno minacas ŝin.