Самоучитель татарского на каждый день

кара — кап-кара (черный-пречерный)

зəңгəр — зəп-зəңгəр (голубой-голубой)

кҮк — кҮм-кҮк (синий-синий).

Запомним несколько народных примет:

КӨн бик кыздырса, яңгыр булыр. (Если очень жарко, будет дождь).

Марттагы кар — бакча Җимешенə бик ярар. (Снег в марте — к большому урожаю).

Может быть, вы запомните эти загадки:

1. Кар тҮгел — ак, Боз тҮгел — каты, Тоз тҮгел — эри. /Шикəр/.

(не снег — белый, не лед — твердый, не соль — тает) /сахар/.

2. Ялгыз гына ашалмый, Аннан башка аш бармый. /Тоз/.

(отдельно его не едят, без него еда не идет) /соль/.

3. Җəй дə егет, кыш та егет, Картайганы юк, гел егет. /Чыршы/.

(и летом джигит, и зимой джигит, не стареет, всегда джигит) /ель/.

4. Ут тҮгел, Үзе яндыра. /Кычыткан/.

(не огонь — сама обжигает) /крапива/.

А теперь поговорим, употребляя частицы. Найдите их.

1. — Бу каз кыйбатмы?

— Ике йӨз сум гына!

2. — Сиңа машина кирəкме?

— Хəзер Үк кирəк тҮгел. Кич белəн кирəк булачак.

3. — Сез дачага бармадыгызмыни?

— Юк шул, бҮген бармадык. Иртəгə иртəн Үк китəрбез дип уйлыйм.

4. — əллə сез юбилейга кайтмадыгыз?

— Нинди юбилей?

— Безнең мəктəпнең юбилее булды бит!

— Шулаймыни? ə мин белмəдем бит. Ник миңа əйтмəдең?

— Син белəсеңдер дип уйладык.

5. — Камил, иртəгə конференция була микəн?

— Була.

— Кайчан?

— Иртəн сəгать 10 да башлана. Синең докладың бар бит. Белмисеңмени?

— Белəм, лəкин онытканмын. Рəхмəт сиңа.

— Берни тҮгел.

6. — Айдар, мин сине Һич аңламыйм?

— Ничек инде, аңламыйсың?

— Аңламыйм шул. Театрга барабыз, дидем.

— əминə, гафу ит, мин онытканмын. Хəзер Үк кайтып Җитəм. КӨт мине, яме!

— Ярар, кӨтəм.

7. — Рəшит, кил əле, бер китап кҮрсəтəм.

— Нинди китап?

— Менə. Бу китап — «Татар тарихы». Аны Равил Фəхретдинов язган.

— ə-ə-ə, мин ул галимне бик яхшы белəм. Ул — археолог бит. Телевизордан да кҮп кҮргəнем бар. Хəтерлисеңме, без бер юбилей кичəсендə аны кҮргəн идек. Ул əле гармунда бик матур уйный, бик матур Җырлый. Бик акыллы да икəн. Нинди кызыклы китап язган!

8. — Кызлар, исəнмесез!

— Ай, кая югалдың син, Айназ?

— БҮген генə кайттым.

— Кая бардың соң син?

— Мин ТӨркиягə бардым бит!

— Шулаймыни?

— əйе. Без əни, əти белəн ял иттек.

— Рəхəт булдымы соң?

— Бик рəхəт булды. Килгəч Үк, диңгез буена бардык. Диңгез бик чиста, бик матур. Рəхəт тə булды соң!

9. — Алмаз, сез Алсу белəн бергə килегез инде, яме!

— Кайчан?

— Иртəгə кич белəн.

— Нəрсə була?

— Минем туган кӨнем бит! Оныттыңмыни?

— Гафу ит, əминə, онытканмын.

— Без сезне сəгать алтыга хəтле Үк кӨтəбез. Килегез инде, яме!

— Рəхмəт. Без алтынчы яртыга кадəр Үк килербез. Сезгə ярдəм итəргə кирəкме?

— Юк, рəхмəт, без сезне кӨтəбез инде.

10. — Кызым, син МəскəҮгə килеп Җиткəч тə телеграмма бир. Телефоннан шалтырат, яме.

— əни, борчылма инде. Мин, килгəч Үк, телефоннан шалтыратырмын.

— Кызым, сак бул инде, тəртипле бул инде, ярыймы?