Ир-егетнең эчендə иярле-йӨгəнле ат ятыр
. (букв.:Уңган хатын кар Өстендə казан кайната
. (букв.:Бəла агач башыннан йӨрми, кеше башыннан йӨри
. (букв.:Бəла аяк астында йӨри
(букв.:С послеложными словами очень много загадок. Разгадка дана по-татарски. Найдите ее в словарях.
1. Ястык Өстендə ярты кашык
(2. Мич тулы пəрəмəч, уртасында бер калач
(3. Елга аркылы кҮпер салдым
(4. Җир астында алтын казык
(5. Су Өстендə сары май
(6. Бер чынаяк эчендə Ике тӨрле сӨт тора
(7. Өй тҮбəсендə озын агай
(8. Җиз сарайның эчендə Җизнəм аты кешнидер
(Запомним еще несколько примет, в которых вы легко найдете послеложные слова:
1. Кояш чыккач та болыт астына керсə, яңгыр булыр
[къойаш чыкъкъач та болот астына керсə йаң„ыр булыр]. (2. Март башында тамчы тамса, Җəй яхшы килə
. (3. Балыклар су Өстендə уйнасалар, яңгыр була
. (Чтобы еще больше запомнились послеложные слова, приводим отрывки татарских народных песен:
1. Сарман буйларында яшел алан, Печəннəре Җитəр бер заман…
(«Сарман») (2. Сандугачны кҮрсəң иде Тезелеп очкан чакта. Эх, бер кҮреп сӨйлəшергə Эчлəрем пошкан чакта.
(3. Сандугачым кунып сайрый Алсу гӨл Өслəренə…
(4. Сандугачлар басып сайрый Су Өстендə ак ташка…
(5. Сандугач бала очырта Агыйдел буйларында. Гомеремнең буйларына Булырсың уйларымда
. (6. Сандугач сайрап су эчə Кызыл гӨл арасыннан. Иртəн торып хатлар кӨтəм Син дустым тарафыннан
. (Урок 36
Частицы. Диалоги.
(Утыз алтынчы дəрес
)—
Сегодня наш урок посвящается частицам, занимающим большое место в татарской разговорной речи. Певучесть, плавность, благозвучие татарской речи обеспечиваются и частицами, которые могут употребляться как впереди самостоятельных слов, так и после них.
1) Некоторые частицы мы уже знаем. Ведь давно уже мы задаем вопросы при помощи вопросительной частицы
Акчаң бармы?
Бу китап минекеме?
Син əйттеңме?
Син белəсеңме?
Кыяр яшелме?