Ἀλλ’ οὕτως ὁ τῶ Πέτρω σύμπλους ὅμιλος τῆ γῆ προσπελά σαντες, πρὸς τὴν ὑπώρειαν ἀποβιβάζουσιν οὐκ ἀδακρυτὶ τὸν γεννάδαν· ὃς καὶ ἀνέλαβεν ἤδη καταπεπτωκότας ὑπ’ ἀνοίας [199]
αὐτούς, προειπών αὐτοῖς τὸν τε πλοῦν ἀκίνδυνον καὶ τὴν πρόθεσιν ἀνύσιμον ἕξειν. Οἱ μὲν οὐν ἐστέλλοντο μετ’ ἀγαθῶν τῶν ἐλπίδων· ὁ δὲ βία μὲν, ἐπέβαινε δὲ ὅμως τῶν ἀβάτων, καὶ ἀνέβη τὸ ὄρος καὶ εἰσέδυ τά ἄδυτα, θεῶ μόνῳ τά καθ’ ἑαυτόν ἐπιτρέψας, ῷ καὶ μόνῳ προεθυμήθη τε καὶ ὑπέστη ζήσειν, ὃ καὶ εἰς τέλος [200] ἀγαγεῖν ἔσπευδεν, οὐ μόνον ἀπόσιτος ὢν σχεδόν τῶν ὅσα πέφυκεν ἀνθρώπων συνέχειν φύσιν καὶ βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους ἠλαττωμένος τουτί τὸ μέρος, ἀλλὰ καὶ ψύχει καὶ καύσωνι καὶ παγετοῖς καὶ χιόσι καὶ ὄμβροις, γυμνός τε καὶ ὕπαιθρος, ὢ τῆς καρτερίας, ταλαιπωρούμενος (ἀνήρ γὰρ ἐκεῖνος εἴπερ τις νοῦν ἔχων καὶ συνεὶς τὴν τοῦ γηῖνου τοῦδε συγκρίματος φύσιν, ὡς καὶ αὐτόν βρίθει τὸν νοῦν καὶ πρὸς γῆν κατασπῶσα τὸ πολίτευμα ἔχειν ἐν οὐρανοῖς οὐκ έᾶ), διά πάντων καὶ τῶν ἐνόντων βότανῶν πάνυ μετρίων μεταλαμβάνων, δεινῶς συνέτηξε τὸ σαρκίον καὶ τῶ νῷ τόνον ἀξιόλογον ἐνειργάσατο [201] καὶ θεῖον ἀτεχνῶς ὄχημα τὴν καρδίαν καὶ οὐρανόν [202] ἄλλον καὶ τοῦ οὐρανοῦ φίλτερον ἐνδιαίτημα τῷ θεῷ τῆ καθ’ ἡσυχίαν ἀκριβεῖ σχολῆ συνέστησε· τοῦτο δὲ ἐστιν, ὡς συνελόντα φάναι, τοῦ νοῦ πρὸς ἐαυτόν ἐπιστροφή καὶ σύννευσις, μᾶλλον δὲ πασῶν τῶν τῆς ψυχῆς δυνάμεων, εἰ καὶ θαυμαστόν εἰπεῖν, πρὸς τὸν νοῦν ἐπιστροφή καὶ ἡ κατ’ αὐτόν τε καὶ [203] θεόν ἐνέργεια.Итак, корабль пристал к земле, и спутники Петра по плаванью высадили благородного [мужа] у подножия горы, заливаясь слезами. Он же принялся утешать их, по неразумию своему пришедших в совершенное уныние, и предсказал им безопасное плавание и успешное достижение [цели]. И они отправились [дальше] с добрыми надеждами, а он с трудом стал подниматься туда, где [до него] никто не ступал, и взошел на гору, и проник в места, путь в которые обычному человеку закрыт. [204]
Всего себя вверив Богу, к Которому одному устремился и ради Которого обещал жить, — это он исполнял усердно, — [он] не только не вкушал почти ничего из того, что питает и поддерживает человеческую природу, и в такой доле «мало чем уступал ангелам», [205] но нагой и под открытым небом много страдал от холода и от жары, от стужи, снега и дождя — о [невероятное] терпение! [206] Ведь муж этот, будучи разумным, [207] понимал, как [в человеке естество] соединяется с перстным: [208] что это соединение отягощает ум и, увлекая его к земле, не позволяет достичь жительства на Небесах. Именно так, перенося всяческие лишения и питаясь [лишь] растущими там травами, [да и то] весьма малым количеством, он в высшей степени изнурил плоть и достиг достохвального сосредоточения ума. [209] Сердце свое, благодаря тщательному упражнению в исихии, он соделал совершенной божественной колесницей, [210] новым небом и обителью Бога более приятной, чем само небо. А это означало, говоря кратко, что ум его возвратился к самому себе [211] и стал единодушен с самим собой, [212] и даже, как ни удивительно это звучит, все силы души возвратились [213] к уму и действовали согласно и ему, и Богу.§ 18
Τὰ δὲ ἐντεῦθεν πρὸς ἀκρίβειαν ἐξειπεῖν, ἀδύνατον. Ὅταν γὰρ ό νοῦς αἰσθητοῦ παντός ἀπαναστῆ καὶ τοῦ κατακλυσμοῦ τῆς περὶ ταῦτα τύρβης ἀνακύψη καὶ κατόπτευση τὸν ἐντός ἄνθρωπον, τέως μὲν ἐνιδών τὸ προσγενόμενον εἰδεχθές προσωπεῖον ἐκ τῆς κάτω περιπλανήσεως, τοῦτο διά πένθους ἀπονίψασθαι σπεύδει· κἀπειδάν περιέλη τὸ δυσειδὲς τοῦτο κάλυμμα, τότε δή, τότε μὴ ποικίλαις σχέσεσι τῆς ψυχῆς ἀγεννῶς διασπωμένης, μόγις εἰρήνην ἄγει καὶ τῆς ὄντως ἡσυχίας ἅπτεται καὶ καθ’ ἑαυτόν μένει νοῶν αὐτός ἑαυτόν [214]
μᾶλλον δὲ δι’ ἑαυτοῦ, καθ’ ὅσον ἐγχωρεῖ, τὸν θεόν, δι’ ὅν έστιν· ὅτε καὶ τὴν ἰδίαν ὑπερβάλλει φύσιν καὶ θεοῦται τῆ μετουσία, προκόπτων ἐπὶ τὸ κρεῖττον ἀεί, μόνον εἰ φράττοιτο [215] πανταχόθεν εὐφυῶς καὶ μηδαμόθεν ἴσχοι [216] πάροδον ἡντιναοῦν ὁ τῆς κακίας ἀρχῆθεν εἰσηγητής, ἵνα μὴ παρεισδύς καὶ σεσαρωμένον εὑρών μετὰ τῶν ὀπαδῶν τῆ ψυχῆ παραμείνη καὶ τῆς οἰκείας πονηρᾶς φάλαγγος στρατόπεδον, φεῦ, αὐτήν ἀπεργάσηται, καὶ «γένηται τά ἔσχατα τοῦ ἀνθρώπου ἐκείνου χείρονα τῶν πρώτων», κατά τὴν εὐαγγελικήν ἐκείνην φωνήν.