Тарэадоры з Васюкоўкі

Я адвярнуўся. Не магу я глядзець чалавеку ў вочы, калі той маніць. А Кукуруза зараз хлусіў адчайна. Нічога ён не ведаў, ніякага «Лебядзінага возера». Бо слых у яго вельмі-вельмі дрэнны. Спяваць ён мог толькі са мною. Падцягваць. Я злаваў на Вальку, якая прымусіла майго сябра так ілгаць. І наогул, навошта яна прыехала да нас?

І раптам, нібыта падслухаўшы мае думкі, Валька рэзкім рухам выключыла прыёмнік і сказала:

— Вы на мяне сярдуеце, хлопцы, так? Што я прычапілася, так?.. Дык я зараз пайду. Вы не сярдуйце. Проста мне хацелася пазнаёміцца з вамі.

І так проста яна гэта сказала, што мне зрабілася ніякавата. І ні я, ні Кукуруза не знайшлі, што адказаць.

Валька паднялася, усунула Кукурузе ў рукі прыёмнік і пабегла да вогнішча.

— Дзівачка нейкая. Праўда? — паціснуўшы плячамі, ніякавата прамовіў Кукуруза.

— Яна харошы хлопец, — неспадзявана пачырванеўшы, сказаў Ігар. — У нас з ёй усе сябруюць. А чаго ты не ўключаеш прыёмнік? Ты ўключай, не саромейся. Я нядаўна памяняў батарэйку.

Я ўважліва глянуў на яго і зразумеў, што ён наўмысна мяняе тэму гаворкі, што болей пра Вальку гаварыць не варта. Я яго добра разумеў. Мне таксама было б непрыемна, калі б нехта пачаў гаварыць пра Грабянючку.

Не знаю, колькі мы прасядзелі на беразе, каля пянька, але неўзабаве ад вогнішча даляцеў голас важатага:

— Ігар, хлопцы, ідзіце хутчэй! Юшка гатова!

— Пайшлі, — сказаў Ігар.

Як раніцаю выпіў я шклянку малака, дык больш і крошкі ў роце не было — быў я цяпер галодны, як арыштант. І гэтая прапанова мне, вядома, вельмі спадабалася. Думаю, што Кукуруза хацеў есці не менш за мяне, таму што пасля ўсіх начных перапалохаў зусім не снедаў.

Але неспадзявана ён сказаў Ігару:

— Ты ідзі, а мы тут пасядзім. Мы якраз перад вашым прыездам добра паснедалі.

Я залыпаў вачамі і разявіў рот, але прамаўчаў.

— Ды не выдумляйце, хлопцы, хадзем! Такой юшкі вы зроду не елі, — угаворваў Ігар.

Кукуруза ўпарта адмаўляўся. Нарэшце Ігар махнуў рукою:

— Ды ну вас! Пачакайце, я зараз важатаму скажу! — і пабег да вогнішча.

Але праз хвіліну замест важатага прыбегла цыбатая Валька. І адразу накінулася на нас:

— Гэта што такое? Ану, марш есці юшку! Калі б вы мяне запрашалі, я хіба адмовілася б? Я б адмовілася, калі б вы мяне запрашалі?! Ану, хутчэй!

І, на маю радасць, Кукуруза, які так упарціўся перад Ігарам, раптам адразу зніякавеў і пакорліва паплёўся за дзяўчынай. І мне зноў чамусьці ўспомнілася Грабянючка...

Не ведаю, ці гэта, можа, я проста быў вельмі галодны, ці сапраўды юшка была смачная, але я такой зроду не еў. А я ж разбіраўся ў юшцы. У нашым сяле ўсе ўмелі яе варыць, ды і сам я колькі разоў варыў. Але гэтая проста аж дых забівала — такая смачная. Усе прыцмоквалі і хвалілі Сашку-«штурмана». А ён сядзеў каля сагана з чарпаком у руках і, насуплены, як заўсёды, уважліва сачыў, каму даць дабаўкі.

Цяпер я добра зразумеў, чаму ўсе так узрадаваліся, калі гатаваць абед выпала Сашку. Ён быў для ўсіх прызнаным кухарам.

Неўзабаве ўсе панаядаліся і палеглі на траве вакол вогнішча — адпачыць. Нехта замармытаў мелодыю, хтосьці падцягнуў, і песня вырасла, памацнела і паляцела над плёсам, ажно папрыгіналіся чараты...

Як было прыемна вось так ляжаць на траве тварам уверх, пазіраючы ў блакітнае бяздоннае неба, і хорам спяваць песню! Здавалася, уся зямля, увесь свет чуе яе.

Важаты ціхенька падняўся, пайшоў да чоўнаў і вярнуўся з акардэонам. Песня загучала яшчэ мацней і яшчэ больш зладжана.

Калі закончылі «Раве ды стогне Днепр шырокі», важаты сказаў:

— А цяпер нашу, піянерскую, — «Вейце агнямі». Пачынай, Саша.

— Толькі так, — адгукнуўся Сашка, пракашляўся і, пачакаўшы, калі акардэон закончыць уступ, заспяваў. Я ніколі б не падумаў, што ў яго такі чысты, звонкі і высокі голас. Вось табе і дзікаваты «штурман» Сашка: «Толькі так». Мала таго, што выдатны кухар, дык яшчэ і спявак!

Нават калі ўсе падхапілі песню, і тады быў чутны яго голас, які чайкай узлятаў над хваляй іншых галасоў у хоры.

Спявалі мы гадзіны паўтары, а то і болей. Якія толькі песні мы не спявалі! І народныя, і рэвалюцыйныя, і старыя камсамольскія, і сучасныя, і песні з кінафільмаў...

Потым Ігар сказаў:

— А цяпер, можа, няхай Валька патанцуе...

«Зараз будзе нос дзерці, а яе ўгаворваць», — падумаў я.

Але яна адразу ж згадзілася.

— Калі ласка, магу станцаваць.

Тут я заўважыў, што Кукуруза чамусьці пачырванеў і неспакойна завалтузіўся на месцы. Дарэчы, я яшчэ і раней, калі спявалі, заўважыў, што мой сябрук Кукуруза ўвесь час паглядваў на Вальку, а калі яна выпадкова падымала на яго вочы і іхнія позіркі сустракаліся, ён адразу ўтаропліваўся ў зямлю.

— Украінскі танец казачок! — аб'явіў важаты і заіграў на акардэоне.

Валька пачала танцаваць. І адбылася дзіўная змена. Нязграбная цыбатая Валька ўмомант ператварылася ў лёгкую птушку, кожны рух якой зліваўся з музыкай.

І цыбатыя ногі яе, вось гэтыя цыбатыя ногі, на якіх, здавалася, нельга нават устаяць (вось-вось упадзеш), гэтыя ногі, ледзь дакранаючыся да зямлі, нібыта ўвесь час былі ў паветры, у палёце — стройныя, моцныя і пругкія.