Тлумачальны слоўнік па інфарматыцы

Раздым пашырэння (expansion slot) — гнёзды (злучальнік), да якіх падведзены сігналы працэсара і якія могуць быць выкарыстаны для падключэння дадатковых платаў да кампутара. Вонкавыя раздымы (разъемы) пашырэння дазваляюць падключыць дадатковую памяць альбо забяспечыць дадатковыя магчымасці без неабходнасці ўбудоўваць усё гэта ў сам кампутар. Свабодныя раздымы пашырэння павінны быць закрыты. Для кампутараў тыпу ІВМ прадугледжаны наступныя платы пашырэння — 8- 16- і 32-разрадныя.

Размéтка старóнкі (page layout) — працэс размяшчэння тэксту і графікі на старонках дакумента.

Размéтка дыскеты (floppy disk formatting) — першасная падрыхтоўка дыскеты да работы, якая ўключае разбіўку дарожак на сектары, запаўненне інфармацыйных палёў пэўным кодам, запіс на нулявую дарожку праграмы пачаткóвай загрузкі і г.д.

Размеркавáнае кіравáнне (distributed logic) — сістэма, у якой кіраванне здзяйсняецца не адным, а некалькімі мікрапрацэсарамі.

Размеркавáная апрацóўка (distributed processing) — сістэма абмену і апрацоўкі інфармацыі на некалькіх працэсарах (кампутарах), звязаных агульнай сеткай перадачы звестак.

Размеркавáная бáза звéстак (distributed database) — сукупнасць базаў звестак, фізічна размеркаваная па ўзаемазвязаных рэсурсах вылічальнай сістэмы (некалькіх дысках) і даступная для сумеснага выкарыстання ў розных дадатках.

Размеркавáная сéтка (distributed network) — сетка, у якой апрацоўка, захоўванне і іншыя функцыі выконваюцца рознымі кампутарамі, а не адным асноўным кампутарам.

Размеркавáнне (allocation) — працэс прымацавання рэсурсаў (памяць, дыскавая прастора, друкарка і інш.) да асобнага задання альбо карыстальніка. Мэта размеркавання — стварыць умовы, каб у кампутарнай сістэме без перашкодаў маглі працаваць некалькі карыстальнікаў.

Размеркавáнне дынамічнае (dynamic allocation) — размеркаванне, якое выконваецца ў ходзе работы, але не да яе пачатку.

Размеркавáнне пáмяці (memory management) — назначэнне абсягаў памяці вызначаным звесткам. Кіруе выкарыстаннем памяці і прадухіляе канфлікты, калі адначасова працуюць дзве і больш праграм; спецыяльная праграма аперацыйнай сістэмы.

Размеркавáнне рэсýрсаў дынамічнае (dynamic resourse allocation) — вылучэнне рэсурсаў праграме ў ходзе яе выканання.

Размеркавáнне статычнае (static allocation) — вылучэнне рэсурсаў праграме да пачатку яе выканання.

Размяркóўваць (distribute) — размяркоўваць што-небудзь па некалькіх пунктах альбо сродках абслугоўвання.

Размяшчэнне (allocation) — размяшчэнне звестак у памяці ў адпаведнасці з іх апісаннем; (layout) — арганізацыя тэксту і графікі на друкавальнай старонцы.

Размяшчэнне, кампанóўка, фармáт (layout) — комплекс параметраў старонкі пры апрацоўцы тэкстаў у выдавецкіх сістэмах — памеры палёў, размяшчэнне тэксту, графікі, загалоўка, арыентацыя старонкі.

Разрáд знáкавы (sign position) — разрад у выяве двайковых звестак у памяці кампутара, які змяшчае код знаку ліку.

Разрáд інфармацыйны (data position) — разрад звестак, які змяшчае пэўную інфармацыю.

Разрáд малóдшы (least significant digit) — разрад ліку ці слова, які захоўвае малодшую лічбу.

Разрáд перапаўнéння (overflow bit) — разрад у рэгістры, які ўстанаўліваецца ў адзінку, калі ў выніку матэматычных аперацый адбываецца перапаўненне — гэта значыць, што выніковы лік вельмі вялікі, каб быць запісаным у рэгістры. Пры дапамозе гэтага разрада праграма гарантуе дакладнасць змесціва рэгістра.

Разрáд прáва дóступу (access rights bit) — пры рабоце ў шматзадачным рэжыме: сігнал, які можа быць выкарыстаны для дазволу доступу да часткі машыннай памяці.

Разрáд самакантрóлю (self-checking digit) — разрад, які дабаўляецца да ліку пры яго кадаванні; прызначаны для праверкі дакладнасці кадавання.

Разрáд старэйшы (most significant digit) — разрад ліку ці слова, які захоўвае старэйшую лічбу.

Разрáднасць рэгістра (register length) — даўжыня рэгістра, максімальная колькасць бітаў, якія можа захоўваць рэгістр, звычайна 8, 16 альбо 32.

Разрэджаная індэксáцыя (sparse index) — звычайна масіў (база звестак) лічыцца разрэджаным, калі каля адной траціны яго элементаў ідэнтычныя. Пры гэтым у індэкснай сістэме індэксаваны толькі некаторыя запісы, а іншыя даступны пры дапамозе прымянення паказальнікаў, якія знаходзяцца ў індэксаваных запісах.

Ранг (rank) — узровень іерархіі ў іерархічных структурах.

Рангавáнне (ranking) — упарадкаванне, размяшчэнне звестак у вызначаным парадку.

Рандамізацыя (randomization) — метад пераўтварэння ключа запісу ў адрас яго размяшчэння ў вонкавай памяці, які заснаваны на выкарыстанні генератара псеўдавыпадковых лікаў.