Тлумачальны слоўнік па інфарматыцы

Шлюз (gateway) — прылада для злучэння рознатыпóвых сетак, якія працуюць па розных пратаколах сувязі ў мэтах забеспячэння перадачы інфармацыі з адной сеткі ў другую. Шлюз не толькі здзяйсняе перадачу, але і пераўтварае звесткі ў фармат, сумяшчальны з пратаколамі сеткі назначэння. Шлюз — гэта комплекс тэхнічных і праграмных сродкаў для інфармацыйнага ўзаемадзеяння сетак з праграмна-несумяшчальнымі кампутарамі.

Шлях дóступу (access path) — маршрут пошуку патрэбнага файла аперацыйнай сістэмай. Поўны шлях доступу пачынаецца з абазначэння дыскавода, за якім ідзе ланцужок імёнаў каталогаў (папак) і падкаталогаў і завяршаецца імем файла.

Шматпрацэсарная сістэма (multiprocessor system) — вылічальная сістэма, якая мае два альбо больш узаемазвязаных працэсары, якія выкарыстоўваюць агульную памяць і абслугоўваюцца адзінай шматпрацэсарнай аперацыйнай сістэмай. Каманды па шыне могуць быць успрыняты больш чым адным мікрапрацэсарам.

Шрыфт (font альбо fount) — набор сімвалаў аднаго стылю (напрыклад Times New Roman), абрысу (курсіў), таўшчыні (напрыклад тлусты) і памеру. Шрыфт — гэта мноства ўсіх сімвалаў вызначанага памеру, стылю і таўшчыні, якія маюць гэты дызайн.

Штрыхавы код (bar code) — спецыяльны код ідэнтыфікацыі лічбаў ў выглядзе групы вертыкальных ліній рознай шырыні, які наносіцца на тавары альбо іх упакоўцы. Ужываецца для ўказання кошту і віду тавару ў крамах і супермаркетах.

Штýчны інтэлéкт (artificial intelligence, AI) — навуковая праблема стварэння сістэмы, якая павінна замяніць інтэлект чалавека альбо дапамагаць яму развязваць некаторыя прафесійныя задачы. Уласцівасці сістэмы штучнага інтэлекту: наяўнасць унутранай мадэлі прадметнай вобласці; магчымасць папаўнення ведаў у базе ведаў сістэмы; магчымасць навучання сістэмы; здольнасць да высноваў, рашэнняў — гэта значыць “думанню”.

Штэпсельны раздым (plug) — раз’ём, які мае шпені і можа быць устаўлены ў гнездавы разьём.

Шум (noise) — у шырокім сэнсе: любое ўмяшальніцтва ў нармальную работу прылады.

Шчыльнасць зáпісу (bit density) — аб‘ём інфармацыі на адной адзінцы даўжыні альбо плошчы носьбіта звестак, альбо на адзінку часу ў лініі перадачы звестак.

Шчыльнасць сімвалаў (character density) — гл. шчыльнасць запісу.

Шчыльнасць упакóўкі (packing density) — колькасць запамінальных элементаў на адзінку даўжыні альбо плошчы памяці.

Шчыльны індэкс (dense index) — індэкс доступу, у якім, як у табліцы, захоўваюцца звесткі аб месцазнаходжанні порцыі звестак для кожнага дапушчальнага значэння ключа пошуку.

Шына (bus альбо highway) — сістэмная магістраль перадачы звестак, якія здзяйсняюць узаемадзеянне з мікрапрацэсарам і аператыўнай памяццю. Шына — група ліній перадачы звестак у кампутары, якія аб’яднаны агульнай функцыянальнай прыкметай, напрыклад шына звестак, шына адрасоў, шына кіравання, шына электрасілкавання.

Шына звéстак (data bus) — частка сістэмнай шыны ў персанальным кампутары для перадачы аперандаў і вынікаў выканання аперацый мікрапрацэсару і ад мікрапрацэсара. У адрозненне ад шыны адраса, шына звестак з’яўляецца двунакіраванай.

Шына áдраса (address bus) — частка шыны, якая вылучана для перадачы адраса памяці ці порта ўводу-вываду.

Шына ўвóда-вываду (input-output bus) — унутраняя прылада кампутара для перадачы інфармацыі паміж мікрапрацэсарам і рознымі прыладамі ўводу і вываду.

Шынная сéтка (bus network) — тапалогія (канфігурацыя) лакальнай сеткі, у якой усе кампутары падключаны да асноўнай лініі сувязі (шыны). Кожны кампутар сочыць за работай лініі. Паведамленні рэгіструюцца ўсімі кампутарамі, але прымаюцца толькі тым (альбо тымі) з іх, каму яны адрасаваны. Няспраўны кампутар не парушае агульны рытм работы.

Шырокамаштáбная, рэгіянáльная вылічáльная сéтка (wide area network, WAN) — камунікацыйная сетка, якая злучае геаграфічныя рэгіёны.

Шырокавяшчáльная сéтка (broadcast network) — сетка, у якой адзін карыстальнік можа перадаць пакет звестак, а другі карыстальнік можа гэтую інфармацыю атрымаць і ўжываць. Кожны пакет мае код адрасу і недаступны для пабочных карыстальнікаў.

Шырокавяшчáнне (broadcast) — перадача інфармацыі больш чым па адным адрасе. Паведамленне, якое рассылаецца па ўсіх станцыях сістэмы сувязі і сетках.

Шырыня паласы прапускáння (bandwidth) — у сістэмах сувязі: рознасць паміж верхняй і ніжняй частотнымі межамі дадзенага дыяпазону.

Шырыня радкá (line width) — працягласць радка ад левага да правага поля паперы альбо зкрана.

Шыфравáнне, кадавáнне (encryption) — пераўтварэнне інфармацыі (тэксту і іншых звестак) у коды, каб забяспечыць немагчымасць яе прачытання пабочнымі асобамі. Конфідэнцыяльная інфармацыя, якая перадаецца па тэлефоннай лініі, павінна быць зашыфравана.

Э