Турэмны дзёньнік

Едзем назад, у „амерыканку”. Бачу, каштаны выплылі, а вішня адцьвіла... Раптам абганяе нас таксі. У салоне, відаць, сям’я: бацька, маці і дачка гадоў чатырох-пяці: глядзіць у тыльнае шкло, проста на мяне глядзіць. Павольна прыпадымаю закайданеныя рукі, каб можна было ўбачыць з вуліцы. Няхай глядзіць малая, няхай запамінае. Можа праз гады ўспомніць, у кожнага ж ёсьць свой самы першы дзіцячы ўспамін, першы зафіксаваны эпізод пачатку жыцьцёвай дарогі. Божа, як балюча, як неміласэрна паказваць мне, зьняволенаму, гэтага вольнага анёла. Ці ўсьведамляе, ці разумее бацька гэтай дзяучынкі, што Бог паслаў яму жывую радасьць, а мне - толькі мару, мару пра дачку.

17 траўня

Да абеду прайшоу судова-медыцынскую камісію. Правяралі мой псіхічны стан два мужычкі і смуглявая жанчына ў веку за 60, здаецца, жыдоўка. Пытаньні задаюць: калі былі б вы мастаком, то якім чынам адлюстравалі б на вашай карціне беднасьць, страх, шчасьце, радасьць? I каб yciм было зразумела, што гэта менавіта радасьць, шчасьце, страх, беднасьць?

Потым маладзейшы махаў перад носам аутаручкай, загадваў прыўставаць на пальцы й пяткі.

Ідучы з камісіі, стрэльнуў у кантралёра цыгарэтку.

Соты загінаецца, ляжыць вось, рот раскрыты. А на волі якое цудоўнае надвор’е! Учора балела галава, нудзіла. Потым кашаль, потым выпіў карвалолу i заснуў. Калі суд, калі?

Сёньня бралі кроў на СНІД. Чорная нейкая наша кровачка. Душна. Беларускае радыё запраўляе да ачмурэньня, а прадольны не выключае, падла, кажа, слухайце, што баця кажа.

18 траўня

Кітаец, паскуда, дастаў. Загазаваў усю камеру, чмякае ротам, як сьвшьня, і прыстае, каб тлумачыў яму расейскія словы. Вось дзе ўжо гнюс азіяцкі, вось бы таго Новікава-інтэрнацыяналіста з кітайцам у адну камеру, каб адчуў еднасьць народаў...

Прайшоў лівень з грымотамі. Пасьвяжэла.

18 траўня

Лявон Галубовіч чытае па радыё вершы. Той самы, што ўсё пытаўся, калі я сяду, і не зьбіраўся насіць перадачы. А цяпер Кудласевіч вядзе зь нейкім Гардуном псэудаінтэлектуальныя размовы пра гісторыю хрысьціянства.

ЧЫСТАЕ

Яно жыве на паверхні,
на плоскасьцях каардынат,
на ніжняй вусьне, на верхняй,
пад сэрцам у нашых дзяўчат.

Іскрыцца яно ў зялёным

i ў жоўтым на сонцы блішчыць,
зрываецца кропляй з клёнаў,
у душах зьлёгку шчыміць.

Яно жыве ў пацалунках

крывіцкіх жанчын i мужоў,
у сьветлых дзіцячых малюнках
i там, дзе сьляды вужоў.

Жыве яно ў самым-самым,

на вейках нашых дрыжыць,
сьвіціцца ў квадраце рамы
i на сталёвым нажы.

Яно жыве на сьвітаньні,

i днём, і калі паўзмрок,
i там, дзе нашы спатканьні,
i скрозь, дзе чуваць наш крок.

20 траўня

Кітайца павялі лячыць зубы. Я быў у доктара i адваката. Лекі ад урэтрыту трэба свае. Пахаладала, дажджы. Соты падлабуньваецца да кітайца.

21 траўня

Вертухай прыйшоў на службу п’яны, тхне перагарам. Сумна.

22-га

Курым самакруткі. Дождж. Адправіў заяву на імя генпракурора. Відаць, будзем сядзець i лета.

Вечар. Галіна Каржанеўская выступае па радыё. Ізноў кітаец Лi Хен СІ з роспытамі. Ціксавіцца, ці можна ў нас мець другую жонку. Каржанеўская чыста гаворыць, прыемна. Здаецца, яна случанка, са Случчыны, як i мая Валя С. (Шчэрба).

23.05

Атрымаў лісты ад Галіны Васовіч i Міколы Касьцюкевіча. Пастрыгліся з Сотым пад лысага, ён нават пагаліў галаву. Галіна запэўнівае, што ў нас будзе файны малы „перчык”. Хочацца верыць, але ж маніць, сучка.

24 траўня

Соты спадзяецца трапіць у дурхату. Сам я раніцой запісаўся да доктара, але так i не атрымаў меддапамогі. Вобшук-шмон у камеры. Канец вясьне. Дзесьці на волі адцьвітаюць дзьмухаўцы. Сусед калупаецца ў пальцах на нагах. Дзяжурны пaпpaciў прабачэньня за тое, што ня выклікалі мяне да доктара.

Вадзілі ў душ, дзе мы „памыліся”.

У Сотага была сустрэча з маткай i жонкай. Жонку ён саромеўся цалаваць пры матцы. А калі трымаў ногі чалавека, якога душылі, тады, відаць, сораму ня меў. Але я Сотаму не судзьдзя.

Абед. На першае далі... шчаўе. Вечна поўны страўнік. На свабодзе хадзіў галодны, а ў няволі аб’ядаюся.

Кітаец ходзіць туды-сюды i падпускае газы, скаціна. Соты ляжыць i робщь выгляд, што яму гэта да лямпы. Але яму не да лямпы, ён спадзяецца, што кітаец дасьць ягонай жонцы работу. Вось дзе яскравы прыклад блядзкай беларускай натуры: цярпець смурод i спадзявацца, што прыйдзе іншаземец i нешта дасьць (работу, шчасьце, спакой, дом, новую Радзіму i г. д.). Праект кітайца i Сотага наступны. Кітаец здымае на чыгуначным вакзале кватэру пад кантору, а жонка Сотага будзе ў кітайца сакратаркай.

25 траўня