?уащхьэмахуэ, Махуэгъэпс

Напэ?элъэщ?ыр куэдрэ пхъуантэм къыдамых хьэпшып лъап?эти, ар къыщыхъу махуэри нэхъ лъап?э хъурт. Иджы хуэдэу к?ыхьл?ыхьу уэшх къыщемышхам деж, ц?ыхур мы унагъуэм къелъэ?уу щ?адзэт, Сосрыкъуэ и напэ?элъэщ?ыр къыщ?рагъэхыу уэшх щхьэк?э тхьэ ирагъэлъэ?уну. ?уэхур уэгъум хуэк?уэну къыгуры?уа нэужьт ар унагъуэм ис ц?ыхубз нэхъыжьым щигъэзащ?эр. Абы лъэ?ук?э Тхьэм зызэрыхуигъазэм нэмыщ?, езыми и ?эпкълъэпкък?э зыхищ?эн хуейт уэшх къытешхэурэ псыф хъуауэ, къыпыжыр щ?ым телъэдэжу. Сосрыкъуэ и напэ?элъэщ?ымк?э Тхьэ щелъэ?уак?э, зыми шэч къытрихьэртэкъым мынобэми, пщэдей уэшх къызэрешхынум. Зэтэкъым ар зэрагъэунэхуар. Хьэмэрэ Сосрыкъуэ и ц?эр къра?уэмэ, тэджу лъэпкъым я?э хабзэр ягъэзэщ?эн зымыда нысэхэм къащыщ?ар-щэ? А хабзэм пэув куэд лъэпкъым кърашэ нысэхэм къахэк?тэкъым, ауэ къахэк?а закъуэт?акъуэми хэт и бзэр иубыдащ, хэт къеузри имыщ?эу сымаджэ хьэлъэ хъуащ. Языхэзми зы дохутыр къе?эзэфакъым, къеузыр къызыхэк?ар къахуэщ?эртэкъыми. Нэхъыжьхэм ягъэ?ущурэ, зэрыкъуэншар жа?эу гущ?эгъу къахуищ?ыну Тхьэм елъэ?уа нэужьщ узыншэ щыхъужар. Ар зи нэгу щ?эк?ахэм я ф?эщ мэхъу напэ?элъэщ? гъуабжэм и къарур.

Сосрыкъуэ и напэ?элъэщ?ыр и?ыгъыу нанэр унэм щ?ыхьэжащ и лъэ?уэныр имыухыурэ. Хьэнцэгуащэ къезышэк? гупри гулъытэ хуагъэныкъуакъым. Ц?ыхубз нэхъ щ?алэхэм тхьэ зэрелъэ?уа псыр сабийхэм къытрак?эжащ, жыжьэ къик?ахэщ жа?эри, джэдык?эмрэ хьэжыгъэмрэ ?эф?ык?и къыхущ?агъуащ. Къуданхэ я деж къыщыхахар ерагъыу къахуэхьынурати, пэгун хьэлъэхэр зэ?эпахыурэ, я псэр пыхуу я хьэблэм дыхьэжахэщ. Тэрухэ къагъэнари къащтэжу, я анэхэр ягъэпщэф?эн, хьэблэр зэхуэсу тхьэлъэ?у ?уащхьэм деж щашхыжын хуейт, ауэ Сырыху ищ?а унафэр нэгъуэщ?щ: къыхахар зэу?у зэращ?ыжын къаруи зэрашхыжын гукъыдэжи ныщхьэбэрей ?уэхук?э яхурикъунукъым, пщэдей трагъазэрэ къащтэжмэ нэхъыф?щ, загъэпсэхужауэ. Пц?ы хэмылъу езэшахэти, зэхуэарэзыуэ зэбгрык?ыжащ.

Пшапэ зэхэуэгъуэу Майе щ?ыхьащ сабий гупым къыхахар зыщ?эт пщэф?ап?эм. Джэдык?эр зырызурэ матэм кърехри, ят?э лъэгум егъэт?ылъ, пэгунит?ым илъ хьэжыгъэр кърек?утри, самэ-самэу утыкум ирегуашэ. Мэт?ысри и нэр джэдык?эхэм треубыдэ, мыуп?эрап?эу йоплъ. Ахэм я фэм зехъуэж. Зыр къочэри бзу шыр къопщ, ет?уанэми къопщ, ещанэми… Жьынду шырищэрэ щырэ. Майе а зэреплъщ, и нэр уп?эрап?эркъым. Шырхэм я цы фэндыр толъэлъри цы ?ув къаток?э, я дамэхэр мэж, я лъэбжьанэхэр, папц?эрэ къэгъэшыжауэ, быдэ мэхъу, я нэ п?ащэхэр яп?ыт?, т?ысып?эр яхуримыкъуу зэрызокъуэ. Хэт гъуабжэщ, хэт ф?ыц?афэщ, хэт дамэхущ, хэт бгъэхущ. Къэмэжэл?ахэщ. Джэдык?эм къызэрипщрэ зыри я джийм ехакъым. Майе и нэр хьэжыгъэ самэхэм треубыдэ. Хъыджэбз ц?ык?ур ешащ, и гуащ?эр щ?ок?, ауэ апхуэдиз жьындур къыщигъэхъуак?э, иджы игъэшхэн хуейщ. Хьэжыгъэ самэхэр къызэщ?обатэ, къызэщ?охъае, зы самэм дзыгъуэ ц?ык?ум и пэр къыхегъэж. Ар зы жьындум епхъуатэри, щхьэгъубжэ ?ухамк?э щ?олъэт – тыр-тыр-тыр. Хьэжыгъэм иджыри зы дзыгъуэ ц?ык?у къыхок?, ари жьынду дамэху ц?ык?ум епхъуатэри тыр-тыр-тыр – к?ыф?ым хобзахэ. Зи ?ыхьэ къызылъысыр щ?элъэтурэ, зы жьынду хужь ц?ык?у къонэ. Мыр зыми емыщхьу хужь зэфэзэщщ, дзыгъуи къылъысакъым. Жьынду хужь ц?ык?ур къещтэри Майе и ?эпл?эм ирегъэт?ысхьэ, бзуми, зыпэплъэр ара хуэдэ, зыкърегъэзагъэ. Зэгъусэу адрейхэм я гъуэгу дыдэм тету щхьэгъубжэм долъэт, ауэ мыхэр жыжьэ к?уэркъым – унэшхуэм и пк?эунэм къыщохутэ.

III

Улэ джэдкъазыр игъэт?ысыжри, ?энэм пщыхьэщхьэшхэ къытригъэуващ, Жануэс еджащ, Майе къилъыхъуэурэ пщэф?ап?э ц?ык?ум къэсащ. Майе мыбыи щ?эстэкъым, щек?уэк?ыр узыгъэщтэнщ: хьэжыгъэр зэбгрыпхъарэ дзыгъуэ вейр хэзу, джэдык?афэр зэбгрыдзарэ джэдык?эпс къудей имытыжу. Улэ и гур йок?эзызыхь: «А си анэ, уэ сэ сыпхъумэну ухуеящ, ауэ си дежи къыщыувы?эркъым мы ?уэхур».

Дунейм, дэнэ щы?эну Майе? Куэбжэр гъэбыдащ – дэк?акъым. Хадэм сыт щищ?эн мы к?ыф?ым? Унэм и щ?ыбагъ пэш щ?ы?эм щ?эсыну? Хьэуэ, хьэуэ… Зэанэзэпхъум пэплъэурэ еша Жануэс ?энэм къыпэрык?ыжащ. Къелъагъу сабий имыгъуэтыжым игъэгужьея Улэр. Ар зыщылъыхъуа дыдэхэм иджы езыми зыщеплъыхь. Хадэм к?уэнуи и ф?эщ хъуртэкъым, ауэ гузавэ хуэплъэу плъэну щихьэм, дыхьэшх макъ къызэхех. Ар дэнэ? Ар дауэ? Майе и макъым ещхьщ, унащхьэмк?э къо?ук?. Пк?эунэм к?ыф?ым ису ара? Дауэ дэк?уеифа, сытым щхьэк?и дэк?уея?

Улэ уэздыгъэнэфыр и?ыгъыу пк?эунэм док?уей – хъыджэбз ц?ык?ур тесщ, «к?урк?урк?у» жи?эу дыхьэшхыу к?ыф?ым хэсщ. Абы къыщхьэщыс жьынду хужьыр илъэгъуакъым гузавэр зытек?уа Улэ, и пхъур къришэхыжащ.