Усміхнуўся месяц ясны

— Чытаеш газеты, Пракоп Ягоравіч? — сыпануў ён словамі, як гарохам. — Рогач — наватар, Рогач — рацыяналізатар. А ён?.. 3 нефармалкамі гэтымі ў распусту ўдарыўся. Дык куды ты глядзіш? — Сухі голас добраахвотніка-асведамляльнка выдзіраўся з грудзей, як кошка вышкрэбваецца з вадасцёкавай трубы.

Старшыня цэхкома зморшчыў лоб у тугія зморшчынкі:

— А канкрэтныя факты?

— Што яны твораць там, канкрэтна сказаць не магу, — заклапочана звёў бровы Блізнюк. — У іх глыбокая канспірацыя: заўсёды ў дзвярах, на вокнах фіранкі…

— Пачакай, Марцін Гаўрылавіч, а пры чым тут ключ і фіранкі?

— Не разумееш? — непадробна здзівіўся Блізнюк. — Як жа інфармацыю здабыць? Думаеш — расчыняць насцеж дзверы і на табе…

«Гнюсата», — падумаў Мармуленка, але сам схіліўся да Блізнюка і шапнуў:

— Паведамі ў вышэйшыя інстанцыі…

— А я хачу, каб цэхком не ўхіляўся, не заігрываў з рознымі…

— Дык што ты канкрэнта прапануеш?

— Рэйд ад цэхкома на кватэру да Рогача па маім сігнале… Бо звядуць яго нефармалы… і нефармалкі.

— То напішы…

— Напішы і падпішы?.. Не-е-е! Ты мяне не ўблытвай, што я ініцыятар…

— Шукай тады ініцыятара…

Пасля «задушэўнай» размовы з Мармуленкам Блізнюк увесь дзень злаваўся: «Разумнік — шукай ініцыятара!.. Быццам гэта напарніка «казла забіваць»… Але ўвечары ён усё ж не ўтрымаўся, настрачыў ананімную заяву на Рогача.

У былыя часы пісаў ён даносы на першагатунковай, а то, калі дзе раздабудзе, і на мелаванай паперы, бо лічыў гэта дзяржаўнай справай: сігналізуе!.. Іншы раз, праўда, пырскаў у канверт з пульверызатара маленькі струменьчык тонкіх духоў. Тактыка: жанчына пісала. А жанчына — значыць не ён, хе-хе…

Ананімку на Рогача ён напісаў на снежна-белай мелаванцы. Пырснуў у канверт духоў і толькі хацеў сунуць яе туды, як праз расчыненую фортку ў яго пакой уварвалася вясёлая гамонка мужчыны і жанчыны. Ён аслупянеў: пазнаў галасы Рогача і сваёй дарагой пляменніцы Тацянкі, вядомай і любімай у рэспубліцы спявачкі народных песен.

«Ус-сё пераблыталася! Во жыццё пайшло!..» Блізнюк баўтануу галавой, быццам вытрасаў з яе нейкія пакутлівыя думкі, і аслупянеў: па снежна-белай мелаванцы, як вокам міргнуць, слізгануў прусак. У галаву нібы токам ударыла: «У шавялюры завяліся? Ах поган, кухні ім мала!.. То-та ў мяне ўвесь час быццам штосьці поўзала па патыліцы!..»

СКАРГА

— Выклікалі, Павел Паўлавіч? — спынілася ў парозе медыцынская сястра.

— Выклікаў, выклікаў, Зінаіда Пятроўна.— Галоўны ўрач дастаў з шуфлндкі стала невялічкі аркуш паперы.— Ведаеце, што гэта? Скарга. Між іншым, ад хворага, Зінаіда Пятроўна, ад таго самага, якога вы перавялі з чатырыста восьмай палаты ў чатырыста другую.— І ён памахаў у паветры паперкай.

— Я перавяла? — перапытала Зінаіда Пятроўна.— Дык жа па нашаму загаду, Павел Паўлавіч. Я сказала хвораму, што ў чатырыста восьмай не працуе вентыляцыя. А пакуль яе адрамантуюць, давядзецца паляжаць у чатырыста другой. Праўда, там няма тэлевізара, халадзільніка, і ложкаў аж пяць, а не два. Сказала, што часова… Хворы і пагадзіўся. А ў чатырыста восьмую я пасяліла загадчыка базы. Як вы і сказалі.

— Мяне не цікавіць, як і каго вы перасялялі,— пачаў строга галоўны ўрач, перахапіўшы паўзу ў медыцынскай сястры.— Мяне цікавіць: як магла наогул з’явіцца гэтая скарга? Яшчэ добра, што яна трапіла мне, а не вышэй куды.— Галоўны пачціва тыцнуў пальцам уверх.— Вы паслухайце, што напісана: «Выходзіць, у нас хворыя не аднолькавыя. Адны лепшыя, другія горшыя». Вы разумееце, што напісана? Як вы пасмелі?!

— Я ж кажу: зрабіла, як загадалі вы,— разгубілася медыцынская сястра.

— Што я? Што я? — яшчэ больш усхадзіўся галоўны ўрач.— У мяне свае абавязкі, у вас свае. Не трэба валіць з хворай галавы на здаровую. 3 людзьмі працаваць трэба! Больш увагі ім, больш клопату. Каб не пісалі…— Ён шпурнуў палерку.— Пакуль абмяжуюся вымовай, а далей — глядзіце, каб такое ў апошні раз! Вось так, Зінаіда Пятроўна…— I больш памяркоўна дадаў: — Мне званілі з прыёмнага пакоя, што прывезлі хворага. Знайдзіце яму месца.

— Дык жа ніхто не выпісваецца?

— Пагаварыце з тым, што скардзіцца, растлумачце…

— Яму лечачы ўрач казаў, яшчэ з тыдзень паляжаць трэба. Курс лячэння…

— Але ж прывезлі, Зінаіда Пятроўна, хворага,— стальным голасам націснуў галоўны.— Вы мяне зразумелі?.. Жорсткае сэрца ў вас, Зінаіда Пятроўна…

КАЛЕГІ

Цвёрдай паходкаю Барыс Канстанцінавіч зайшоў у прасторны, светлы вестыбюль. Апрануты ён быў у шыкоўны чорны касцюм, на якім дзівосна пераліваліся тонкія бліскучыя ўзоры. На белай кашулі кантрастна выдзяляўся чорны гальштук «бабачка», а злева на пінжаку — ражок насоўкі, які вытыркаўся з верхняй кішэні.

Каля дзвярэй Барысу Канстанцінавічу сустрэлася прыгожая дзяўчына, мусіць, абітурыентка. Светла-ружовая лёгкая сукенка зграбна аблягала тонкую гнуткую постаць. Яны даўжэй, чым трэба, паглядзелі адзін на аднаго. Дзяўчына прыязна ўсміхнулася, ветліва павіталася:

— Добры дзень.

Барыс Канстанцінавіч схіліў галаву ў інтэлігентным паклоне, адказаў стрымана, з падкрэсленай годнасцю. Адступіў убок, і яна хуценька пераступіла парог.