Вайна сусветаў (на белорусском языке)

На нашым баку агонь толькi абпалiў блiжэйшыя дрэвы, вялiкага апусташэння не было. У адным месцы лесарубы, вiдавочна, працавалi яшчэ ў суботу. Паваленыя свежапрыбраныя дрэвы ляжалi на просецы на кучы пiлавiння каля паравой лесапiльнi. Побач стаяла пустая хiбара. Было цiха; паветра здавалася нерухомым. Нават птушкi кудысьцi знiклi. Мы з артылерыстам перамаўлялiся шэптам i часта азiралiся па баках. Калi-нiкалi мы спынялiся i прыслухоўвалiся.

Неўзабаве мы падышлi да дарогi i пачулi стук капытоў: у бок Уокiнга ехалi тры кавалерысты. Мы гукнулi iх, яны спынiлiся, i мы паспяшылi да iх. Гэта былi лейтэнант i два радавыя 8-га гусарскага палка з нейкай прыладай накшталт тэадалiта; артылерыст растлумачыў мне, што гэта гелiёграф.

- Вы першыя, каго я сустрэў на гэтай дарозе за ўсю ранiцу, - сказаў лейтэнант. - Што тут творыцца?

У яго твары i голасе адчувалася рашучасць. Салдаты глядзелi на нас з цiкаўнасцю. Артылерыст спусцiўся з насыпу на дарогу i аддаў чэсць.

- Пушку нашу ўзарвалi мiнулай ноччу, сэр. Я схаваўся. Даганяю батарэю, сэр. Вы, напэўна, убачыце марсiянаў, калi праедзеце яшчэ з паўмiлi па гэтай дарозе.

- Якiя яны сабою, чорт бы iх пабраў? - спытаў лейтэнант.

- Гiганты ў бранi, сэр. Сто футаў вышынi. Тры нагi; цела накшталт алюмiнiевага, з вялiзнай галавою ў каўпаку, сэр.

- Расказвай! - усклiкнуў лейтэнант. - Што за лухту ты нясеш?

- Самi ўбачыце, сэр. У iх руках нейкая скрынка, сэр; з яе папыхвае агонь i забiвае на месцы.

- Накшталт пушкi?

- Не, сэр. - I артылерыст пачаў апiсваць дзеянне цеплавога промня. Лейтэнант перапынiў яго i павярнуўся да мяне. Я стаяў на насыпе каля дарогi.

- Вы таксама бачылi гэта? - спытаў ён.

- Чыстая праўда ўсё, - адказаў я.

- Ну, - сказаў лейтэнант, - я думаю, i мне не лiшне паглядзець на iх. Слухай, - звярнуўся ён да артылерыста, - нас адправiлi сюды, каб выселiць жыхароў з дамоў. Ты заявiся да брыгаднага генерала Марвiна i далажы яму ўсё, што ведаеш. Ён стаiць ва Ўэмбрыджы. Дарогу ведаеш?

- Я ведаю, - сказаў я.

Лейтэнант павярнуў каня.

- Вы кажаце, паўмiлi? - спытаў ён.

- Не болей, - адказаў я i паказаў на вершалiны дрэваў на поўдзень. Ён падзякаваў мне i паехаў. Больш мы яго не бачылi.

Пасля мы ўбачылi трох жанчын i дваiх дзяцей на дарозе каля рабочага домiка; яны загружалi ручную цялежку вандзэлкамi i хатнiм скарбам. Яны былi настолькi занятыя, што не сталi з намi гаварыць. Каля станцыi Байфлiт мы выйшлi з сасновага лесу. У промнях ранiшняга сонца мясцовасць здавалася мiрнай! Тут мы былi ўжо за межамi дзеяння цеплавога промня; калi б нi апусцелыя дамы, нi мiтусня i зборы жыхароў, нi салдаты на чыгуначным мосце, якiя глядзелi ўздоўж лiнii на Ўокiнг, дзень быў бы падобны на звычайную нядзелю.

Некалькi падводаў i фургонаў са скрыпам рухалася па дарозе на Адлстон. Праз вароты ў загарадзi мы ўбачылi на лузе шэсць пушак-дванаццацiфунтовак, якiя былi акуратна расстаўлены на роўнай адлегласцi адна ад адной i накiраваныя ў бок Уокiнга. Прыслуга стаяла побач у чаканнi, зарадныя скрынкi знаходзiлiся на патрэбнай адлегласцi. Салдаты стаялi быццам на аглядзе.

- Вось гэта здорава! - сказаў я. - Ва ўсякiм выпадку, яны дадуць добры залп.

Артылерыст нерашуча спынiўся каля варотаў.

- Я пайду далей, - сказаў ён.

За мостам, блiжэй да Ўэйбрыджа салдаты ў белых рабочых куртках насыпалi доўгi вал, за якiм тырчалi пушкi.

- Гэта ўсё роўна што лук i стрэлы супраць маланкi, - сказаў артылерыст. - Яны яшчэ не бачылi вогненнага промня.

Афiцэры, якiя не прымалi непасрэднага ўдзелу ў рабоце, глядзелi паверх дрэваў на паўднёвы захад; салдаты часта адрывалiся ад работы i таксама паглядалi ў той бок.

Байфлiт быў у разгубленасцi. Жыхары пакавалi пажыткi, а дваццаць гусараў прыспешвалi iх. Тры цi чатыры чорныя санiтарныя фургоны з крыжам на белым крузе i якiсьцi стары омнiбус выгружалiся на вулiцы сярод iншых павозак. Многiя жыхары апранулiся па-святочнаму. Салдаты даводзiлi iм пра небяспеку становiшча. Якiсьцi зморшчаны дзядок сярдзiта спрачаўся з капралам, патрабуючы, каб захапiлi яго вялiкую скрынку i дзесяткi два вазонаў з архiдэямi. Я спынiўся i тузануў дзядка за рукаво.

- Вы ведаеце, што там робiцца? - спытаў я, паказваючы на вершалiны сасновага лесу, за якiм былi марсiяне.

- Што? - павярнуўся ён. - Я кажу iм, што гэта нельга пакiдаць.

- Смерць! - крыкнуў я. - Смерць iдзе на нас! Смерць!

Не ведаю, цi зразумеў ён мяне, - я прыспешыў за артылерыстам. На рагу вулiцы я павярнуўся. Салдат адышоўся ад старога, а той усё яшчэ стаяў каля сваёй скрынкi i вазонаў з архiдэямi, разгублена гледзячы ў бок лесу.

Нiхто ва Ўэйбрыджы не мог сказаць нам, дзе размяшчаецца штаб. Такога беспарадку я нiколi не бачыў. Паўсюль павозкi, экiпажы ўсiх вiдаў i разнамасныя конi. Шаноўныя жыхары мястэчка, спартсмены ў касцюмах для гольфа i веславання, святочна апранутыя жанчыны - усе пакавалiся; звычайныя разявакi энергiчна памагалi, дзецi шумелi, задаволеныя такой незвычайнай нядзельнай забавай. Сярод усеагульнай мiтуснi мясцовы вядомы святар, не зважаючы нi на што, пад звон царкоўны служыў раннюю абедню.