Зборнік сцэнічных твораў

ЯУМЕНЬ. Я буду маўчаць, трасца ёй ў бок! Яна тут п’янствуе, ды яшчэ, што вырабляе! Я бачу, што апошнія дні асою у вочы пачала кідацца! Вось гэтым траўпачом пацягну разоў колькі, дык не захоча мяне больш ашуківаць, трасца ёй у бок! Бачыў ты яе?! (Пайшоў за дзверы).

З’ЯВА XIV.

ДАР’Я (адна)

ДАР’Я. Вось і ўдалося! Няхай-жа ведае, як не праўду казаць. Мо’ трохі памякчэе, а то не прыступіцца. Ён ёй накажа: Яўменя я добра ведаю. (Слухае).

ЯУМЕНЬ. (чуваць за дзвярыма). Што? трасца табе ў бок!

ДАР’Я. Дастанецца ёй за курэй! Пугаўё добрае мае!

Будзе ведаць, як з суседзямі трэба жыць. (Пайшоў у хату).

З’ЯВА XV.

МІКІТА (адзін).

МІКІТА. Няма нікога, (аглядваецца) жадаў, каб Саўка блінам падавіўся, ажно сам чуць не ўдавіўся ўцякаючы! Але бліны смачныя! Трэба яшчэ паляжаць мо’ вынясе болей. (Лажыцца на лаўку і пяе). «Вынясі Зоська, бліноў яшчэ болей, у садку цябе Саўка чакае». (Смяецца).

ЯУМЕНЬ. (Чуваць у хаце крык). Гэта падзяка за маю шчырую праўду? Вон з хаты!

МІКІТА. Вой, дзе мне дзявацца? А мо’ не ўбачыць! (Выцягнуўся на ўсю лаўку).

ЯУМЕНЬ. Каб і нага тут твая не была, вон! Трасца табе ў бок!

МІКІТА. (кідаецца на лаўцы і лезе пад лаўку). Вось тут! Можа не знойдуць. Чаго гэта Яўмень расхадзіўся? (Пяе). «Вынясі Зоська бліноў, яшчэ болей, у садку Саўка чакае». (Далей хаваецца).

З’ЯВА XVI.

ЯУМЕНЬ — ГРЫПІНА — ЗОСЬКА — МІКІТА.

ГРЫПІНА. (Бяжыць, за ёю Яўмень з пугаю, за ім Зоська).

ЯУМЕНЬ. Сорам на свет паказацца будзе!

ГРЫПІНА. Яўменька! Даражэнькі, паслухай!

ЗОСЬКА. Татачка, гэта непраўда. (Дар'я пазірае у акно і смяецца).

ЯУМЕНЬ. Я табе пакажу, як здзекі з мяне строіць, трасца табе ў бок! Вон з двара, каб і вочы мае не бачылі калі ты гэткая!

ГРЫПІНА. Слухай-жа дурны!

ЯУМЕНЬ. Слухаці не хачу! Я вось табе вывяду твой розум, трасца табе ў бок!

ГРЫПІНА. Не баюся я цябе, дурань! (Бяжыць пад лаўку)

ЗОСЬКА. Ай, татачка!

ЯУМЕНЬ. Дык ты вось як, трасца табе ў бок! (сцёгае раз пугай па лаўцы).

МІКІТА. Вой! Вой! Вой! Злавіў па пальцы (ліжа палец).

ГРЫПІНА. Ну, бі болей, бі болей!

ЯУМЕНЬ. Трасца табе ў бок! (Хвошча па лаўцы).

ЗОСЬКА. (Крычыць). Ой, татачка! Не біце!

ГРЫПІНА. Ай, яй, яй!

МІКІТА. (Крычыць пад лаўкай). Вой! Вой! Вой! Ратуйце! (Кідаецца Яўменю пад ногі, збівае з ног і ўцякае).

ЯУМЕНЬ. (Валючыся крычыць). Трасца табе ў бок! (Мікіта паўзе).

ЗАСЛОНА.

АКТ II.

З’ЯВА I.

ГРЫПІНА — ДАР’Я.

(Тая самая дэкарацыя, на лаўцы сядзяць і гутараць Грыпіна і Дар'я).

ГРЫПІНА. Не хачу клясціся святою нядзелькаю! Самі бачыце, што дарэмна на мяне наваліўся... і гэтак (паволі плачуча) збіў, што яшчэ не магу да плячэй дакрануцца... каб я калі, каму што якое, — а то я ніколі, нікому нічога! Ды ці-ж-бы вы, суседачка, не бачылі па суседству жывучы, каб хто да мяне хадзіў. Алё ўсё благія языкі.

ДАР’Я. Я-ж кажу — языкі... але... але... Сёння спаткалася з Яўменям, і ўчора нават, казала яму, што не слухай людзей, бо людзі-чэрці, так і мяркуюць, каб звясці каго небудзь.

ГРЫПІНА. Дзякую, дзякую табе... я бачу, што ён памякчэў крыху, мусіць ад таго, што вы яму гаварылі аба мне.

ДАР’Я. Я-ж кажу... гаварыла, не верыць усякай брыдзе.

ГРЫПІНА. Ён увесь час цяпер зходзіць з дому, а потым раптам з’яўляецца, каб каго застаць... Бачыце вы самі, ці-ж я даслужыла гэтага каб мяне пільнаваці і цяпер кудысь выйшаў з дому. Ох, доля мая доля.

ДАР’Я. Я-ж кажу, што зрабіць. Папільнуе, папільнуе, нікога не ўбачыць, дасць веры, што мана ўсё, яшчэ перапросіць. Я яму ўжо казала, каб хутчэй перапрасіў Вас, бо ўсё, што ён чуў — выдзірка людская.

ГРЫПІНА. Ён то перапросіць, але сінякі, што парабіў пугаю, ад гэтага не згояцца.

ДАР’Я. Я-ж кажу, трэба цярпець.

ГРЫПІНА. Ды ўжо-ж буду цярпець... Няхай таго трасца, трасе, праз каго ён біў мяне.

ДАР’Я. Я-ж кажу, і клясці не трэба... пагояцца...

ГРЫПІНА. (устае). Эх, эх! А дзе-ж ваш Саўка?

ДАР’Я. У хаце сядзіць.

ГРЫПІНА. I Зоська адна ў хаце. Чаму-ж ён не прыдзе да яе пабавіцца. Які-ж з яго хлапец? Ідзіце, кажэце, няхай ідзе да яе. А вам дзякуй, што хоць вы майго дурня ўгаварваеце... Ён вам дае веры... Ды пайду і я ў хату (пайшла).

З’ЯВА II.

ДАР’Я (адна)

ДАР’Я. (ідучы ў хату). Ну вось і ўдалося! Бач, якая мягкая стала, хоць к хвораму месцу кладзі. А то нос вышэй коміна насіла! Ага! Як у бяду ўпадзеш, Кузьму бацькам назавеш. Толькі хутчэй іх зусім пагадзіць, мо'-б тагды і Зоська з Саўкам пабраліся. А то ўсё хванабэрыю нейкую строіла, але вось за гэту хванабэрыю, чухай цяпер плечы (пашла).

З’ЯВА III.

МІКІТА (адзін).

МІКІТА. (Праходзячы па вуліцы пяе і пазірае ў двор).