Зборнік сцэнічных твораў

МІХАЛКА. (адзін). Якія-ж тут смешкі, якія-ж тут жарты? Я ўсё гэта зрабіў-бы за дарма, каб не баяўся бацькі; няхай тата даведаецца, што вырабілася ад мяне паненка на дзесяць тысячаў пасагу, то жыцця мне ў хаце не будзе... А гэта Юлька дурыла галаву, што паможа мне не яе гэта сіла, смачны жабе арэх, ды зубоў Бог не даў. Ось Юльцю ўзяў-бы за жонку, каб не баяўся бацькі... Чаму-ж гэта не яна дачка пана Язэпа...

З’ЯВА 14-ая.

МІХАЛКА I ЮЛЬКА

ЮЛЬКА (уваходзіць; ціханька да сябе). Сташь зязюлёк маркотны і не ведае, што я для яго раду маю.

МІХАЛКА (ўбачыўшы Юльку). Прышла-ж такі? Ты-ж гаварыла, што мне паможаш, ажно я блізка, што пасля запоін.

ЮЛЬКА. Ужо? якім парадкам?

МІХАЛКА. Прыпёр мяне пацалаваць яе, цьфу!

ЮЛЬКА. Ну і што?

МІХАЛКА. Ну й пацалаваў.

ЮЛЬКА. Смачна было?

МІХАЛКА. Ей то смачна было, аж аблізалася.

ЮЛЬКА. Куды-ж вы яе пацалавалі?

МІХАЛКА. Ну куды-ж — у лупы.

ЮЛЬКА. А што-ж яна?

МІХАЛКА. От, быццам засаромілася ды ўцякла.

ЮЛЬКА. А калі-ж вяселле?

МІХАЛКА. (ў перапузе). О, ёй! Няўжо-ж мне трэба жаніцца, няўжо-ж няма ўжо ратунку!

ЮЛЬКА. А што-ж, калі пацалавалі, то па закону, значыць, па праву, ўсё прапала.

МІХАЛКА. I што-ж мне было рабіць. Сама яна выставілася, а бацька стаяў нада мною, як чорт над грэшнаю душою.

ЮЛЬКА. Ну і чаго-ж замаркоціліся? будзе ў вас жонка. гаспадарка...

МІХАЛКА. Няхай яно прападзе, з гэтакай гаспадаркаю. (Соладка). А ты Юлька, будзеш у нас служыць за пакаёўку?

ЮЛЬКА (шчырыць зубы). Абы паны мяне захацелі...

МІХАЛКА (падсоўваючыся да Юлькі). Мусіш служыць у нас, нам будзе весялей.

ЮЛЬКА. А мне здаецца, што з гэтага нічога не будзе.

МІХАЛКА. Чаму так?

ЮЛЬКА. Бо вы не ажэніцеся з маею паненкаю.

МІХАЛКА. Ага, не ажанюся!

ЮЛЬКА. Я-ж вас выратую.

МІХАЛКА. Як? як?

ЮЛЬКА. То-ж вы казалі: вашаму баццы трэба даведацца, што панна Адэля старэйшая за вас.

МІХАЛКА. Гэт праўда, але што далей?

ЮЛЬКА. А калі вы яго пераканаеце?!

МІХАЛКА. Чым-жа яго пераканаць?

ЮЛЬКА. Мэтрыкаю!

МІХАЛКА. Але мэтрыку трэба мець у руках, а лягчэй вырваць з зямлі дуб-сталетак, чым мэтрыку ў старой панны.

ЮЛЬКА. А што будзе, калі я дастану?

МІХАЛКА (ў радасці). Што ты! толькі без жартаў, бо я чуць не плачу ад радасці!

ЮЛЬКА (паказвае паперу). Праўда, мэтрыка. (Чытае)

МІХАЛКА. Ёй 38 гадоў! Хадзі, Юлька, пацалую, адплачуся я табе, завязу цябе ў Беласток.

ЮЛЬКА. Толькі-ж не кажэце, што мэтрыку я дастала!

МІХАЛКА. Добра, добра!.. 38 гадоў... Добрая рэч гэтыя мэтрыкі!

З’ЯВА 15-ая.

ТЫЯ САМЫЯ. ЯЗЭП. (уваходзіць і чуе апошнія словы).

ЯЗЭП. Якія мэтрыкі? аб якіх мэтрыках тут гутарка?

ЮЛЬКА (тузае Міхася за рукаў). Маўчыце-ж!

МІХАЛКА. Э, гэта конскія мэтрыкі; Юльця не дае веры, што коням пішуць мэтрыкі.

ЯЗЭП. Вядома, кожны заводны конь мае мэтрыку. То ў цябе конская мэтрыка ў руцэ?

МІХАЛКА. Але, гэта маёй кабылы мэтрыка.

ЯЗЭП. Каштанкі?

МІХАЛКА. Гэтай самай, каштанкі.

ЯЗЭП. А што-ж, кабыла нічога, спадабалася мне.

МІХАЛКА. Дапраўды? (Да сябе). Старая падла й сляпая.

ЯЗЭП. Ведаеш, што я скажу табе: ёсцека ў мяне такая самая кабыла і ніяк пары не знайду, можа памяняем.

МІХАЛКА. Чаму-ж не, мяняцца коньмі я люблю; скажэце прывясці яе.

ЯЗЭП. Чаму не! (Праз вакно). Змітрук, хадзі сюды!

ЗМІТРУК. (за вакном). Што пану трэба?

ЯЗЭП. Вывядзі каштанку пана Міхала пад вакно, ведаеш каторую?

ЗМІТРУК. Каб не ведаць...

ЯЗЭП. Упадабаў кабылу: мусіць добрая і рослая.

МІХАЛКА (да сябе). Ну і пазнаўся. (У голас). Так, па ночку, гэта зграбная, шпаркая, чыстая канінка, добрая вам будзе пара.

ЯЗЭП. (глядзіць у вакно). Вось і вядуць тваю кабылку.

МІХАЛКА (да сябе). Ужо буду хваліць яе так, як ты сваю дачку.

ЯЗЭП. Упадабаў! і рысь добрая.

МІХАЛКА. А прыгожая, як абразочак?

ЯЗЭП. Но, ўжо як абразочак, ці не залішне, Міхалка. А колькі ёй гадоў?

МІХАЛКА. Чатыры гады мінула. (Да сябе). Старая падла.

ЯЗЭП. Чатыры гады мінула гм... А колькі хочаш за яе?

МІХАЛКА. Дайце мне 200 злотых і пару да мае шпачкі. (Да сябе). Падкаваў ужо я яго.

ЯЗЭП. Зяцю дам ужо 150 злотых і добрага коніка да тваёй шпачкі, добра? З палы на палу!?

МІХАЛКА. З палы на палу. (Да сябе). Сам ашукаўся.

ЯЗЭП. На грошы, каб зразу скончыць.

З’ЯВА 16-ая.

ТЫЯ САМЫЯ. Уваходзіць ЗМІТРУК.

ЗМІТРУК. Паночку!

ЯЗЭП. А што?

ЗМІТРУК. Кабыла гэтага пана разбіла сабе галаву.

ЯЗЭП. Калі-ж гэта?

ЗМІТРУК- А вось цяпер. Мы яе пусцілі, а яна, йдучы да стайні, выцелася галавою аб слуп і скалечылася.

ЯЗЭП. Якім парадкам?

ЗМІТРУК. Ды такім парадкам, што гэта кабыла сляпая.

ЯЗЭП. Як гэта, чатыры гады ды сляпая.

МІХАЛКА (да сябе). Вось уцешыцца тата, як скажу яму ўсё гэта.

ЗМІТРУК. Ды ёй ужо з 20 гадоў; ні воднага зуба.

ЯЗЭП (Да Міхалка) 20 гадоў, а што ты казаў, мінула чатыры.

МІХАЛКА. Мінула чатыры гады, як вашай дачцэ 23.

ЯЗЭП. Ты з кім маю дачку раўнуеш?!

МІХАЛКА. Я так таргую коньмі, як вы дачкою.

З’ЯВА 17-ая.

ТЫЯ-Ж САМЫЯ. Уваходзіць АДЭЛЯ і стаіць пры дзверах.

АДЭЛЯ. Што тут за крыкі?

ЯЗЭП. Я-ж вам не сватаю сляпой дачкі.