Зборнік сцэнічных твораў

АДЭЛЯ. Чаму гэта вы да мяне гаворыце: «пані дабрадзейка».

МІХАЛКА. Як-то?!.. Як-то чаму? З пашаны.

З’ЯВА 11-ая.

ЮЛЬКА (уваходзіць, стаіць здалёк).

АДЭЛЯ. Няўжо-ж вы не маеце для мяне больш нічога, апроч пашаны?!

МІХАЛКА (да сябе). Гасцінца хоча. (У голас). Я-ж не з кірмашу еду.

АДЭЛЯ. Ой, гэта кепскія жарты!

МІХАЛКА. Кепскія жарты?

АДЭЛЯ. Каб мой тата быў тут, даў-бы вам за гэта.

МІХАЛКА. Ваш тата? То ваш тата яшчэ жыў?

АДЭЛЯ (зазлаваўшы). Ну, гэта ўжо лішнія жарты!

ЮЛЬКА (да сябе). Ён не ведае, што гэта пана Язэпава дачка.

МІХАЛКА. Выбачайце, пані дабрадзейка, але я не ведаю, чаго вы сварыцеся?

АДЭЛЯ. Не ведаеце?

МІХАЛКА. Ваш бацька мусіць дужа стары чалавек?

ЮЛЬКА (ціха да Міхалка). Перастанце, гэта-ж дачка пана Язэпа.

МІХАЛКА. Ці-ж праўда?

АДЭЛЯ (са злосцю). Дось ужо гэтых жартаў, што вы строілі снедаючы, але гэтыя ўжо цераз меру кепскія! (Выходзіць).

З’ЯВА 12-ая.

МІХАЛКА і ЮЛЬКА.

МІХАЛКА. Так гэта дачка пана Язэпа?! А я думаў, штэ гэта ваша цётка.

ЮЛЬКА. У самую пару перасцярагла я вас.

МІХАЛКА. Дзякую вам сардэчна! Толькі цяпер сцяміў я: то-ж пан Язэп гвалтам сватаў мне яе за снеданнем.

ЮЛЬКА. То-ж вы й дзеля гэтага прыехалі сюды.

МІХАЛКА. Ведама, але-ж не дзеля старой дачкі, калі ёсць меншая і харашэйшая. (Кланяецца Юльцы).

ЮЛЬКА. А то-ж у пана Язэпа адна дачка.

МІХАЛКА (задзівіўся). Адна. А хто-ж вы будзеце?

ЮЛЬКА. Я Юлька, тутэйшая пакаёўка.

МІХАЛКА. Па-ка-ёў-ка?...

ЮЛЬКА. Але, пакаёўка.

МІХАЛКА. Чаму-ж вы мне гэтага раней не сказалі?

ЮЛЬКА. Я не думала, што вы палічыце мяне за панскую дачку.

МІХАЛКА (ў перапузе). Ой-ой! то-ж цяпер мне трэба жаніцца з гэтаю старою кабылаю.

ЮЛЬКА. А ўжо так выходзіць.

МІХАЛКА. А колькі-ж ёй гадоў?

ЮЛЬКА. Не ведаю.

МІХАЛКА. От так жонку прывязу да-хаты!

ЮЛЬКА. Чаго-ж зажурыўся? То-ж вам няма ніякай прынукі з ею жаніцца.

МІХАЛКА. Як не? То-ж калі бацька не дасць веры, што яна была старшая за мяне, то мне будзе так... (Паказвае ў паветры, як сцёбаюць).

ЮЛЬКА. Не выдайце мяне, то я вам дам раду.

МІХАЛКА. Праўда?! За гэта я завязу цябе ў Беласток, што ты так упадабала.

ЮЛЬКА. Добра! Будзце так добрай мыслі, а тымчасам бывайце здароў, нехта йдзе. (Бяжыць).

З’ЯВА 13-ая.

МІХАЛКА, ЯЗЭП і АДЭЛЯ.

ЯЗЭП (пачынае за сцэнаю). Супакойся, Адэлічка, гэта былі толькі жарты!...

МІХАЛКА. Ой, аж з душы прэць (Стаіць збоку).

ЯЗЭП. Хто любіцца, той чубіцца, — гэта ўжо старая прыказка. (Цягне яе гвалтам).

АДЭЛЯ. Я гэтага ніколі не забудуся!

ЯЗЭП. От, знайшла аб чым думаць. (Угледзіўшы Міхася). Глянь, стаіць як авечка, чуе, што лішне сабе пазволіў, але як ажэніцца з табою, паправіцца. Ці-ж не так, Міхалка.

МІХАЛКА. Праўда, пане! (Да сябе). А Юльці няма!

ЯЗЭП. Не гневайцеся-ж ужо, загаварыце адзін да аднаго.

АДЭЛЯ (апусціўшы вочы). Я ўжо выбачаю.

ЯЗЭП. А ты, Міхась, прасі выбачыць, скажы-ж, што нічога дрэннага не зрабіў, от жарты як у маладых, прасі-ж выбачыць.

МІХАЛКА. Прашу выбачыць, панна Адэля!

ЯЗЭП. Цяпер ладна! Пацалуйцеся добра. (Цягне Міхалку). Хадзі, не спрачайся: жарты строіць умее, а цалавацца ўстыдаецца.

МІХАЛКА. Дальбог не!

АДЭЛЯ. Што вы, тата, робіце?!

ЯЗЭП. Ужо не сцярплю чакаць. (Міхалка і Адэля цалуюцца).

МІХАЛКА. (Убок). Цьфу! (Адэля ўцякае ў дзверы).

ЯЗЭП. Гэтак то люблю. Цяпер можаце усё роўна, як пазапоінах сабе казаць: «ты», проста. (Убачыўшы, што няма Адэлі). Ага! уцякла, засаромілася зязюлька.

МІХАЛКА. Няхай яе немач, такую зязюльку!

ЯЗЭП. А што, Міхалка, салодка было цалаваць?

МІХАЛКА. Здаецца, крышку трухою пахне.

ЯЗЭП. Што? Мая дачка трухою пахне?!

МІХАЛКА. Да не дачка, пячэнне.

ЯЗЭП. Так ты і зразу гавары, а то я хацеў ужо злаваць.

МІХАЛКА. (да сябе!). Паспытаем яшчэ апошнюю раду. (У голас). Які пан пасаг дасі за дачкою?

ЯЗЭП. Ага! хоча канчаць, упадабаў маю Адэльку.

МІХАЛКА. I гэта праўда. Ды й бацька наказваў мне, каб не жаніўся без пасагу пяць тысячаў.

ЯЗЭП. Не бойся, Адэльцы дам пад падушку дзесяць тысячаў.

МІХАЛКА. (да сябе). Няма ўжо ратунку!

ЯЗЭП. Уцешыўся, а я табе яшчэ скажу: з унукамі гультаваць не будзеце, то яшчэ накіну.

МІХАЛКА (з апошніх сіл). Што воліце: дачку, ці дзесяць тысячаў?

ЯЗЭП. Не згадаю, нашто табе гэта патрэбна ведаць, але калі прыдзецца выбіраць, то-ж ляпей дачка, чым дзесяць тысячаў.

МІХАЛКА. А маркотна вам будзе без дачкі?

ЯЗЭП. Што-ж рабіць, прывык я да гэтай шчэбятухі, але ўжо нічога не зробіш.

МІХАЛКА. Чаму нічога! Дайце мне дзесяць тысячаў, а я вам пакіну дачку!

ЯЗЭП. Ха! ха! ха! Табе ўсё жарты ў галаве, а каб я цяпер прыстаў да цябе... аддай Адэльцю, то ты бы яе і за мільён не аддаў. Раскажу я ёй усё, вось будзе смеху, ха, ха, ха!! (выходзіць).