Жар кахання [Апавяданні пра жанчын]

Гэты скарб творыцца ўсім, што ёсць на зямлі i ў паветры, — амаль вось так пісалася ў тым рамане. Ад усходу i заходу сонца, што бываюць кожны дзень, кожны год i стагоддзі за стагоддзямі. Ад высокага ці нізкага, блакітнага з белымі кучмамі альбо цяжка захмаранага неба, ад белага снегу, моцных маразоў i віхурыстых мяцеліц, ад першых праталін, вясёлых ручайкоў i першых кветак. Ад высокай духмянай травы, над якой лётаюць пчолы i матылі. Ад яблыневага цвету, ад шматфарбнасці, скажам, руж, што цешаць вока рознымі колерамі i прыносяць лёгкі смутак, калі адцвітаюць i ападаюць пялёсткамі. Ад дажджу, грому, бліскавіц i вясёлкі над зямлёй, ад пладоў, што наліваюцца i цукравеюць, ад першай жаўцізны ў прыродзе. Ад спёкі альбо ценю ў густым сырым лесе, ад холаду ды замірання ўсяго жывога перад зімою, ад ясных альбо, наадварот, цёмных начэй. Ад песень, танцаў, смеху i плачу... Гэтых «і ад...» вельмі i вельмі шмат, яно i паўтараецца з дня ў дзень, з году ў год, i кожны раз усё новае i здзіўляючае, i рана-позна нараджае Яе, у якой усе вышэйзгаданыя тайны i чары стагоддзяў. I калі вы тое-сёе зразумелі, калі ад гэтага не абыякава, а часцей б'ецца ваша сэрца, калі адчулі не толькі вялікую радасць, але i вялікі смутак ад таго, што ўсё гэта часовае, i вось калі Яно даецца вам у рукі, дык перш чым усё гэта знікне, ці адмовіцеся вы ад Яго?..

Я ўжо не здолеў адмовіцца ад любімай жанчыны, ад кахання i не адштурхнуў Валю...

...Вось ужо трэці год мы з ёй жывём не то наяве, не то ў сне. Сустрэнемся, разыдземся, а пасля зноў i зноў нецярпліва чакаем, каб сустрэцца. На дачы, у якой-небудзь раённай гасцініцы, у адпачынку на поўдні, у горадзе — на кватэры майго нежанатага сябра.

Кожны раз, здаецца, бывае адно i тое ж, што можа быць паміж мужчынам i жанчынаю, але кожны раз усё непаўторнае. Скажам, я прыйду раней на «нашу» гарадскую кватэру, усхваляваны, як маладзён, узбуджана хаджу па пакоі, з нецярпеннем чакаю ўзрушлівага гулкага цокання абцасікаў на двары, па лесвіцы, а пасля кароткага змоўніцкага званка ў дзверы, i вось ужо яна тут — у прыгожай прыталенай сукенцы ці ў шыкоўным касцюмчыку, зграбная, пыхкая здароўем i свежасцю, з любоўю i шчаслівым ззяннем у цёмных вачах, — заходзіць у прыхожую i адразу кідаецца мне на шыю: «Любы! Каханы! Адзіны!» Мы моўчкі, але доўга i пажадна целуемся, а затым, калі п'янка пачынае хадзіць у бакі галава, a ў крыві ўскідваецца пякельны агонь, я нясу яе, прыемна важкую, на руках, у залі распранаю i зноў ды зноў задыхаюсь ад таго, што паволі бачу ўсё больш i больш яе красы: вельмі вабныя ад пяшчоты i жаночай нядужасці пакатыя плечы, дзівосную шыю, слабыя, але гожыя рукі з вузкімі запясцямі, па-дзявочаму тугія i стромка настаўленыя, асляпляльна белыя, за апошні час папаўнелыя грудзі з хвалююча-сіняватай жылкаю, што спадае з-пад пахі да буйнаватага смактунка густа-ружаватага колеру, вузкую паясніцу з асабліва моцным загарам i з сяйвом-кружочкам радзімак ды ўжо хораша, па-сталаму акруглелыя клубы ды ад таго, што яна гэтак аддана льне, неспатольна цалуе, а пасля страсна ўскрыквае, а то i плача...

— Я з табой стала жанчынаю, — бывае, стуліўшыся пад маёй пахаю, шэпча пасля шчасліва. — Я ўжо люблю жыццё...

— I я з табой, лэдзі мая, стаў мужчынам.

— Не, любы. Ты — мой муж. А хутка станеш i бацькам нашага дзіцяці...

— Ты — што? — здзівіўся, калі ўпершыню пачуў такую навіну, хоць, як ведаеш, i жадаў гэтага больш за ўсё на свеце. — Ты ж казала, што...

— Казала. Але перадумала. Я цябе кахаю, дык i хачу нарадзіць ад цябе.

— Але ж...

— Для мяне ніякіх тваіх «але ж...» не было i няма. Я даўно ўжо казала: я — паўналетняя, дык сама ўсё рашаю!

— А што скажа маці? Ён?

— Маці мяне зразумее, калі нават не скажу ёй, хто мой па-сапраўднаму любімы i каханы. А з тым жыць не буду. Ён не быў i не будзе толькі маім... Ці ты, можа, не хочаш ашчаслівіць мяне?

— Хачу, мая дарагая лэдзі, мая тайная, але сапраўдная жонка.

I праўда, праз паўгода Валя нарадзіла. Здаровага i харошага хлопчыка. Мне, брат, паджыламу ўжо, i радасць, шчасце вялікае, i трывога ды клопаты ад такой вось жанчыны, што сустрэлася мне ў маім жыцці...

1991 — 1992

Эльза

З расказу дзядзькі Сяргея

— Вось вы, дзядзька Сяргей, мабыць, ніколі нават не зірнулі на іншую жанчыну?

— Чаму ты так думаеш? Што — я такі ўжо непрывабны? Не мог спадабацца жанчынам?

— Не, наадварот, вы цікавы, нават крыху загадкавы як чалавек, вамі не маглі не захапляцца некаторыя жанчыны. Але ж вы, здаецца, зусім абыякавыя да іхніх чараў.

— Памыляешся, дружа. Я не з тых мужчын, каму абыякавыя жаночыя чары. Толькі я... Адным словам, не кідаўся налева i направа, не хацеў абмануць нечыя надзеі, кагосьці пакрыўдзіць, бо каханне i ўсё тое, што вакол яго, рэч тонкая, далікатная. Тут можна ўсцешыць, ашчаслівіць іншага чалавека, а можна засмуціць, параніць яго на ўсё жыццё.

— Значыць, былі заўсёды верныя жонцы?